Karzniczka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne redakcyjne
EmptyBot (dyskusja | edycje)
Boty
613 564 edycje
m dr. tech.
 
(Nie pokazano 26 wersji utworzonych przez 11 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Wieś infobox
{{Polska miejscowość infobox
|nazwa = Karzniczka
|nazwa = Karzniczka
|herb wsi =
|rodzaj miejscowości = osada
|flaga wsi =
|zdjęcie = Karzniczka, pałac (HB2).jpg
|herb artykuł =
|opis zdjęcia = Ruiny pałacu
|dopełniacz wsi = Karzniczki
|alt zdjęcia =
|zdjęcie = Karzniczka140.JPG
|województwo = pomorskie
|opis zdjęcia = Ruiny pałacu
|powiat = [[Powiat słupski|słupski]]
|województwo = [[Województwo pomorskie|pomorskie]]
|gmina = [[Damnica (gmina)|Damnica]]
|powiat = [[Powiat słupski|słupski]]
|sołectwo =
|miejscowość podstawowa =
|gmina = [[Damnica (gmina)|Damnica]]
|sołectwo =
|wysokość =
|liczba ludności = 350<ref>{{Cytuj |url=https://bdl.stat.gov.pl/bdl/metadane/cechy/4182 |tytuł=NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych |data=2022-09-19 |data dostępu=2022-10-06 |opublikowany=Bank Danych Lokalnych GUS}}</ref>
⚫
|wysokość =
|liczba ludności = 394
|rok = 2022
|rok = 2006
|strefa numeracyjna = 59
|kod pocztowy = 76-231<ref>{{Poczta Polska|2022-10|s=431}}</ref>
|strefa numeracyjna = (+48) 59
⚫
|tablice rejestracyjne = GSL
|kod pocztowy =
⚫
|SIMC = 0743379
⚫
|tablice rejestracyjne = GSL
|SIMC = 0743379
|kod mapy = Damnica (gmina)
|współrzędne = 54°29'24"N 17°14'12"E<ref name="prng">{{PRNG Miejscowości|51188|data=2023-11-05}}</ref>
|mapa wsi =
|kod mapy = PL-PM
|commons = Category:Karżniczka
|stopniN = 54 |minutN = 29 |sekundN = 19
|www =
|stopniE = 17 |minutE = 14 |sekundE = 01
|commons = Category:Karżniczka
|wikisłownik =
|www =
}}
}}
'''Karzniczka''' – [[osada]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo pomorskie|województwie pomorskim]], w [[powiat słupski|powiecie słupskim]], w [[Damnica (gmina)|gminie Damnica]]. Wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]] ''Karzniczka'', w którego skład wchodzi również miejscowość [[Łężyca (województwo pomorskie)|Łężyca]].
'''Karzniczka''' (''Karżniczka'', [[język kaszubski|kaszb.]] ''Niemieckô Karznica''<ref>{{Cytuj |autor = Friedrich Lorentz |tytuł = Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem |data = 1923 |wydawca = Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim |s = 137 |język = pl}}</ref>, {{niem.|Deutsch Karstnitz}}) – [[osada]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo pomorskie|województwie pomorskim]], w [[powiat słupski|powiecie słupskim]], w [[Damnica (gmina)|gminie Damnica]]<ref name = R2013>''Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części'' ({{Dziennik Ustaw|2013|200}})</ref>.


Wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]] Karzniczka, w którego skład wchodzi również miejscowość [[Łężyca (województwo pomorskie)|Łężyca]].
⚫
[[podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975-1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo słupskie|województwa słupskiego]].


⚫
[[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo słupskie|województwa słupskiego]].
Po 2010 roku została zmieniona administracyjnie nazwa miejscowości z "Karżniczka" na "Karzniczka"<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.karzniczka.coboru.pl/info.aspx|tytuł=''Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Karzniczce RYS HISTORYCZNY''|opublikowany=karzniczka.coboru.pl|data=|data dostępu=}}</ref>.


== Pałac ==
== Nazwa ==
Nazwa jest tzw. [[chrzest nazewniczy|chrztem nazewniczym]] i ma charakter pseudotopograficzny-relacyjny. Powstała przez dodanie do nazwy własnej ''[[Karznica]]'' [[formant (morfologia)|formantu]] [[zdrobnienie|zdrabniającego]] -''k''-<ref name="Iwicki1">{{cytuj | autor = Witold Iwicki | tytuł = Toponimia byłego powiatu słupskiego | wydawca = Wydawnictwo Gdańskie | data = 1993 | miejsce = Gdańsk | s = 54 }}</ref>. Pierwotna niemiecka nazwa ''Deutsch Karstnitz'' ma charakter relacyjny, pochodzenie słowiańskie i została ponowiona z nazwy miejscowej ''Karstnitz'' „Karznica”, z dodanym wyróżnikiem ''deutsch'' „niemiecki” (starsza miejscowość ''Karstnitz'' otrzymała wyróżnik ''wendisch'' „[[Wendowie|wendyjski]], słowiański”)<ref name="Iwicki1" /><ref name="Iwicki2">{{cytuj | autor = Witold Iwicki | tytuł = Toponimia byłego powiatu słupskiego | wydawca = Wydawnictwo Gdańskie | data = 1993 | miejsce = Gdańsk | s = 26-27 }}</ref>. W potocznym uzusie miejscowość funkcjonuje pod nazwą ''Karżniczka'', gmina Damnica bezskutecznie występowała o usankcjonowanie tej formy nazwy jako podstawowej<ref>{{Cytuj stronę | url = http://ug.damnica.ibip.pl/public/popup.php?id_menu_item=77930 | tytuł = Uchwała Rady Gminy | data dostępu = 2015-07-01}}</ref>.
W środku wsi znajdował się [[pałac]], zbudowany przez [[Puttkamerowie|Puttkamerów]] w XVIII wieku jako [[zamek wodny]]. Po 1945 roku w budynkach mieścił się ośrodek wypoczynkowy, następnie szkoła rolnicza. W latach 90. XX wieku pałac przeszedł w ręce prywatne. W 2009 roku uległ spaleniu<ref>[http://www.powiatslupsk.info/karzniczkapalac.htm Powiat Słupski<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.


[[Rada Języka Kaszubskiego]] proponuje opartą na polskiej [[język kaszubski|kaszubską]] formę nazwy ''Karzniczka''<ref>{{cytuj |autor = Felicja Baska-Borzyszkowska, Edwarda Breza, Elżbieta Bugajna, Tomasz Fopke, Katarzyna Główczewska, Aleksandra Kas, Wanda Lew-Kiedrowska, Dariusz Majkowski, Iwona Makurat, Janusz Mamelski, Danuta Pioch, Eugeniusz Pryczkowski, Bożena Ugowska, Dorota Wilczewska | tytuł=Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych | wydawca=[[Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie]] | miejsce=Gdańsk | data=2017 | isbn=978-83-62137-50-3 | s= 207 }}</ref>.
* [http://www.powiatslupsk.info/karzniczka.htm Karzniczka]


== Zabytki ==
*[[Pałac]], zbudowany przez [[Puttkamerowie|Puttkamerów]] w XVIII wieku jako [[zamek wodny]], rozbudowany w 1802 na planie podkowy. Boczne skrzydła z oficynami były kilkanaście lat młodsze. W południowe skrzydło wkomponowano ryglowy dwór z XVII wieku<ref name="pomorze2">{{Cytuj|autor = [[Piotr Skurzyński]]; |tytuł = Pomorze |data = 2007 |isbn = 978-83-7495-133-3 |miejsce = Warszawa |wydawca = [[Muza SA|Wyd. Muza S.A.]] |s = 265-266}}</ref>. Po 1945 roku w budynkach mieścił się ośrodek wypoczynkowy, następnie szkoła rolnicza. W latach 90. XX wieku pałac przeszedł w ręce prywatne. W 2009 roku uległ spaleniu<ref>{{Cytuj | url=http://www.powiatslupsk.info/karzniczkapalac.htm | tytuł=Powiat Słupski<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.powiatslupsk.info | język=pl | archiwum=https://web.archive.org/web/20110918113856/http://www.powiatslupsk.info/karzniczkapalac.htm | zarchiwizowano=2011-09-18 | data dostępu=2017-11-24}}</ref>.

Ponadto we wsi znajduje się park krajobrazowy z XIX w., spichlerz i gorzelnia z poł. XIX w. oraz czworak z początku XIX w<ref name="pomorze">{{Cytuj|autor = [[Czesław Piskorski]]; |tytuł = Pomorze Zachodnie, mały przewodnik |data = 1980 |isbn = 83-217-2292-X |miejsce = Warszawa |wydawca = Wyd. Sport i Turystyka Warszawa |s = 155 |oclc = 8032482 }}</ref>.

== Bibliografia ==
* {{Cytuj stronę | url = http://www.powiatslupsk.info/karzniczka.htm | tytuł = Karzniczka | opublikowany = powiatslupsk.info | archiwum = https://web.archive.org/web/20110917164059/http://www.powiatslupsk.info/karzniczka.htm | zarchiwizowano = 2011-09-17}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


Aktualna wersja na dzień 16:54, 20 kwi 2024

Karzniczka
osada
Ilustracja
Ruiny pałacu
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

słupski

Gmina

Damnica

Liczba ludności (2022)

350[2]

Strefa numeracyjna

59

Kod pocztowy

76-231[3]

Tablice rejestracyjne

GSL

SIMC

0743379

Położenie na mapie gminy Damnica
Mapa konturowa gminy Damnica, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Karzniczka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Karzniczka”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Karzniczka”
Położenie na mapie powiatu słupskiego
Mapa konturowa powiatu słupskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Karzniczka”
Ziemia54°29′24″N 17°14′12″E/54,490000 17,236667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Karzniczka (Karżniczka, kaszb. Niemieckô Karznica[4], niem. Deutsch Karstnitz) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Damnica[5].

Wieś jest siedzibą sołectwa Karzniczka, w którego skład wchodzi również miejscowość Łężyca.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Nazwa jest tzw. chrztem nazewniczym i ma charakter pseudotopograficzny-relacyjny. Powstała przez dodanie do nazwy własnej Karznica formantu zdrabniającego -k-[6]. Pierwotna niemiecka nazwa Deutsch Karstnitz ma charakter relacyjny, pochodzenie słowiańskie i została ponowiona z nazwy miejscowej Karstnitz „Karznica”, z dodanym wyróżnikiem deutsch „niemiecki” (starsza miejscowość Karstnitz otrzymała wyróżnik wendisch „wendyjski, słowiański”)[6][7]. W potocznym uzusie miejscowość funkcjonuje pod nazwą Karżniczka, gmina Damnica bezskutecznie występowała o usankcjonowanie tej formy nazwy jako podstawowej[8].

Rada Języka Kaszubskiego proponuje opartą na polskiej kaszubską formę nazwy Karzniczka[9].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

  • Pałac, zbudowany przez Puttkamerów w XVIII wieku jako zamek wodny, rozbudowany w 1802 na planie podkowy. Boczne skrzydła z oficynami były kilkanaście lat młodsze. W południowe skrzydło wkomponowano ryglowy dwór z XVII wieku[10]. Po 1945 roku w budynkach mieścił się ośrodek wypoczynkowy, następnie szkoła rolnicza. W latach 90. XX wieku pałac przeszedł w ręce prywatne. W 2009 roku uległ spaleniu[11].

Ponadto we wsi znajduje się park krajobrazowy z XIX w., spichlerz i gorzelnia z poł. XIX w. oraz czworak z początku XIX w[12].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 51188
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 431 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Friedrich Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 137 (pol.).
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ a b Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 54.
  7. ↑ Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 26-27.
  8. ↑ Uchwała Rady Gminy. [dostęp 2015-07-01].
  9. ↑ Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 207, ISBN 978-83-62137-50-3.
  10. ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 265-266, ISBN 978-83-7495-133-3.
  11. ↑ Powiat Słupski [online], www.powiatslupsk.info [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2011-09-18] (pol.).
  12. ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 155, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
Gmina Damnica
Wsie
Kolonia
Osady
Integralna
część wsi
Była miejsc.

Herb gminy Damnica

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karzniczka&oldid=73556814”