Joe Zawinul
| ||
![]() Joe Zawinul (2007) | ||
Imię i nazwisko | Josef Erich Zawinul | |
Data i miejsce urodzenia | 7 lipca 1932 Wiedeń | |
Data i miejsce śmierci | 11 września 2007 Wiedeń | |
Instrumenty | klawiszowe | |
Gatunki | jazz, jazz-rock, muzyka poważna | |
Zawód | muzyk (pianista, kompozytor, aranżer) | |
Wydawnictwo | Riverside, Columbia, Capitol | |
Powiązania | Cannonball Adderley, Nat Adderley, Miles Davis, Wayne Shorter, Friedrich Gulda | |
Zespoły | ||
Weather Report Zawinul Syndicate | ||
Odznaczenia | ||
![]() ![]() | ||
Strona internetowa |

Josef Erich Zawinul (ur. 7 lipca 1932 w Wiedniu, zm. 11 września 2007 tamże)[1] – austriacki pianista jazzowy i kompozytor.
Był jednym z pionierów gatunku jazz fusion obok takich artystów jak Chick Corea, Herbie Hancock, John McLaughlin, czy Miles Davis. Najlepiej znany jako założyciel zespołu Weather Report, utworzonego przy udziale Miroslava Vitouša i Wayne'a Shortera, z którymi wcześniej nagrał dwa albumy w studyjnym zespole Davisa. Pod koniec kariery prowadził zespół Zawinul Syndicate.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Zawinul urodził się w Wiedniu. Obok Corei i Hancocka był jednym z pierwszych muzyków, którzy zaczęli używać fortepianów elektrycznych i wczesnych syntezatorów, jak np. zastosowanie syntezatora ARP 2600 w utworze Sweetnighter (1973). Również jako jeden z pierwszych użył fortepianu Fender Rhodes z modulacją fazową i pedałem wah-wah.
Jego kreatywność i przywiązanie do szczegółów sprawiło, że jego gra była bardzo nowoczesna. Na płytach Mysterious Traveller i Mr. Gone grał także na kalimbie.
Otrzymał klasyczne wykształcenie muzyczne w Konserwatorium Wiedeńskim. Zanim wyemigrował do USA w 1959, grał już w różnych zespołach. Po przyjeździe do USA grał z Maynardem Fergusonem i Diną Washington, po czym przyłączył się do kwintetu Cannonballa Adderleya w 1961. W okresie gry u Adderleya, Zawinul napisał utwory takie jak Mercy, Mercy, Mercy, Walk Tall czy Country Preacher – ten ostatni w hołdzie dla lidera amerykańskiego ruchu praw obywatelskich, pastora Jesse'ego Jacksona. W tym nagraniu, które ukazało się na albumie z 1969, Zawinul-Austriak pokazał prawdziwe, osobiste zrozumienie dla afroamerykańskiego konceptu cool. Kiedy zadebiutował podczas sesji nagrań na żywo w Chicago dla organizacji Jacksona – Operation Breadbasket, został nagrodzony pełnymi entuzjazmu okrzykami świadczącymi o natychmiastowym uznaniu dla jego gry ze strony głównie publiczności afroamerykańskiej.
Pod koniec lat 60. Zawinul nagrywał wraz z zespołem studyjnym Milesa Davisa i pomógł w stworzeniu nowej konwencji w jazzie – muzyki fusion. Zagrał m.in. na albumie In a Silent Way, do którego napisał utwór tytułowy, oraz na Bitches Brew, do którego napisał dwudziestominutowy Pharaoh's Dance, który zajął całą pierwszą stronę płyty. Zawinul zagrał z Davisem na żywo tylko raz, 10 lipca 1991, tuż przed śmiercią trębacza.
Największym komercyjnym sukcesem Zawinula była jego kompozycja Birdland, 6-minutowe opus magnum, które ukazało się na albumie grupy Weather Report – Heavy Weather (1977). Birdland jest jednym najlepiej rozpoznawalnych utworów jazzowych lat 70. Jego wersje nagrali m.in. tacy artyści jak The Manhattan Transfer, Maynard Ferguson, Jon Hendricks (autor dopisanego później tekstu do utworu), Quincy Jones i Buddy Rich.
7 sierpnia 2007 Zawinul został hospitalizowany w rodzinnym Wiedniu, tydzień po powrocie z sześciotygodniowej trasy koncertowej po Węgrzech. Zmarł na raka 11 września 2007 w wieku 75 lat[2].
Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Wielka Srebrna Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii (2007)[3]
- Austriacki Krzyż Honorowy Nauki i Sztuki I klasy (1993)[3]
Dyskografia[edytuj | edytuj kod]
Płyty solowe[edytuj | edytuj kod]
- To You with Love (1958)
- Money in the Pocket (1966)
- The Rise and Fall of the Third Stream (1968)
- Zawinul (1971)
- Di-a-lects (1986)
- My People (1996)
- Stories of the Danube (1996)
- Mauthausen - Vom großen Sterben hören (2000)
- Faces & Places (2002)
- Brown Street (2006)
Z Diną Washington[edytuj | edytuj kod]
Z Cannonballem Adderleyem[edytuj | edytuj kod]
- Nancy Wilson and Cannonball Adderley (1961)
- In New York (1962)
- In Europe (1962)
- Jazz Workshop Revisited (1963)
- Nippon Soul (1963)
- Live! (1964)
- Fiddler on the Roof (1964)
- Domination (1965)
- Mercy, Mercy, Mercy! Live at 'The Club' (1966)
- 74 Miles Away/Walk Tall (1967)
- Why Am I Treated So Bad! (1967)
- Accent on Africa (1968)
- Country Preacher (1969)
- In Person (1970)
- The Price You Got to Pay to Be Free (1970)
- Experience in E, Tensity, Dialogues (1970)
Z Milesem Davisem[edytuj | edytuj kod]
- In a Silent Way (1969)
- Big Fun (1969)
- Bitches Brew (1970)
- Live-Evil (1971)
- Circle in the Round
Z Weather Report[edytuj | edytuj kod]
- Weather Report (1971)
- I Sing the Body Electric (1972)
- Live in Tokyo (1972)
- Sweetnighter (1973)
- Mysterious Traveller (1974)
- Tale Spinnin' (1975)
- Black Market (1976)
- Heavy Weather (1977)
- Mr. Gone (1978)
- 8:30 (1979)
- Night Passage (1980)
- Weather Report (1982)
- Processionn (1983)
- Domino Theory (1984)
- Sportin' Life (1985)
- This is This! (1986)
- Live and Unreleased (2002)
- Forecast: Tomorrow (2006)
Z Zawinul Syndicate[edytuj | edytuj kod]
- The Immigrants (1988)
- Black Water (1989)
- Lost Tribes (1992)
- World Tour (1997)
- Joe Zawinul & The Zawinul Syndicate - Vienna Nights - Live at Joe Zawinul’s Birdland (2005)
- 75th (2008)
Z Friedrichem Guldą[edytuj | edytuj kod]
Źródło[4]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zawinul Online
- Sylwetka Joe Zawinula na stronach BBC
- „Birdland”, klub jazzowy będący własnością Joe Zawinula w Wiedniu
- Recenzja Brown Street, ostatniego albumu Joe Zawinula
- ISNI: 0000 0001 1700 8912
- VIAF: 119338362
- LCCN: no88003763
- GND: 119286386
- NDL: 00935332
- LIBRIS: 42gknlkn4fv0rnd
- BnF: 13901391b
- SUDOC: 080495141
- NLA: 35762731
- NKC: ola2002150404
- BNE: XX1164713
- NTA: 072077786
- BIBSYS: 1012036
- PLWABN: 9810643090305606
- NUKAT: n2008058830
- NLI: 005141608
- LNB: 000053483
- NSK: 000263753
- CONOR: 45660259
- WorldCat: lccn-no88003763
- Austriaccy pianiści
- Austriaccy kompozytorzy
- Austriaccy muzycy jazzowi
- Odznaczeni Odznaką Honorową za Naukę i Sztukę (Austria)
- Odznaczeni Odznaką Honorową za Zasługi dla Republiki Austrii
- Laureaci Nagrody Grammy
- Absolwenci Berklee College of Music
- Pochowani na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu
- Urodzeni w 1932
- Zmarli w 2007
- Austriacy pochodzenia węgierskiego
- Austriacy pochodzenia czeskiego
- Ludzie urodzeni w Wiedniu
- Muzycy jazzrockowi
- Pianiści jazzowi