Księstwo Karyntii
| 976–1335/1918 | |||||
| |||||
| Hymn: Landeshymne. Des Kärntners Heimatlied | |||||
| |||||
| Język urzędowy |
niemiecki | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
| Typ państwa |
kraj koronny Cesarstwa Austrii | ||||
| Pierwszy książę | |||||
| Ostatni książę | |||||
| Religia dominująca |
katolicyzm | ||||
 Karyntia (żółty) na tle księstw Austrii wewnętrznej | |||||
Księstwo Karyntii (niem. Herzogtum Kärnten, słw. Vojvodina Koroška) – księstwo Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, a następnie prowincja i kraj koronny Cesarstwa Austrii.
Stolicą państwa było początkowo Sankt Veit an der Glan, a od XVI wieku Klagenfurt am Wörthersee. Jako kraj korony zajmowało powierzchnię 10 327 km².
Historia[edytuj | edytuj kod]
Do 1918 roku[edytuj | edytuj kod]
W 1805 na mocy pokoju w Preszburgu księstwo stało się częścią Prowincji Iliryjskich. Karyntia została włączona ponownie do Austrii na mocy decyzji kongresu wiedeńskiego w 1815. Została wówczas włączona do austriackiego Królestwa Ilirii. Od 1849, po likwidacji królestwa, Karyntia stała się samodzielnym krajem koronnym.
Od 1918 roku[edytuj | edytuj kod]
Po rozpadzie Austro-Węgier większa część znalazła się w granicach Republiki Austriackiej jako jej kraj związkowy, a mniejsza część przypadła Królestwu SHS (współcześnie Słowenia). Niewielki skrawek przyznano Królestwu Włoch (współcześnie Friuli-Wenecja Julijska), chociaż praktycznie był on niezamieszkany. Przeprowadzony w 1920 roku plebiscyt (Kärntner Volksabstimmung, Koroški plebiscit) nie zmienił tego podziału, gdyż wygrała w nim opcja austriacka.
Kraj koronny[edytuj | edytuj kod]
Demografia i religia[edytuj | edytuj kod]
W 1910 roku Karyntię zamieszkiwało 367 324 osób, co dawało gęstość zaludnienia 35 osób na km².
Według spisu z 1910 roku liczba mieszkańców wzrosła do 396.200. Podział według używanego języka:
- Niemcy – 304.287 = 76,8%,
- Słowianie południowi / Słoweńcy – 82.212 = 20,7%,
- Włosi – 82 osoby.
Podział religijny prezentował się następująco:
- rzymscy katolicy – 384.314 = 97,0%,
- ewangelicy – 24.000 = 2,7%,
- żydzi – 396 = 0,1%.
Polityka[edytuj | edytuj kod]
W okresie austro-węgierskim do Sejmu krajowego wybierano 37 posłów:
- biskup Gurk,
- 10 z wielkiej własności ziemskiej,
- 9 z miast i miasteczek,
- 3 z klagenfurckiej Izby Handlowej,
- 15 z obszarów wiejskich.
Do Rady Państwa w Wiedniu wysyłano 10 przedstawicieli.
Hymn krajowy[edytuj | edytuj kod]
Autorem hymnu krajowego (Landeshymne, Des Kärntners Heimatlied) byli Josef von Rainer oraz Johann Thaurer von Gallenstein. Hymn powstał w I połowie XIX wieku.
Pierwsza zwrotka:
Dort, wo Tirol an Salzburg grenzt,
Des Glockners Eisgefilde glänzt,
Wo aus dem Kranz, der es umschließt,
Der Leiter reine Quelle fließt,
Laut tosend, längs der Berge Rand
Beginnt mein teures Heimatland.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
