Jan Tyszkiewicz (kompozytor)

Jan Tyszkiewicz
Imię i nazwisko	Jan Jerzy Hubert hr. Tyszkiewicz-Łohojski
Data i miejsce urodzenia	19 kwietnia 1927 ; Tarnawatka
Data i miejsce śmierci	7 listopada 2009 ; Kitzbühel (Austria)
Narodowość	Polska
Dziedzina sztuki	dziennikarstwo, muzyka rozrywkowa
	Ważne dzieła
	„Arystokrata bez krawata”; „Kareta asów”; „Gwiazdy i melodie”;
	Odznaczenia
	Strona internetowa

Jan Jerzy Hubert Tyszkiewicz (ur. 19 kwietnia 1927 w Tarnawatce, zm. 7 listopada 2009 w Kitzbühel w Austrii) – polski hrabia, kompozytor i dziennikarz radiowy, współpracownik Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

Życiorys

Był trzecim spośród pięciorga dzieci Władysława hr. Tyszkiewicza Łohojskiego z Waki h. Leliwa (1898–1940) i Róży hr. Tarnowska z Tarnowa h. Leliwa (1898–1961)^[1].

Dzieciństwo spędził w rodzinnym majątku w Tarnawatce k. Tomaszowa Lubelskiego. Po stracie ojca (zginął w więzieniu KGB w Kijowie), opiekował się nim stryj, Michał Tyszkiewicz, mąż Hanki Ordonówny. W latach 1944–1945 był więźniem obozu koncentracyjnego w Dachau. Maturę zdał w gimnazjum wojskowym w Szkocji. W latach 1950–1955 odbył studia w Royal College of Music. Po studiach rozpoczął pracę spikera w oddziale RWE w Lizbonie. W 1961 zaczął kierować działem muzyczno-rozrywkowym Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium. Wśród prowadzonych przez niego audycji były: „Godzina bez kwadransa”, „Klub przebojów”, „Randez-vous o 6-tej 10” i „Świat muzyki, filmu i teatru”^[2].

Przeprowadzał wywiady z wybitnymi muzykami jazzowymi: (Ellą Fitzgerald, Louisem Armstrongiem, Countem Basie i Dukiem Ellingtonem). Był także kompozytorem i autorem tekstów piosenek. Sławę zyskał utwór Song for a Better Tomorrow („Modlitwa dziecka o lepsze jutro”)^[2]. Po wielu latach bycia bezpaństwowcem, w 1975 otrzymał obywatelstwo amerykańskie.

W 1989 po raz pierwszy od czasu II wojny światowej przyjechał do Polski. W 1992 przeszedł na emeryturę. W maju 2000 krakowski Teatr STU zorganizował benefis Tyszkiewicza, emitowany przez program II TVP, z udziałem m.in. Jana Nowaka-Jeziorańskiego^[2].

Był żonaty (Maja z d. von Buxhoevden)^[2], ojciec córki i trzech synów (Maria, Michał, Jerzy, Władysław). Przez ostatnie lata życia mieszkał w Oberndorfie, w Tyrolu (Austria). Był członkiem Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie^[3].

Uroczystości pogrzebowe odbyły się 27 listopada 2009 w Londynie.

Odznaczenia

W 2010 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[4].

Książki

Arystokrata bez krawata (wspomnienia; tekst wspomnień oprac. Joanna Głażewska-Szyszko; Świat Książki 2000, ISBN 83-72-2748-0-0)
Kareta asów (powieść; Libros 2001, ISBN 83-73-1100-6-2)
Artystokrata bez krawata. Gwiazdy i melodie (Wydawnictwo Kopia 2004, ISBN 83-86290-50-1; Wydawnictwo Nowy Świat 2006, ISBN 83-7386-168-8)

Upamiętnienie

W maju 2020 ukazała się w języku angielskim książka syna, Michaela Tyszkiewicza pt. University of Life. The Story of Jan Tyszkiewicz (ISBN 979-86-406-6351-8)^[5].

Przypisy

↑ Jan Jerzy Hubert hr. Tyszkiewicz - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], www.ogrodywspomnien.pl [dostęp 2024-07-13] .
↑ ^a ^b ^c ^d JoannaJ. Sokołowska-Gwizdka JoannaJ., Gwiazdy i melodie [online], Dziennik Polonii w Kanadzie, 3 listopada 2006 [dostęp 2022-05-08] .
↑ Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – O Stowarzyszeniu. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].
↑ M.P. z 2010, nr 29, poz. 390.
↑ Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – Jan Tyszkiewicz (1927-2009)u. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].

Bibliografia

Zygmunt Jabłoński, Gabinet figur radiowych (Wydawnictwo Pogląd, Berlin 1985, ISBN 3-924686-02-5, s. 39–98);
Tu Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa (wybór tekstów: Alina Perth-Grabowska, Bogdan Żurek; red. Andrzej Dusza, Krzysztof Dobrecki; "Przegląd Koniński" na zlecenie Stowarzyszenia Pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, Konin 1995, ISBN 83-904212-0-8, s. 22);
Dzięki redakcji muzycznej zwerbowaliśmy wielu słuchaczy [w:] Wspomnienia pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa (rozmowa Aliny Perth-Grabowskiej z Janem Tyszkiewiczem; praca zbiorowa; oprac. Alina Perth-Grabowska; Oficyna Wydawnicza "Rytm", Warszawa 2002, ISBN 83-88794-64-7, s. 299–305);
Lechosław Gawlikowski, Pracownicy Radia Wolna Europa. Biografie zwykłe i niezwykłe (Instytut Studiów Politycznych PAN – Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2015, ISBN 978-83-64091-49-0, s. 685-686).
Jan Tyszkiewicz w serwisie internetowym Polskiego Radia S.A. "Radia Wolności" (Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa)
Mariusz Kubik, Jan Tyszkiewicz (1927-2009) dziennikarz radiowy i kompozytor, pracownik Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, autor książek wspomnieniowych; wolnaeuropa.pl
Jan Tyszkiewicz - twórca redakcji muzycznej Wolnej Europy; "Polskie Radio", 7 listopada 2014
Wywiad z Janem Tyszkiewiczem (Dziennik Polonii w Kanadzie, 3 listopada 2006)

[1] Jan Jerzy Hubert hr. Tyszkiewicz - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], www.ogrodywspomnien.pl [dostęp 2024-07-13] .

[DP-2] JoannaJ. Sokołowska-Gwizdka JoannaJ., Gwiazdy i melodie [online], Dziennik Polonii w Kanadzie, 3 listopada 2006 [dostęp 2022-05-08] .

[3] Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – O Stowarzyszeniu. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].

[4] M.P. z 2010, nr 29, poz. 390.

[5] Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – Jan Tyszkiewicz (1927-2009)u. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]