Kutry rakietowe typu Hamina
 „Tornio” w 2012 r. | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Wejście do służby |
1998-2006 |
| Zbudowane okręty |
4 |
| Okręty w służbie |
4 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 235 ton |
| Długość | |
| Szerokość |
8,3 m |
| Zanurzenie |
2 m |
| Napęd |
2 silniki wysokoprężne MTU o łącznej mocy 7510 KM |
| Prędkość |
32 węzły |
| Zasięg |
500 Mm przy prędkości 30 węzłów |
| Załoga |
19-20 |
| Uzbrojenie |
okręty seryjne: |
Kutry rakietowe typu Hamina – fińskie kutry rakietowe z przełomu XX i XXI wieku. W latach 1998–2006 w stoczni Finnyards w Rauma zbudowano cztery jednostki tego typu, które stanowią obecnie trzon lekkich sił uderzeniowych Fińskiej Marynarce Wojennej (stan na 2019 rok).
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
Prace projektowe nad kutrami rakietowymi 4. generacji rozpoczęto w Finlandii tuż po zakończeniu budowy okrętów typu Rauma[1]. Nowa konstrukcja (pod oznaczeniem PV 50) była rozwinięciem poprzedniego projektu, powielając większość systemów (wielkość, uzbrojenie, napęd i wyposażenie) z niewielkimi modyfikacjami[1][2]. Priorytetem konstruktorów była redukcja wartości pól fizycznych okrętu, co zaowocowało zastosowaniem nowej nadbudówki[1]. Początkowo planowano budowę jedynie dwóch jednostek, jednak po anulowaniu programu budowy poduszkowców rakietowych typu NB-432 zamówienie powiększono o dwa kolejne okręty[2]. Problemy finansowe marynarki i zbyt późne ogłoszenie przetargów na systemy uzbrojenia i wyposażenia radioelektronicznego spowodowały, że prototypowy kuter „Hamina” rozpoczął próby morskie z tymczasowym zestawem uzbrojenia i niepełnym wyposażeniem radioelektronicznym (cześć wypożyczono w 2000 roku od firmy Thales), zaś druga z zamówionych jednostek – „Tornio” – weszła do służby bez uzbrojenia i większości wyposażenia radioelektronicznego (miała jedynie radar nawigacyjny i system łączności)[3][4][a].
Okręty typu Hamina zostały zbudowane w stoczni Finnyards w Rauma w latach 1998–2006[2][6]. Stępki jednostek zostały położone w latach 1997–2005, a zwodowane zostały w latach 1998–2005[7]. Koszt budowy prototypu wyniósł 21,6 mln USD (bez uzbrojenia)[1][3]. Klasyfikowane w Finlandii są jako okręty rakietowe (Ohjusvene)[2].
| Okręt | Stocznia | Zamówienie | Położenie stępki | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|---|
| „Hamina” (80) | Rauma | 26 stycznia 1997 | sierpień 1997 | 25 kwietnia 1998 | 24 sierpnia 1998 |
| „Tornio” (81) | 15 lutego 2001 | 2001 | 2002 | 12 maja 2003 | |
| „Hanko” (82) | 3 grudnia 2003 | 2004 | 2005 | 22 czerwca 2005 | |
| „Pori” (83) | 15 lutego 2005 | 2005 | 2005 | 19 czerwca 2006 |
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręty są kutrami rakietowymi o długości całkowitej 50,8 metra (44,3 metra na konstrukcyjnej linii wodnej), szerokości całkowitej 8,3 metra i zanurzeniu 2 metry[6][8]. Gładkopokładowy kadłub jednostek został wykonany ze spawanych sekcji blachy aluminiowej[1][2]. Podzielony jest na siedem przedziałów wodoszczelnych: (od dziobu): I – skrajnik dziobowy, II – umywalnie, III – pomieszczenia mieszkalne załogi, IV – bojowe centrum informacyjne (BCI), V – siłownia dziobowa, VI – siłownia rufowa i VII – skrajnik rufowy z mechanizmami pędników[2]. Masywną nadbudówkę typu stealth wykonano z kompozytów poliestrowo-szklanych wzmocnionych włóknami kevlarowymi[1][2]. Zarówno kadłub, jak i nadbudówkę pokryto materiałem absorbującym i rozpraszającym fale radarowe (HPA-1), a niski poziom pola magnetycznego jest dodatkowo redukowany poprzez okrętowe systemy demagnetyzacyjne[1][2]. Wyporność standardowa wynosi 235 ton, zaś pełna 270 ton[8][9]. Siłownię okrętów stanowią dwa turbodoładowane 16-cylindrowe silniki wysokoprężne w układzie V MTU 16V538 TB93 o łącznej mocy 7510 KM przy 1900 obr./min, napędzające poprzez dwustopniową przekładnię redukcyjną Velmet M1HC-420 ES dwa pędniki strugowodne KaMeWa 90SII (o maksymalnym wychyleniu +/-65°)[5][10]. Maksymalna prędkość jednostek wynosi 32 węzły[8][9]. Okręty mogą zabrać 88 m³ mazutu, co zapewnia zasięg wynoszący 500 Mm przy prędkości 30 węzłów[6][8]. Energię elektryczną zapewniają dwa generatory prądu zmiennego 220 V Saab-Scania 11DGSJGM o mocy 295 KM każdy[5][8]. Siłownią zarządza automatyczny system nadzoru CAE Valmarine, który umożliwia jej bezwachtową pracę, a kolektory wydechowe wyposażono w instalację chłodzenia spalin wodą zaburtową norweskiej firmy Mecmar AS[5][8]. Autonomiczność wynosi 5 dób[8].
Główne uzbrojenie seryjnych okrętów stanowi poczwórna wyrzutnia przeciwokrętowych pocisków rakietowych RBS-15SF3 produkcji szwedzkiej, umieszczona na śródokręciu, w tylnej części nadbudówki[11]. Pocisk rozwija prędkość 0,8 Ma, masa głowicy bojowej wynosi 200 kg, zaś maksymalny zasięg sięga 100 km[6]. Na dziobie w wieży umieszczono pojedynczą armatę uniwersalną Bofors kalibru 57 mm Mark 3 L/70[3][6]. Masa naboju wynosi 2,6 kg, donośność 17 000 metrów i szybkostrzelność teoretyczna 220 strz./min[6]. W nadbudówce zainstalowano też pionową ośmioprowadnicową wyrzutnię rakiet plot. Umkhonto-IR (o zasięgu 12 km, prędkości 2 Ma i masie głowicy bojowej 22 kg)[5][12]. Broń małokalibrową stanowią umieszczone na nadbudówce na wysokości masztu dwa pojedyncze stanowiska wkm Ittk (licencyjne radzieckie NSW) kal. 12,7 mm[6][12].
Broń przeciwpodwodną stanowi zrzutnia bomb głębinowych[6][9]. Okręty mogą też przenosić do 10 min typu Merimiina 2000[12][13].
Wyposażenie radioelektroniczne obejmuje system walki EADS ANCS SQ 2000, radar dozoru ogólnego EADS TRS-3D/16ES, radar nawigacyjny Furuno, system kierowania ogniem CEROS 200, głowica optroniczna Sagem EOMS NG, system walki radioelektronicznej Thales SIEWS DR 3000, sonar kadłubowy Simrad Subdea Toadfish, sonar holowany Finnyards Sonac/PTA (z 78-metrową pasywną anteną), system IFF EADS MSSR 2000, zintegrowany system łączności ICS-2000, ostrzegacz o opromieniowaniu laserowym EADS COLDS oraz system nawigacyjny oparty na ECDIS i AIS[6][13][14].
Jednostki zostały dostosowane do biernej obrony przeciwatomowej i przeciwchemicznej. W tym celu zamontowano 50 dysz do zraszania i spłukiwania okrętu wodą morską, a pomieszczenia wewnętrzne chronione są specjalnymi uszczelkami[1][2].
Załoga pojedynczego okrętu składa się z 5 oficerów oraz 14-15 marynarzy[8][13][b].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Okręty typu Hamina zostały sukcesywnie wcielane do służby w Fińskiej Marynarce Wojennej, co miało miejsce w latach 1998–2006[2][5]. Kutry otrzymały numery burtowe 80–83[2][6][c]. W momencie wejścia do służby prototypowa „Hamina” miała przejściowy zestaw uzbrojenia i wyposażenia radioelektronicznego, który tworzyły: dwie podwójne wyrzutnie przeciwokrętowych pocisków rakietowych RBS-15SF, umieszczone początkowo na rufie; pojedyncza armata przeciwlotnicza Bofors 600E kal. 40 mm L/70 (masa naboju 0,96 kg, donośność 12 000 metrów i szybkostrzelność teoretyczna 300 strz./min); podwójne stanowisko działek plot. Sako kal. 23 mm L/87 (licencyjna radziecka ZU-23-2); dwa pojedyncze stanowiska wkm Ittk kal. 12,7 mm; zrzutnia bomb głębinowych i 10 min typu Merimiina 2000[3][9][d]; wyposażenie radioelektroniczne obejmowało zaś system walki radioelektronicznej Signaal Tacticos, radar dozoru ogólnego Signaal Scout, radar kontroli ognia 9LV 225, radar nawigacyjny Raytheon ARPA, optoelektroniczny system kierowania ogniem Saab Dynamics EOS-400, urządzenia łączności systemu ICS-2000, sonar Simrad Subdea Toadfish i sonar holowany Finnyards Sonac/PTA[5][9]. Do standardu jednostek seryjnych przebudowano „Haminę” (kosztem 6,3 mln euro) w latach 2001–2006[3][15].
Wszystkie jednostki bazują w Upinniemi (na południe od Kirkkonummi), a ich dywizjon osiągnął gotowość bojową w 2008 roku[2][6]. 4 stycznia 2018 roku Patria i Saab zawarły kontrakt na modernizację i dozbrojenie kutrów typu Hamina, warty 205 mln USD (prace mają objąć m.in. instalację systemu zwalczania okrętów podwodnych opartego na torpedach Saab NLT i nowego zintegrowanego systemu łączności TactiCall, a także modernizację systemu walki[16].
Okręty nadal służą w fińskiej flocie (stan na 2019 rok)[7].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ „Tornio” otrzymał uzbrojenie i wyposażenie radioelektroniczne w latach 2004–2005, stając się pierwszą w pełni wyposażoną jednostką typu Hamina[5].
- ↑ Według Saunders 2009 ↓, s. 235 załoga liczy 29 osób.
- ↑ „Hamina” początkowo nosiła numer 74, jednak po przebudowie okrętu do standardu jednostek seryjnych zmieniono numer burtowy na 80[9].
- ↑ Według Saunders 2004 ↓, s. 213 na „Haminie” zainstalowano cztery dziewięcioprowadnicowe dziobowe wyrzutnie pocisków POP Saab Elma LLS-920, jednak informacji tej nie podają inne źródła.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Grotnik 2005 ↓, s. 48.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Chała i Czajkowski 2010 ↓, s. 5.
- ↑ a b c d e Chała i Czajkowski 2010 ↓, s. 4.
- ↑ Grotnik 2005 ↓, s. 48-49.
- ↑ a b c d e f g Grotnik 2005 ↓, s. 49.
- ↑ a b c d e f g h i j k Saunders 2009 ↓, s. 235.
- ↑ a b Gogin 2022 ↓.
- ↑ a b c d e f g h Chała i Czajkowski 2010 ↓, s. 6.
- ↑ a b c d e f Saunders 2004 ↓, s. 213.
- ↑ Chała i Czajkowski 2010 ↓, s. 5-6.
- ↑ Chała i Czajkowski 2010 ↓, s. 7.
- ↑ a b c Chała i Czajkowski 2010 ↓, s. 8.
- ↑ a b c Grotnik 2005 ↓, s. 50.
- ↑ Chała i Czajkowski 2010 ↓, s. 6-7.
- ↑ Grotnik 2005 ↓, s. 51.
- ↑ zbiam.pl 2018 ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marcin Chała, Dariusz Czajkowski. Ścigacze rakietowe typu Hamina. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 3 (99), 2010. Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- Ivan Gogin: HAMINA fast attack craft (missile) (1998-2006). Navypedia. [dostęp 2022-07-28]. (ang.).
- Tomasz Grotnik. Ścigacze rakietowe typu Hamina. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 5, 2005. Magnum-X. ISSN 1230-1655.
- Jane’s Fighting Ships 2004-2005. Stephen Saunders (red.). London: Jane’s Information Group Ltd, 2004. ISBN 0-7106-2623-1. (ang.).
- Jane’s Fighting Ships 2009-2010. Stephen Saunders (red.). London: Jane’s Information Group Ltd, 2009. ISBN 0-7106-2888-9. (ang.).
- Łukasz Pacholski: Patria i Saab zmodernizują okręty typu Hamina. zbiam.pl. [dostęp 2018-01-26].
