Kaplica św. Walentego w Kamionce

Kaplica św. Walentego

nr rej. A-1000 z dnia 04.01.2011.
kaplica filialna
Kaplica św. Walentego w Kamionce
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Kamionka
Wyznanie	starokatolickie
Kościół	Starokatolicki Mariawitów
Parafia	św. Anny w Piasecznie
Wezwanie	św. Walentego
Wspomnienie liturgiczne	14 lutego
Historia Data powołania 1910 Data rozpoczęcia budowy 1906 Data zakończenia budowy 1910 Data zamknięcia stopniowo od 2005 Aktualne przeznaczenie świątynia mariawicka (nieużytkowana)
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • długość • szerokość • drewno 15,75 m 5,6 m Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież 1 10,8 m Kopuła • liczba kopuł 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 1 Liczba naw 1 Dzwonnica • typ dzwonnicy sygnaturka
Położenie na mapie Polski Kaplica św. Walentego
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kaplica św. Walentego
Położenie na mapie powiatu mińskiego Kaplica św. Walentego
Położenie na mapie gminy Latowicz Kaplica św. Walentego
52°03′40″N 21°44′56″E

Kaplica pod wezwaniem św. Walentego w Kamionce – świątynia mariawicka, filia parafii św. Anny w Piasecznie wchodzącej w skład diecezji lubelsko-podlaskiej Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w RP.

Nabożeństwa planowo odbywają się według ogłoszenia (głównie w niedziele) o 9:00, ale od pewnego czasu świątynia nie jest w ogóle użytkowana i niszczeje opuszczona. Regularnie w nabożeństwach w ostatnich latach użytkowania kaplicy brało udział niewiele ponad 5–10 osób. Miejscowi mariawici, którzy nazywają kaplicę kościółkiem, obecnie dojeżdżają do innych ośrodków mariawickich, chowani są na cmentarzu wyznaniowym w Cegłowie.

Położenie

Kaplica ulokowana jest w Kamionce, w gminie Latowicz, w powiecie mińskim w województwie mazowieckim. Świątynia usytuowana jest w centrum Kamionki, przy skrzyżowaniu dróg z Latowicza, Walisk i Wielgolasu. Filia w Kamionce oddalona jest od kościoła parafialnego w Piasecznie o około 7 km.

Wokół kaplicy rosną stare robinie akacjowe i kasztanowce liczące 2,2–2,4 m obwodu.

Historia

Kaplica św. Walentego została ufundowana przez Franciszka Chrósta i Ludwika Redę – gospodarzy z Kamionki. Wznosili ją rzemieślnicy – bracia Wojciechowscy z Siodła. Czas powstania nie jest dokładnie znany, najbardziej prawdopodobne wydaje się, iż wzniesiono ją około 1906-1910 roku. W latach 30 XX w., mariawici stanowili około 25% mieszkańców Kamionki. Przed II wojną światową w Kamionce żyło 15 rodzin mariawickich, po wojnie było 7 rodzin, obecnie 2. Do kaplicy przejeżdżali też mariawici z Dzielnika – 4 rodziny, Kiczek – 2 rodziny i Walisk – 1 rodzina. W kaplicy odbywały się odpusty na św. Walentego – 14 lutego i Trójcę Przenajświętszą. W ostatni dzień każdego miesiąca odprawiano adorację ubłagania. 4 czerwca 2004 opiekę nad zabytkiem objęli uczniowie Zespołu Szkół w Wielgolesie – młodzież regularnie sprząta budynek i przyległy teren.

Kaplicę wpisano do rejestru zabytków 4 stycznia 2011 pod nr A-1000.

Architektura

Kaplica mariawicka w Kamionce została wzniesiona na początku XX wieku w stylu gotyckim. Jest ona orientowana, zbudowana na rzucie prostokąta, o wymiarach: długość – 15,75 m, szerokość na zewnątrz – 6,50 m, wysokość wieży – 10,8 m. Posiada jedną wieżę, ustawioną od frontu, wejście znajduje się u podstawy, od strony południowej. Dach dwuspadowy, kryty dachówką, zaś dach wieży stanowi okrągła kopuła z kulą i krzyżem na szczycie, kryta blachą. Dachówka wyprodukowana została w Kołbieli przez firmę Rychłowskiego. Kaplica ustawiona jest na dużych głazach narzutowych. Okna witrażowe, po trzy w ścianach wschodniej i zachodniej, u góry półkoliste, o wymiarach 0,85 × 2,00 m.

Kaplica jest jednonawowa, wnętrze nie podzielone. Sklepienie drewniane, półkoliście zamknięte, wsparte na czterech drewnianych kolumnach, ze zdobieniami w górnej części, ustawionych na drewnianych cokołach. Obwód kolumny 67 cm, zaś ośmiokątnego cokołu, na którym stoi 99 cm. Wysokość kolumn 4,90 m, wysokość ścian bocznych 3,90 m, wysokość wnętrza w najwyższym punkcie pośrodku nawy 5,50 m. Prezbiterium wydzielone jest balustradą.

Wyposażenie

Wyposażenie stanowi: gotycki ołtarz o wymiarach 1,5 × 1 × 3,5 m, Górna część tabernakulum obrotowa, po bokach dwa drewniane anioły z rękami skrzyżowanymi na piersi, spoglądają w stronę Przenajświętszego Sakramentu, na drewnianych drzwiczkach tabernakulum płaskorzeźbione: hostia, kielich i po bokach obłoki. Nad ołtarzem napis: CHWAŁA NA WYSOKOŚCI BOGU, poniżej krzyż i obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. W ołtarzu, po lewej stronie znajduje się schowek na książki. Na ołtarzu trzy pary potężnych mosiężnych świeczników. Ołtarz i prezbiterium odgrodzone są drewnianą balustradą o wysokości 0,7 m. Po lewej stronie zawieszony zegar ścienny, po prawej odkryty konfesjonał. Po prawej stronie od wejścia mosiężna kropielnica w kształcie serca z symbolami: włócznią, kotwicą i koroną cierniową.

W tylnej ścianie prezbiterium, po lewej stronie ołtarza wejście do pomieszczeń gospodarczych (na parterze dwa pomieszczenia, w pierwszym schody na piętro, gdzie znajduje się jedno duże pomieszczenie, a za nim wąska komórka – alkierz). Od tyłu niewielki ganek o wymiarach 1,8 × 1,7 m, z którego znajduje się także drugie oddzielne wejście do pomieszczeń gospodarczych. Nad wejściem chór o szerokości 1,5 m, na który prowadzą po lewej stronie drewniane schody, organów brak, z chóru wejście na piętro wieży, gdzie znajduje się sygnaturka.

Bibliografia

• Oficjalna strona Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w RP
• Uczniowski projekt "Ślady przeszłości" – opis kaplicy w Kamionce. latowicz.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-10)].
• Gajowniczek Z., 2004. Kaplica Mariawicka w Kamionce [Dokument elektroniczny] : Zabytki Regionu Latowickiego cz. 1 : Projekt: Ślady Przeszłości. Uczniowie opiekują się zabytkami ISBN 83-918396-3-X.