Józef Kołodziejczyk

Józef Kołodziejczyk
Data i miejsce urodzenia	15 lipca 1892 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	21 grudnia 1963 ; Warszawa
Zawód, zajęcie	działacz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK) i Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), krajoznawca, nauczyciel, urzędnik państwowy
	Odznaczenia

Józef Kołodziejczyk (ur. 15 lipca 1892 w Warszawie, zm. 21 grudnia 1963 tamże) – polski krajoznawca, nauczyciel, urzędnik państwowy, organizator muzeów regionalnych i społecznej opieki nad zabytkami^[1]. Działacz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK) i Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), członek honorowy PTTK^[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Absolwent Gimnazjum Mariana Rychłowskiego w Warszawie (1911)^[2]. W 1910 nawiązał współpracę z działaczami Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK) i w 1916 wszedł w skład władz PTK^[2]. Od 1916 uczył krajoznawstwa, geografii i przyrody w warszawskich szkołach, w latach 1919–1939 urzędnik Wydziału Oświaty Pozaszkolnej Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego^[2]. W 1939 pełnił funkcję sekretarza Zarządu Głównego PTK^[2]. W latach 1940–1945 kierował referatem personalnym Rady Głównej Opiekuńczej^[2].

W latach 1946–1949 pracował w Ministerstwie Oświaty w dziale opieki nad dzieckiem^[2]. Od 1950 działacz utworzonego w tym samym roku Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK)^[2], członek Zarządu Głównego^[1]. W 1962 przeszedł na emeryturę^[2], pozostając we władzach PTTK^[1]. Zginął w wypadku tramwajowym w Warszawie^[2]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 282 wprost, rząd 2, miejsce 22)^[3].

Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]

Był uczniem i kontynuatorem działalności Aleksandra Janowskiego (1986–1944), pioniera polskiego krajoznawstwa, oraz współpracownikiem twórców PTK, m.in. Mikołaja Wisznickiego (1870–1954)^[1]. Po 1920 pracował społecznie w Towarzystwie Uniwersytetów Robotniczych, propagując krajoznawstwo wśród młodzieży robotniczej^[2]. W latach 1920–1927 nadzorował z ramienia PTK budowę schroniska w Pucku i w 1927 wygłosił we wsiach powiatu puckiego cykl prelekcji o Polsce^[2]. W 1948 zorganizował w kraju obóz dla 3000 dzieci polskich emigrantów^[2].

Odbył liczne podróże po Polsce, szerząc świadomość potrzeby ochrony zabytków; wiele z nich zawdzięcza mu ocalenie i wpis do rejestrów konserwatorskich^[1]. Po II wojnie światowej stworzył sieć społecznych opiekunów zabytkow PTTK; w 1962 ich liczba wynosiła 1250 i opiekowali się przeszło 5000 obiektami^[2]. Działał na rzecz odbudowy i rozbudowy sieci muzeów regionalnych PTK i PTTK; w latach 1945–1962 liczba tych muzeów wzrosła z 8 do 14, a dalszych 5 znajdowało się w stadium organizacji^[2]. Był twórcą i organizatorem zbiorów regionalno-krajoznawczych, autorem artykułów i przewodników turystycznych, m.in. po Warszawie (1938, wraz z R. Danysz-Fleszarową), Suwalszczyźnie (1951), okolicach Warszawy (1953, wraz z J. Wardasem) i pojezierzu Brodnickim (1955)^[1]^[2].

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Syn Walentego Kołodziejczyka (ok. 1858–1917) i Stanisławy Leonory z Główczyńskich (ok. 1856–1910), brat Tadeusza Różyckiego-Kołodziejczyka (1887–1953)^[4]. Zawarł związek małżeński z Władysławą z d. Hajdrychowską, z którą miał syna Jacka^[2].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[2]
Złoty Krzyż Zasługi^[2]
Srebrny Krzyż Zasługi^[2]
Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”^[2]
Honorowa odznaka PTK^[1]
Złota Odznaka PTTK^[2]
Dyplom Honorowego Organizatora Turystyki Oddziału PTTK Gdańsk^[2]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zdzisław Bieniecki. Józef Kołodziejczyk 1892–1963. „Ochrona Zabytków”. Nr 1 (1964), s. 70, 1964. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa. ISSN 0029-8247. [dostęp 2024-04-12].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w StanisławS. Konarski StanisławS., Józef Kołodziejczyk, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny, t. XIII, Instytut Historii PAN/Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, 1967–1968 [dostęp 2024-04-12] .
↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAWA KOŁODZIEJCZYKOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2024-04-12] .
↑ Józef Kołodziejczyk. sejm-wielki.pl. [dostęp 2024-04-12].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

StanisławS. Konarski StanisławS., Józef Kołodziejczyk, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny, t. XIII, Instytut Historii PAN/Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, 1967–1968 [dostęp 2024-04-12] .
Zdzisław Bieniecki. Józef Kołodziejczyk 1892–1963. „Ochrona Zabytków”. Nr 1 (1964), s. 70, 1964. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa. ISSN 0029-8247. [dostęp 2024-04-12].

[ochronazabytków-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zdzisław Bieniecki. Józef Kołodziejczyk 1892–1963. „Ochrona Zabytków”. Nr 1 (1964), s. 70, 1964. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa. ISSN 0029-8247. [dostęp 2024-04-12].

[ipsb-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w StanisławS. Konarski StanisławS., Józef Kołodziejczyk, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny, t. XIII, Instytut Historii PAN/Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, 1967–1968 [dostęp 2024-04-12] .

[3] Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAWA KOŁODZIEJCZYKOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2024-04-12] .

[4] Józef Kołodziejczyk. sejm-wielki.pl. [dostęp 2024-04-12].

[1]

[2]

[3]

[4]