Józef Biss

Józef Biss

Wacław

podporucznik
Data i miejsce urodzenia	24 lipca 1913 Lwów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	30 września 1977 Opole, Polska
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Jednostki	11 Karpacka Dywizja Piechoty 49 Huculski Pułk Strzelców 53 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa

Józef Biss ps. „Wacław” (ur. 24 lipca 1913 we Lwowie, zm. 30 września 1977 w Opolu) – polski oficer, porucznik, dowódca oddziału partyzanckiego AK OP-26.

Życiorys

Przed II wojną światową ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w 11 Karpackiej Dywizji Piechoty, służbę wojskową kontynuował następnie w 49 Huculskim Pułku Strzelców.

W okresie wojny obronnej Polski 1 września 1939 w randze ppor. otrzymał przydział do 53 Pułku Strzelców Kresowych, w składzie 11 Karpackiej DP w Armii Karpaty, dowodzonej przez płk. Bronisława Prugara-Ketlinga. Jego jednostka broniła pozycji nad rzekami Wisłoka i Wisłok, jako jedna z ostatnich na tych terenach. Pozycje te w następnych dniach zostały zajęte przez jednostki niemieckie oraz nacierające z południa formacje słowackie i ukraińskie sprzymierzone z Niemcami.

Podczas przebijania się zgrupowania pod dowództwem gen. Kazimierza Sosnkowskiego z Przemyśla do Lwowa w dniu 14 września pułk, w którym służył Józef Biss w brawurowej akcji nocnej opodal Sądowej Wiszni zaatakował tylko przy użyciu bagnetów doborowy niemiecki pułk zmotoryzowany Waffen-SS SS-Standarte „Germania” (jeden z trzech pułków Waffen-SS w r. 1939 – obok SS-Leibstandarte Adolf Hitler i SS-Standarte Totenkopf) – tak skutecznie, że cała jednostka przestała istnieć w niecałe pół godziny. Po tym nocnym ataku Józef Biss został przedstawiony do odznaczenia oraz awansował na dowódcę kompanii. Pojmany do niemieckiej niewoli pod Lwowem, zbiegł z obozu.

Od listopada 1940 w ZWZ następnie żołnierz AK. Od 1944 roku komendant VI rejonu AK Janów Lubelski, następnie dowódca 1 kompanii 26 pp AK w Siemianówce pod Lwowem. W okresie Akcji Burza, z braku możliwości dotarcia do walczącej Warszawy, wycofał się na Rzeszowszczyznę, gdzie podjął dalszą walkę z okupantem jako dowódca kompanii AK o kryptonimie OP-26 Zgrupowania Warta.

Do 19 stycznia 1945 dowodzone przez niego oddziały broniły polskiej ludności przed atakami UPA w miejscowościach Żołynia, Kraczkowa, Dylągowa, Sielnica, Dynów, Tarnawka. 3 marca 1945 oddział Bissa popełnił zbrodnię w Pawłokomie. Sąd nie stwierdził jednak dokonywania przez por. Józefa Bissa jakichkolwiek mordów – czy to na Ukraińcach, czy na milicjantach, działaczach komunistycznych lub żołnierzach. Udowodnił mu tylko obecność na miejscu zbrodni, nie zaś kierowanie akcją czy popełnienie zbrodni.

29 maja 1945 w rejonie wsi Żołynia został aresztowany przez oddziały NKWD. 4 września 1945 po ciężkim i brutalnym śledztwie został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy na karę 2 lat więzienia i 3 lat pozbawienia praw publicznych. W dniu 2 października 1945 sąd wojskowy podwyższył wyrok, skazując go na karę 7 lat więzienia. W sentencji wyroku podano, że „jako dowódca terrorystycznej bandy posiadał nielegalnie pistolet, uchylał się od służby wojskowej, posługiwał się fałszywymi dokumentami i składał fałszywe zeznania”.

Po opuszczeniu więzienia po trzech latach, został ponownie aresztowany „za przynależność do bandy Edwarda Cieśli” działającej na Opolszczyźnie. Po kolejnym procesie został skazany w 1951 na 8 lat więzienia. Wyrok odbywał w ciężkim więzieniu w Strzelcach Opolskich.

Po wyjściu z więzienia w 1955 pozostał w Opolu. 30 września 1977 zmarł w Opolu.

W 1991 Sąd Wojewódzki w Rzeszowie unieważnił postanowienia Wojskowej Prokuratury Rejonowej. 29 września 1992 ostateczny wyrok Sądu Wojewódzkiego w Rzeszowie stwierdził nieważność wszystkich wcześniejszych orzeczeń sądowych i wypłacił rodzinie odszkodowanie.

Linki zewnętrzne

• Klęska SS-Standarte „Germania” w relacji płk. dypl. Bronisława Prugara-Ketlinga. wilk.wpk.p.lodz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-31)].
• biografia, wspomnienia