Kolej dużych prędkości w Europie

Mapa linii wysokich prędkości w Europie

Kolej dużych prędkości w Europie – system połączeń kolejowych, na których składy zespolone osiągają prędkość przynajmniej 200 km/h lub więcej, wyposażony w jednolity system sterowania i sygnalizacji ETCS oraz wchodzący w jego skład system zarządzania ruchem ERTMS.

Najdłuższą sieć kolei dużych prędkości w Europie liczącą 3567 km posiada Hiszpania, a drugą co do długości w Europie posiada Francja.

Historia

Po raz pierwszy uruchomiono kolej dużych prędkości w Europie w 1967 we Francji, łącząc Paryż z Tuluzą z prędkością 200 km/h. Pociąg „Le Capitole” składał się ze zwykłego elektrowozu z klasycznymi wagonami pasażerskimi. Został uznany za historyczny sukces. W historii europejskiej kolei dużych prędkości przełomem było uruchomienie 27 września 1981 linii TGV Paryż – Lyon (260 km/h). Co prawda pierwszy odcinek linii kolejowej budowanej specjalnie z myślą o rozwijaniu prędkości ponad 200 km/h oddano w 1978 we Włoszech („Direttissima” Rzym – Florencja), ale dopiero sukces handlowy TGV stał się impulsem zachęcającym do inwestowania w koleje dużych prędkości. Następnym krokiem było uruchomienie przedsięwzięć transgranicznych (Eurostar, Thalys, TGV Lyria), ale o budowie zalążka jednolitej sieci europejskiej można mówić dopiero od chwili rozpoczęcia wdrażania jednolitego europejskiego systemu sterowania ruchem pociągów ETCS i wchodzącego w jego skład systemu sygnalizacji ERTMS.

Europejskie trasy i operatorzy kolei dużych prędkości

Linia kolei dużych prędkości w Szwajcarii

• Austria – w grudniu 2008 r. narodowy przewoźnik Österreichische Bundesbahnen na trasie Budapeszt ←→ Wiedeń ←→ Monachium uruchomił pod marką Railjet połączenie obsługiwane z prędkością 230 km/godz. przez lokomotywę Siemens EuroSprinter
• Belgia/Francja/Holandia – sieć Thalys
• Francja – sieć TGV jeździ z prędkością 320 km/h
• Francja/Wielka Brytania/Belgia – sieć Eurostar
• Hiszpania – sieć AVE i Renfe
• Niemcy – sieć ICE
• Polska – pociągi Express InterCity Premium jeżdżą z prędkością 200 km/h od 2014 r.
• Portugalia – sieć Alfa Pendular – prędkość wynosi 220 km/h
• Szwajcaria – pociągi jeżdżą z prędkością 230 km/h
• Norwegia, Szwecja, Finlandia – pociągi jeżdżą z prędkościami 210, 200 i 220 km/h
• Turcja – pociągi jeżdżą z prędkością 250 km/h
• Wielka Brytania – trasa West Coast Main Line (WCML) obsługiwana przez Virgin Trains składami Pendolino British Rail Class 390
• Włochy – sieć TAV, na której kursują pociągi Eurostar Italia narodowego przewoźnika TrenItalia, od 2011 r. równolegle przewozy zamierza oferować niezależny operator Nuovo Trasporto Viaggiatori.

Czechy

Czeskie Pendolino

Składy Pendolino serii 680 ČD są w stanie osiągać prędkość 230 km/h. Czeskie ministerstwo transportu planuje utworzenie 660 km linii kolejowych o parametrach dużych prędkości. Aktualnie maksymalna prędkość pociągów w Czechach wynosi 160 km/h.

Chorwacja

Program budowy linii kolei dużych prędkości w tym państwie jest na ukończeniu. Chorwacki parlament zgodził się na finansowanie budowy linii dużych prędkości i utworzenie trasy Botovo – Zagreb – Rijeka z maksymalną prędkością na poziomie 200 km/h. Projekt będzie obejmował modernizację linii Botovo – Zagreb – Josipdol oraz budowę linii między miejscowościami Josipdol i Rijeka.

Węgry i Serbia

W 2013 roku rządy Węgier, Serbii i Chin podpisały porozumienie, którego konsekwencją jest powstanie połączenia kolejowego między Budapesztem a Belgradem. W 2015 roku podpisano kontrakt wykonawczy. Podmiotem dominującym, w konsorcjum odpowiedzialnym za budowę odcinków po obu stronach granicy, jest China Railway Group. Pociągi pasażerskie mają jeździć z prędkością maksymalną 200 km/h, a towarowe do 120 km/h. Inwestycja ma zostać ukończona w 2018 r.