Przejdź do zawartości

Jan Kempiński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Kempiński
Błysk, Jan Nowak
Porucznik Porucznik
Data i miejsce urodzenia

4 lutego 1921
Jaskółki, Polska

Data i miejsce śmierci

21 czerwca 1946
Poznań, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1939–1945

Siły zbrojne

ZWZ-AK
Milicja Obywatelska
Narodowe Siły Zbrojne
Wielkopolska Samodzielna Grupa Ochotnicza „Warta”

Jednostki

7 Pułk Piechoty AK
Komenda Miejska MO w Lublinie
Oddział PAS NSZ „Szarego”
Inspektorat Ostrowski WSGO „Warta”

Stanowiska

Dowódca oddziału partyzanckiego

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941, czterokrotnie) Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami

Jan Kempiński ps. „Błysk”, „Jan Nowak” (ur. 4 lutego 1921 w Jaskółkach, zm. 21 czerwca 1946 w Poznaniu) – partyzant antyhitlerowskiego i antykomunistycznego ruchu oporu.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Młodość i wojna

[edytuj | edytuj kod]

Był synem rolnika Władysława i Julii z domu Cebulskiej, z wyróżnieniem ukończył szkołę w Raszkowie[1], zaliczył także trzy klasy gimnazjum (naukę przerwał wybuch II wojny światowej). W grudniu 1939 wstąpił do Związku Walki Zbrojnej[2], działalność konspiracyjną przerwało wywiezienie go na roboty w głąb Rzeszy. W Westfalii jako członek plutonu budowlanego zaangażował się w działalność sabotażową za co w 1943 został aresztowany i poddany ciężkiemu śledztwu. Skazano go na deportacje do KL Dachau, zdołał jednak uciec w trakcie leczenia szpitalnego[3]. Przedostał się do Generalnego Gubernatorstwa i wstąpił do Armii Krajowej przybierając pseudonim „Błysk”. W jej szeregach walczył na terytorium Kielecczyzny w oddziale kpt. Eugeniusza Kaszyńskiego ps. „Nurt” gdzie brał udział m.in. w akcji odbicia więźniów z Kielc. Za zasługi w Górach Świętokrzyskich został czterokrotnie odznaczony i przeniesiony na Lubelszczyznę do konspiracyjnej Wyższej Szkoły Wojskowej. Po jej ukończeniu został skierowany do oddziału por. Stefana Dębickiego ps. „Kmicic” a następnie do OP 7 kpt. Bolesława Flisiuka ps. „Jarema”[3]. Wziął udział m.in. w akcji odbicia więźniów z Zamku Lubelskiego oraz (wspólnie z regularnymi oddziałami Armii Czerwonej) rozbił niemiecki 62 Pułk. Ogółem w czasie całej wojny Kempiński wraz z podkomendnymi zlikwidował 362 „SS- manów”, 7 konfidentów, zaminował 8 pociągów, rozbił kilka posterunków żandarmerii[potrzebny przypis].

Po wyzwoleniu Lubelszczyzny spod niemieckiej okupacji ujawnił się pod fałszywym nazwiskiem Jan Nowak (ur. 15 stycznia 1915) i 1 sierpnia 1944 wstąpił do Milicji Obywatelskiej. Został skierowany do pracy w IV Komisariacie Komendy Miejskiej MO w Lublinie[4].

Walka z rządem Polski Ludowej

[edytuj | edytuj kod]

Po dwóch tygodniach pracy w MO Kempiński porzucił służbę wstępując w szeregi oddziału Pogotowia Akcji Specjalnej Narodowych Sił Zbrojnych kpt. Mieczysława Pazderskiego ps. „Szary”, brał udział m.in. w pacyfikacji wsi Wierzchowiny, w której oddział „Szarego” zamordował od 194 do 196 cywilnych mieszkańców (w tym 65 dzieci do 11 roku życia)[4][5][6]. Po rozbiciu oddziału PAS NSZ przez Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego i RKKA „Błysk” powrócił do rodzinnej Wielkopolski nawiązując kontakt z Samodzielną Grupą Operacyjną „Warta”. Na rozkaz ppłk Andrzeja Rzewuskiego ps. „Hańcza” zorganizował na południu regionu oddział partyzancki podległy „Warcie”. 25 września 1945 oddział „Błyska” przeprowadził pierwszą akcję zbrojną opanowując w Dobrzycy posterunek MO, pocztę i gorzelnię, w nocy z 6 na 7 października 1945 r. w Krzywosądowie zatrzymano samochód z trzema działaczami PPR z Ostrowa Wielkopolskiego, których zamordowano po uprzednim przesłuchaniu. 9 października oddział „Błyska” przeprowadził akcję w Sulmierzycach, zajmując budynek UB i posterunek MO oraz w Odolanowie opanowując placówkę MO i pocztę, następnego dnia w Kuczkowie dokonano zatrzymania por. Tadeusza Palaka i sierż. Kazimierza Sikorskiego z jarocińskiego PUBP, dwóch oficerów poznańskiej MO i jednego żołnierza WP (po przesłuchaniu milicjantów i żołnierza wypuszczono na wolność, pozostałych więźniów rozstrzelano). W nocy z 10 na 11 października część oddziału pod dowództwem por. „Alego” zaatakował więzienie w Koźminie Wielkopolskima w nocy z 15 na 16 października rozbito posterunek MO w tym mieście. 16 października we wsi Kościelec-Kolonia starł się z dwoma grupami operacyjnymi KBW z Kalisza i Ostrowa Wielkopolskiego („Warta” straciła jednego zabitego i dwóch rannych a KBW czterech ludzi), dwa dni później zamordowano Czesława Kolędę, działacza PPS z Raszkowa[5]. Oprócz działalności wymierzonej w polski aparat bezpieczeństwa oddział WSGO „Warta” rozbrajał niedobitki hitlerowców, niszczył szajki rabunkowe, napadał na radzieckie konwoje transportujące zagrabiony majątek, odbierali im bydło rozdając wśród rolników. Środki na swoją działalność, utrzymanie i broń brali z napadów na państwowe gorzelnie, państwowe konwoje z pieniędzmi. Nigdy nie napadali na osoby prywatne dzięki czemu miejscowa ludność nie była im nieprzychylna[potrzebny przypis].

Ostatnią akcją por. „Błyska” było opanowanie Odolanowa. 22 października 1945 trzydziestu partyzantów WSGO „Warta” weszło do miasta niszcząc linie telefoniczne, bez jednego wystrzału opanowano posterunek MO rekwirując żywność i pieniądze, w miejskiej kasie pozostawiono pokwitowanie z podpisem Wojsko Polskie Armia Krajowa. Po opuszczeniu miasta oddział został okrążony przez dwukrotnie silniejszą grupę operacyjną KBW, UBP i NKWD. W wyniku starcia zginęło 24 partyzantów, rannemu Kempińskiemu udało się uciec. Dowództwo na niedobitkami oddziału objął kpt. Marian Wasilewski ps. „Wilk” a po nim „Janek” i „Huragan”. Działalność partyzancka w rejonie Ostrowa trwała do połowy 1946. Ostatnia potyczka miała miejsce pod Benicami. Ocalali żołnierze oddziału „Błyska” ujawnili się przy okazji amnestii 22 lutego 1947[7].

Aresztowanie i śmierć

[edytuj | edytuj kod]

Jan Kempiński aresztowany został w Poznaniu 17 grudnia 1945. Za partyzancką działalność antyrządową sąd skazał go na karę śmierci, wyrok wykonano 21 czerwca 1946[8]. 22 września 1994 Sąd Wojewódzki w Poznaniu zrehabilitował „Błyska” uznając wyrok za nieważny[9].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Jan Kempiński. Wspomnienie :: WLKP24.info [online], archiwum.wlkp24.info [dostęp 2019-09-15] (pol.).
  2. Błysk - postrach ubeków i milicjantów | Głos Wielkopolski [online], gloswielkopolski.pl [dostęp 2019-09-15] (pol.).
  3. a b Polskie podziemie niepodległościowe 1944–1956. Materiał dla uczniów, s. 47-48
  4. a b dws.org.pl • Zobacz temat - Jan Kempiński "Błysk" [online], www.dws.org.pl [dostęp 2019-09-11] (pol.).
  5. a b Kpt. Jan Kempiński „Błysk” – legenda wielkopolskiego podziemia niepodległościowego – Jarocin [online], historiajarocina.pl [dostęp 2019-12-19] (pol.).
  6. Zbrodnia w Wierzchowinach | Żołnierze Przeklęci [online], zolnierzeprzekleci.wordpress.com [dostęp 2019-09-11] (pol.).
  7. Lotna grupa "Błyska" - Przewodnik Katolicki [online], www.przewodnik-katolicki.pl [dostęp 2019-09-11] (pol.).
  8. Błysk - postrach ubeków i milicjantów | Głos Wielkopolski [online], gloswielkopolski.pl [dostęp 2019-09-11] (pol.).
  9. Czerwiec [online], www.bochenscywykleci.pl [dostęp 2019-09-11] (pol.).
  10. http://muzhp.pl/files/upload/edukacja/broszura_final_2015int.pdf

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kazimierz Krajewski, Janusz Kurtyka, „Żołnierze Wyklęci” Antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944, Oficyna Wydawnicza, Volumen Liga Republikańska, 2002
  • Emilia Baran, II wojna w Raszkowie (1939–1945), [w:] „Raszków na przestrzeni wieków”, praca zbiorowa pod red. Gerarda Kucharskiego i Jacka Bartczaka, Urząd Gminy i Miasta Raszków, 2010
  • Polegli w walce o władzę ludową. Materiały i zestawienia statystyczne, red. Ryszard Halaba, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1970.