Joe Zawinul

Joe Zawinul
Joe Zawinul (2007)
Imię i nazwisko	Josef Erich Zawinul
Data i miejsce urodzenia	7 lipca 1932 Wiedeń
Data i miejsce śmierci	11 września 2007 Wiedeń
Instrumenty	klawiszowe
Gatunki	jazz, jazz-rock, muzyka poważna
Zawód	muzyk (pianista, kompozytor, aranżer)
Wydawnictwo	Riverside, Columbia, Capitol
Powiązania	Cannonball Adderley, Nat Adderley, Miles Davis, Wayne Shorter, Friedrich Gulda
Zespoły
Weather Report Zawinul Syndicate
Odznaczenia
Strona internetowa

Weather Report, Tokio 1981

Zawinul Syndicate, Fryburg 2007

Grób Maxine i Joego Zawinulów na Wiener Zentralfriedhof, 2008

Josef Erich Zawinul (ur. 7 lipca 1932 w Wiedniu, zm. 11 września 2007 tamże) – austriacki pianista jazzowy i kompozytor.

Był jednym z pionierów gatunku jazz fusion obok takich artystów jak Chick Corea, Herbie Hancock, John McLaughlin, czy Miles Davis. Najlepiej znany jako założyciel zespołu Weather Report, utworzonego przy udziale Miroslava Vitouša i Wayne'a Shortera, z którymi wcześniej nagrał dwa albumy w studyjnym zespole Davisa. Pod koniec kariery prowadził zespół Zawinul Syndicate.

Życiorys

Zawinul urodził się w Wiedniu. Obok Corei i Hancocka był jednym z pierwszych muzyków, którzy zaczęli używać fortepianów elektrycznych i wczesnych syntezatorów, jak np. zastosowanie syntezatora ARP 2600 w utworze Sweetnighter (1973). Również jako jeden z pierwszych użył fortepianu Fender Rhodes z modulacją fazową i pedałem wah-wah.

Jego kreatywność i przywiązanie do szczegółów sprawiło, że jego gra była bardzo nowoczesna. Na płytach Mysterious Traveller i Mr. Gone grał także na kalimbie.

Otrzymał klasyczne wykształcenie muzyczne w Konserwatorium Wiedeńskim. Zanim wyemigrował do USA w 1959, grał już w różnych zespołach. Po przyjeździe do USA grał z Maynardem Fergusonem i Diną Washington, po czym przyłączył się do kwintetu Cannonballa Adderleya w 1961. W okresie gry u Adderleya, Zawinul napisał utwory takie jak Mercy, Mercy, Mercy, Walk Tall czy Country Preacher – ten ostatni w hołdzie dla lidera amerykańskiego ruchu praw obywatelskich, pastora Jesse'ego Jacksona. W tym nagraniu, które ukazało się na albumie z 1969, Zawinul-Austriak pokazał prawdziwe, osobiste zrozumienie dla afroamerykańskiego konceptu cool. Kiedy zadebiutował podczas sesji nagrań na żywo w Chicago dla organizacji Jacksona – Operation Breadbasket, został nagrodzony pełnymi entuzjazmu okrzykami świadczącymi o natychmiastowym uznaniu dla jego gry ze strony głównie publiczności afroamerykańskiej.

Pod koniec lat 60. Zawinul nagrywał wraz z zespołem studyjnym Milesa Davisa i pomógł w stworzeniu nowej konwencji w jazzie – muzyki fusion. Zagrał m.in. na albumie In a Silent Way, do którego napisał utwór tytułowy, oraz na Bitches Brew, do którego napisał dwudziestominutowy Pharaoh's Dance, który zajął całą pierwszą stronę płyty. Zawinul zagrał z Davisem na żywo tylko raz, 10 lipca 1991, tuż przed śmiercią trębacza.

Największym komercyjnym sukcesem Zawinula była jego kompozycja Birdland, 6-minutowe opus magnum, które ukazało się na albumie grupy Weather Report – Heavy Weather (1977). Birdland jest jednym najlepiej rozpoznawalnych utworów jazzowych lat 70. Jego wersje nagrali m.in. tacy artyści jak The Manhattan Transfer, Maynard Ferguson, Jon Hendricks (autor dopisanego później tekstu do utworu), Quincy Jones i Buddy Rich.

7 sierpnia 2007 Zawinul został hospitalizowany w rodzinnym Wiedniu, tydzień po powrocie z sześciotygodniowej trasy koncertowej po Węgrzech. Zmarł na raka 11 września 2007 w wieku 75 lat.

Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu.

Odznaczenia

• Wielka Srebrna Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii (2007)
• Austriacki Krzyż Honorowy Nauki i Sztuki I klasy (1993)

Dyskografia

Płyty solowe

• To You with Love (1958)
• Money in the Pocket (1966)
• The Rise and Fall of the Third Stream (1968)
• Zawinul (1971)
• Di-a-lects (1986)
• My People (1996)
• Stories of the Danube (1996)
• Mauthausen - Vom großen Sterben hören (2000)
• Faces & Places (2002)
• Brown Street (2006)

Z Diną Washington

• What a Difference a Day Makes (1960)
• Dinah Washington & Brook Benton - Two of Us (1960)

Z Cannonballem Adderleyem

• Nancy Wilson and Cannonball Adderley (1961)
• In New York (1962)
• In Europe (1962)
• Jazz Workshop Revisited (1963)
• Nippon Soul (1963)
• Live! (1964)
• Fiddler on the Roof (1964)
• Domination (1965)
• Mercy, Mercy, Mercy! Live at 'The Club' (1966)
• 74 Miles Away/Walk Tall (1967)
• Why Am I Treated So Bad! (1967)
• Accent on Africa (1968)
• Country Preacher (1969)
• In Person (1970)
• The Price You Got to Pay to Be Free (1970)
• Experience in E, Tensity, Dialogues (1970)

Z Milesem Davisem

• In a Silent Way (1969)
• Big Fun (1969)
• Bitches Brew (1970)
• Live-Evil (1971)
• Circle in the Round

Z Weather Report

• Weather Report (1971)
• I Sing the Body Electric (1972)
• Live in Tokyo (1972)
• Sweetnighter (1973)
• Mysterious Traveller (1974)
• Tale Spinnin' (1975)
• Black Market (1976)
• Heavy Weather (1977)
• Mr. Gone (1978)
• 8:30 (1979)
• Night Passage (1980)
• Weather Report (1982)
• Processionn (1983)
• Domino Theory (1984)
• Sportin' Life (1985)
• This is This! (1986)
• Live and Unreleased (2002)
• Forecast: Tomorrow (2006)

Z Zawinul Syndicate

• The Immigrants (1988)
• Black Water (1989)
• Lost Tribes (1992)
• World Tour (1997)
• Joe Zawinul & The Zawinul Syndicate - Vienna Nights - Live at Joe Zawinul’s Birdland (2005)
• 75th (2008)

Z Friedrichem Guldą

• Music for Two Pianos - mit Friedrich Gulda: Brahms' Variationen über ein Thema von Haydn • WDR Big Band Köln (2006)

Źródło

Linki zewnętrzne

• Zawinul Online
• Sylwetka Joe Zawinula na stronach BBC
• „Birdland”, klub jazzowy będący własnością Joe Zawinula w Wiedniu
• Recenzja Brown Street, ostatniego albumu Joe Zawinula