Sejm PRL

Polska Rzeczpospolita Ludowa

Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka PRL Ustrój polityczny Konstytucja Sejm Rada Społeczno-Gospodarcza (od 1982) Rada Państwa Przewodniczący Rząd Premier Podział administracyjny: 1944–75 • 1975–98 Rady narodowe Partie polityczne Prezydent PRL (od 1989) Senat (od 1989) Trybunał Stanu (od 1982) Trybunał Konstytucyjny (od 1986) Rzecznik Praw Obywatelskich (od 1988) Naczelny Sąd Administracyjny (od 1980)

Portal Polska Ludowa

Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej – jednoizbowy parlament Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej istniejący w latach 1952–1989. Formalnie najwyższy organ władzy państwowej, działający na podstawie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Posłowie

Sejm składał się w I kadencji z 425, w II kadencji z 459, a w pozostałych kadencjach z 460 posłów. Początkowo ustalono jednolitą normę przedstawicielską – 1 poseł: 60 tysięcy mieszkańców, później wykreślono ją z konstytucji jako niepraktyczną. Zerwano z zasadą mandatu wolnego (poseł był przedstawicielem ludu pracującego i mógł być przezeń odwołany, w praktyce nie wykorzystano tego przepisu – jako zbyt niebezpiecznego). Wprowadzono czteroprzymiotnikowe prawo wyborcze (wykreślenie zasady proporcjonalności).

Procedura i funkcje

Sejm większością głosów przyjmował ustawy i podejmował uchwały, wybierał ze swego grona Prezydium (funkcja marszałka zwykle przypadała przedstawicielowi Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego), na pierwszym swym posiedzeniu powoływał Prezesa Rady Ministrów wraz z Radą Ministrów oraz Radę Państwa. Uchwalał budżet i narodowe plany społeczno-gospodarcze. Miał prawo przyjmować petycje od obywateli. Do niego należały też niektóre uprawnienia kreacyjne, między innymi wybór szefa Najwyższej Izby Kontroli, członków Trybunału Stanu i Konstytucyjnego oraz Rzecznika Praw Obywatelskich (trzy ostatnie instytucje powołane dopiero w latach osiemdziesiątych). Parlament obradował w trybie sesyjnym. Sesje zwoływane były w określonych terminach przez Radę Państwa.

W organizacji wewnętrznej (Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów, komisje) nawiązywał do międzywojennych tradycji parlamentarnych, w praktyce poddany zasadzie kierowniczej roli Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i pozbawiony politycznej reprezentatywności.

Szefowie Kancelarii Sejmu

• marzec 1957 – grudzień 1969: Stanisław Skrzeszewski
• grudzień 1969 – styczeń 1972: Jerzy Bafia
• luty 1972 – marzec 1986: Kazimierz Świtała
• kwiecień 1986 – maj 1990: Maciej Wirowski
• czerwiec 1990 – grudzień 1990: Ryszard Stemplowski

Wybory do Sejmu PRL

Wybory	Data	Podana frekwencja	Mandaty								Referencje
			Polska Zjednoczona Partia Robotnicza	Zjednoczone Stronnictwo Ludowe	Stronnictwo Demokratyczne	Znak	Stowarzyszenie „Pax”	Chrześcijańskie Stowarzyszenie Społeczne	Polski Związek Katolicko-Społeczny	Bezpartyjni niestowarzyszeni
1952	26 października 1952	95%	273	90	25					37
1957	20 stycznia 1957	95%	241	118	39	5				56
1961	16 kwietnia 1961	95%	256	117	39	5	3	3		37
1965	26 lutego 1965	96,6%	255	117	39	5	5	3		36
1969	1 czerwca 1969	97,61%	255	117	39	5	5	2		37
1972	19 marca 1972	97,94%	255	117	39	5	5	2		37
1976	21 marca 1976	98,3%	261	113	37	5	5	2		37
1980	23 marca 1980	99,52%	261	113	37	5	7	5		32
1985	13 października 1985	78,86% (listy okręgowe), 78,64% (lista krajowa)	245	106	35		9	7	5	53

Zobacz też

• Sejm Ustawodawczy (1947–1952)
• Partie polityczne w Polsce Ludowej
• Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

Linki zewnętrzne

• Zapisy z posiedzeń i druki sejmowe
• Obrady Sejmu PRL w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej.