Przejdź do zawartości

Józef Kępiński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józef Kępiński
Ilustracja
Tablica pamiątkowa z wizerunkiem Józefa Kępińskiego w Szczecinie
Data i miejsce urodzenia

19 czerwca 1917
Ruszkowo

Data i miejsce śmierci

7 sierpnia 1981
Szczecin

profesor nauk chemicznych
Specjalność: technologia chemiczna
Alma Mater

Politechnika Warszawska

Habilitacja

1958

Profesura

1975

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Politechnika Warszawska
Szkoła Inżynierska w Szczecinie
Politechnika Szczecińska

rektor Politechniki Szczecińskiej (1965–1975)
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Józef Jan Kępiński (ur. 19 czerwca 1917 w Ruszkowie, zm. 7 sierpnia 1981 w Szczecinie) – polski inżynier chemik, specjalista w zakresie technologii chemicznej nieorganicznej, nauczyciel akademicki i rektor Politechniki Szczecińskiej w latach 1965–1975[1][2], poseł na Sejm PRL V kadencji.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył gimnazjum w Lipnie, a następnie zaczął studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej (1936–1939). W czasie II wojny światowej brał udział w wojnie obronnej Polski, a następnie został wywieziony na roboty przymusowe do Niemiec[2]. Po wojnie wrócił na studia i w 1947 uzyskał dyplom magistra inżyniera chemika. Pracę na uczelni rozpoczął, jako asystent w Katedrze Technologii Chemicznej PW, już w czasie studiów. W 1954 przeniósł się na Wydział Chemiczny Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie (przekształconej w 1955 w Politechnikę Szczecińską), gdzie objął stanowisko zastępcy profesora i kierownika nowej Katedry Technologii Chemicznej Nieorganicznej[2][3]. Tam uzyskiwał w następnych latach kolejne stopnie naukowe i stanowiska: stopień kandydata nauk chemicznych (1957), stanowisko docenta etatowego (1958), profesora nadzwyczajnego (1967), profesora zwyczajnego (1975)[2]. Od 1970 był dyrektorem Instytutu Technologii Chemicznej. Pełnił funkcję prodziekana Wydziału Chemicznego (1956–1958) i dziekana (1960–1964). Był przez dziesięć lat rektorem Politechniki (1965–1975)[1][2].

Józef Kępiński brał udział w pracach Polskiej Akademii Nauk, Naczelnej Organizacji Technicznej, Polskiego Towarzystwa Chemicznego i Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego. Był posłem na Sejm PRL V kadencji, bez przynależności partyjnej[2].

Józef Kępiński pełnił funkcję przewodniczącego[1][2] Wydziału IV w Szczecińskim Towarzystwie Naukowym (1963–1966), Zarządu Oddziału Wojewódzkiego NOT w Szczecinie, Sekcji „Ochrona środowiska” w Polskim Towarzystwie Chemicznym (był organizatorem Sekcji). Był też członkiem Komisji[1] Badań Morza PAN, Nauk Chemicznych PAN oraz Komisji Nauki i Oświaty Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie.

Pochowany na cmentarzu Centralnym w Szczecinie[4].

Tematyka prac naukowych i publikacje

[edytuj | edytuj kod]
Politechnika Szczecińska – budynek Wydziału Technologii Chemicznej („Stara Chemia”)

Profesor Józef Kępiński był specjalistą w dziedzinie technologii nawozów sztucznych i związków chloru; zajmował się także zagadnieniami oczyszczania ścieków metodą odwróconej osmozy i odsalania wód (np. uczestniczył w międzynarodowych konferencjach Fresh Water from the Sea)[1][2]. Należał do inicjatorów wprowadzenia kierunku kształcenia „ochrona środowiska” na studia techniczne. Opracował liczne oryginalne artykuły naukowe, podręczniki akademickie i inne publikacje, np. rozdział w popularnym przez dziesięciolecia Kalendarzu Chemicznym (cz. II – najważniejsze procesy jednostkowe, dane fizykochemiczne i ruchowe)[5]. Akademickie podręczniki technologii chemicznej, opracowane przez Kępińskiego lub z jego udziałem, cieszyły się dużym powodzeniem, o czym świadczy ponawianie wydań[1]:

  • Chemia techniczna nieorganiczna, Zdzisław Sołtys, Józef Kępiński, PWT 1958[6];
  • Wstęp do technologii chemicznej, Józef Kępiński, Wyd. Uczeln PS, 1978[7],
  • podręcznik Technologia chemiczna nieorganiczna, wydany czterokrotnie, po uzupełnianiach z udziałem współautorów:
– Józef Kępiński, PWN Warszawa, 1964 (wyd. 1)[8];
– Józef Kępiński, Kazimierz Kałucki (rozdz. 17), PWN Warszawa, 1974 (wyd. 2)[8];
– Józef Kępiński, Kazimierz Kałucki (rozdz. 17), PWN Warszawa, 1975 (wyd. 3)[8];
– Józef Kępiński, Kazimierz Kałucki, Iwo Pollo, PWN Warszawa, 1984 (wyd. 4)[9].

W dorobku Józefa Kępińskiego są też kolejne wydania tłumaczenia książek dwukrotnego laureata Nagrody Nobla, Linusa Paulinga (absolwenta Massachusetts Institute of Technology, kierunek Chemical Engineering). Książka Chemia ogólna: wstęp do chemii opisowej z zarysem nowoczesnych teorii (przekład: J. Kępiński, rozdz. 28 i 29 – Jadwiga Deles) była wydana przez Wydawnictwo Naukowe PWN w latach 1959 i 1963[8], a książka Chemia (Linus Pauling, Peter Pauling; tłumaczenie: J. Kępiński, A. Przepiera, J. Deles) – trzykrotnie, w 1983, 1989 i 1997[8].

Kombinat ZCh Police (powst. 1964), produkujący m.in. fosforowe nawozy sztuczne, współpracujący z Instytutem Technologii Chemicznej PS[10][11]

Publikacje dotyczące chemii i technologii chloru i jego związków reprezentują np.:

  • Technologia chloru i związków chloru, WNT, Warszawa 1963[12];
  • Dwutlenek chloru i chloryny: Chemia, technologia, zastosowanie, PWN, Poznań 1967[13];
  • Odsalanie mórz i oceanów (współautor: Nikodem Chlubek), tom 221 serii wydawniczej Omega, Wiedza Powszechna, Warszawa 1972[14];
  • Kontaktowe utlenianie chlorowodoru (praca zbiorowa, red. J. Kępiński), PWN, Poznań 1973[15].

Odznaczenia i upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Józef Kępiński został odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1966) i Oficerskim (1972) Orderu Odrodzenia Polski[2]. Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej wyraził pamięć o Józefie Kępińskim m.in. przez wmurowanie tablicy przy wejściu do budynku tzw. „Starej Chemii” (ul. Pułaskiego 10). Aula w tym budynku nadano imię prof. Józefa Kępińskiego (w maju 2011 odbyło się w niej sympozjum nt. fotokatalizy, organizowane przez następców patrona we współpracy z producentem nawozów, Zakładami Chemicznymi „Police”[11]).

Pamięć o twórcy Wydziału podtrzymują nauczyciele szczecińskich szkół (wśród nich wielu absolwentów Wydziału Chemicznego PS), o czym świadczy zakres materiału z chemii, przekazany uczestnikom konkursu „Omnibus 2010” nt. Wybitni Polacy w dziejach powojennego Szczecina[16]:

Zakres materiału z chemii: Najważniejsi są ludzie – Rola Uczonych przy powoływaniu i działalności Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie oraz Wydziału Chemicznego Politechniki Szczecińskiej:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina, tom I (A–O). Szczecin: 1999. ISBN 83-87341-45-2.
  2. a b c d e f g h i Nota biograficzna na stronie Politechniki Szczecińskiej.
  3. Kalendarium Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej.
  4. Wyszukiwarka grobów w Szczecinie. [dostęp 2020-08-03].
  5. Józef Kępiński: 14. Dział schematów technologicznych: 14.5. Kwas solny i siarczan sodowy. W: Praca zbiorowa, red. J. Zienkowicz, I. Gajewska, I. Senderacka, W. Wallmoden: Kalendarz Chemiczny. T. II–2: Część technologiczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Techniczne, 1955, s. 680–681.
  6. Zdzisław Sołtys, Józef Kępiński, Chemia techniczna nieorganiczna, Państwowe Wydawnictwa Techniczne, 1958 [dostęp 2020-08-03].
  7. Józef Kępiński: Wstęp do technologii chemicznej. Wydawnictwo Uczelniane PS, 1978. [dostęp 2020-08-03].
  8. a b c d e Wyszukiwarka Politechniki Poznańskiej.
  9. Józef Kępiński, Kazimierz Kałucki, Iwo Pollo, Technologia chemiczna nieorganiczna [online], PWN Warszawa [dostęp 2020-08-03].
  10. Historia [online], zchpolice.pl [dostęp 2020-08-03].
  11. a b I Sympozjum „Postępy w badaniach i zastosowaniach fotokatalizatorów na bazie ditlenku tytanu [online], zut.edu.pl, 2014 [dostęp 2020-08-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05].
  12. Ludwik Wasilewski, Józef Kępiński, Karolina Paluch, Antoni Zbigniew Zieliński: Technologia chloru i związków chloru. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1963.
  13. Józef Kępiński, Dwutlenek chloru i chloryny: Chemia, technologia, zastosowanie, PWN, 1967 [dostęp 2020-08-03].
  14. Józef Kępiński (współautor): Odsalanie mórz i oceanów i Chemia (wyd. 3). Wiedza Powszechna, Warszawa, 1972. [dostęp 2020-08-03].
  15. Praca zbiorowa, Józef Kępiński (red.), Kontaktowe utlenianie chlorowodoru, PWN Poznań, 1973 [dostęp 2020-08-03].
  16. Wybitni Polacy w dziejach powojennego Szczecina, Interdyscyplinarny konkurs OMNIBUS 2010, liceum.collegiumsalesianum.pl.