52°13′53″N 21°02′23″E/52,231389 21,039722Kościół Świętej Trójcy w Warszawie (na Solcu)
| |||||||||
 539/1 z dnia 01.07.1965 r.[1]
| |||||||||
| kościół parafialny | |||||||||
 Widok ogólny światyni | |||||||||
| Państwo |  Polska
| ||||||||
| Miejscowość | Warszawa | ||||||||
| Wyznanie | katolickie | ||||||||
| Kościół | rzymskokatolicki | ||||||||
| Parafia | Świętej Trójcy na Solcu w Warszawie | ||||||||
| Wezwanie | Święta Trójca | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Warszawy   Kościół Świętej Trójcy w Warszawie na Solcu | |||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  Kościół Świętej Trójcy w Warszawie na Solcu | |||||||||
Położenie na mapie Polski  Kościół Świętej Trójcy w Warszawie na Solcu | |||||||||
| 52°13′53″N 21°02′23″E/52,231389 21,039722
| |||||||||
Kościół Świętej Trójcy w Warszawie – świątynia rzymskokatolicka pod wezwaniem Świętej Trójcy w Warszawie na Solcu, zlokalizowana przy Rynku Soleckim przy Wisłostradzie. Obecny barokowy kościół rozpoczęto budować w 1698 roku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy kościół powstał przed 1339 r. jako kościół filialny parafii św. Jana w miejscu obecnej figury św. Barbary na rogu ulic Solec i Ludnej. W XV wieku kościół stał się kościołem parafialnym dla mieszkańców osad Solec, Sielce, Czerniaków, Mokotów, Kałęczyn, Ujazdów, Saska Kępa (d. Solecka Kępa).
Parafia Świętej Trójcy na Solcu powstała na początku XV wieku[3].Trynitarzy sprowadził ze Lwowa biskup poznański Stanisław Witwicki i nadał im poza miastem t.j. za ulicą Zakroczymską na gołem polu niedaleko Wisły kaplicę S-go Krzyża, którą ostatniemi czasy zwano kościółkiem gwardyi (23 lipca 1688 r.). Nie mieli tam księżą wygody, bo pomieszczenie szczupłe i daleko było od miasta; woleli kościółek Ś-to Krzyski zostawić dla starców, wysłużonych zakonników, …a sami pragnęli przyjąć większą fundacyją w mieście na dwunastu przynajmniej księży, jak ich prawidła wymagały… (pisownia oryginalna)[4].
Fundatorem kościoła i klasztoru po namowach królowej Marii Kazimiery był wojewoda czernihowski Fryderyk Felkerzamb (Otton Fryderyk Felkerzamb ?) i jego żona Elżbieta Windischgraetz, którzy przeszli z protestantyzmu na katolicyzm. Felkerzamb kupił od wojewody ruskiego Marka Matczyńskiego dworek za 10 000 zł a także zapisał trynitarzom summy (siedem tysięcy złotych z procentem po siedm od sta[5]) na wsi swojej Ołtarzewie pod Warszawą, a w dzień poświęcenia kaplicy zrobił drugi zapis, i raz wraz pamiętał o swojej fundacyi[4]. Trynitarze zajęli dworek 4 sierpnia 1693 r. a Felkerzamb zaczął budować kaplicę. Wreszcie na dniu 21 listopada 1693 r. zjechał Witwicki z dwoma drugiemi biskupami na Solec, to jest z chełmińskim Kazimierzem Szczuką, i inflanckim Popławskim w gronie wielu prałatów; licznych znowu gości sprosił na tę uroczystość sam Felkerzamb. Witwicki kaplicę poświęcił i pierwsze w niej odprawił nabożeństwo, założyciel zaś gości uraczył obiadem w samym klasztorze, poczem biskup oddał zabudowania trynitarzom i ogłosił klauzurę zakonną[4].
Obecny murowany budynek kościoła na Rynku Soleckim był budowany od 1698 r., przypuszczalnie według projektu Tylmana z Gameren[2]. Przerywały ją m. innymi: wojna rosyjsko-szwedzka, powódź 1 sierpnia 1713 r. i kolejne następne ale przede wszystkim brak funduszy. Osobiste zaangażowanie króla Augusta II Mocnego i jego sympatia dla prezydenta klasztoru O. Hieronima (Włocha) skutkowały założeniem w Ujazdowie kalawryi z wielą kaplicami, o której głucha wieść tylko w kronice Warszawy pozostała[4] (darowanej przez króla „na wieczne czasy” trynitarzom), za prowadzenie której trynitarze otrzymywali wynagrodzenie z kasy królewskiej a ponadto otrzymywali hojne ofiary od wiernych odwiedzających kalwarię. Kościół wybudowano prawdopodobnie na wzór kościoła Świętej Trójcy na ul. Lope de Vega w Madrycie. Kościół na Solcu w 1726 wyświęcił biskup kijowski Samuel Ożga.
Murowany budynek klasztoru wzniesiono w latach 1773–1779.
Represje, jakie spadły na kościół katolicki w Polsce po powstaniu styczniowym, dotknęły również zakon ojców trynitarzy, który wraz z innymi zakonami został rozwiązany ukazem carskim z 1864 roku. Zakonnikom pozwolono jedynie mieszkać na terenie klasztoru do śmierci ostatniego z ojców. W 1887 roku kościół Świętej Trójcy w trosce o dobro duchowe wiernych przejęła władza diecezjalna.
W latach 1881–1883 dobudowano do kościoła nową fasadę, wydłużając nawę od strony ulicy.
W 1904 roku zbudowano kaplicę Serca Jezusowego.
W 1939 kościół został znacznie uszkodzony, ponieważ w wyniku ostrzału zawaliła się część sklepień i dach. Kościół został prawie całkowicie zniszczony podczas powstania warszawskiego w 1944. Odbudowa trwała do lat 60. XX wieku.
26 sierpnia 2017 kościół i parafia decyzją kardynała Kazimierza Nycza zostały przekazane karmelitom bosym.
Obecnie w klasztorze mieści się Muzeum Archidiecezji Warszawskiej.
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
- Figura Jezusa Nazareńskiego znajdująca się w kościele od 1726 roku.
Pozostałe informacje[edytuj | edytuj kod]
- W kościele znajduje się od 1726 cudowna figura Pana Jezusa Nazareńskiego – najstarszy zabytek hiszpańskiej kultury religijnej w Warszawie. Druga taka figura znajduje się w Kościele św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie.
- W kościele w dniu 3 października 1893 roku został ochrzczony przyszły prezydent Warszawy Stefan Starzyński.
- W kościele w dniu 3 czerwca 1942 roku wzięli ślub Barbara Drapczyńska i poeta Krzysztof Kamil Baczyński.
- Od 2002 roku organizowane są tu cykliczne imprezy Hiszpańska niedziela na Solcu organizowane przez Fundację Viva Solec.
- W podziemiach kościoła od XVIII wieku chowano zmarłych zakonników.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie. 31 grudnia 2017; 8 miesięcy temu. [dostęp 22.05.2010].
- ↑ a b Historia kościoła Świętej Trójcy w Warszawie (pol.). parafia św. Trójcy. [dostęp 2013-09-24]. Cytat: Projekt kościoła opracował prawdopodobnie Tylman Van Gameren – najwybitniejszy autorytet architektoniczny ówczesnej epoki – autor m. in. przebudowy pałacu wilanowskiego na zlecenie króla Jana III Sobieskiego.
- ↑ Karmelici bosi na Solcu. Zakonnicy w niedzielę obejmą parafię Świętej Trójcy - archwwa.pl
- ↑ a b c d Julian Bartoszewicz Kościoły warszawskie rzymsko-katolickie opisane pod względem historycznym W drukarni S. Orgelbranda, Warszawa 1855, ss 285 – 295
- ↑ Józef Łukaszewicz Krótki opis historyczny kościołów parochialnych w dawnej diecezyi poznańskiej t. III, Nakładem Księgarni J.K. Żupańskiego, Poznań 1863, s 152
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Witryna parafii Świętej Trójcy
- Marek Makowski: Jezus Nazareński wykupiony. Królowa Apostołów – Miejsca Święte, 2005-06. [dostęp 2012-05-07].
