Małopłytkowość
| ||
Thrombocytopenia | ||
ICD-10 | D69 Plamica i inne skazy krwotoczne | |
D69.0 | Plamica alergiczna | |
D69.1 | Jakościowe defekty płytek | |
D69.2 | Inne skazy niemałopłytkowe | |
D69.3 | Samoistna plamica małopłytkowa | |
D69.4 | Inne pierwotne małopłytkowości | |
D69.5 | Małopłytkowość wtórna | |
D69.6 | Nieokreślona małopłytkowość | |
D69.8 | Inne określone skazy krwotoczne | |
D69.9 | Skazy krwotoczne, nie określone | |
ICD-10 | Q87.2 Zespoły wrodzonych wad rozwojowych dotyczące głównie kończyn | |
ICD-10 | P61.0 Przemijająca małopłytkowość noworodka | |
ICD-10 | D82.0 Zespół Wiskotta-Aldricha |
Małopłytkowość (łac. thrombocytopenia) – objaw chorobowy polegający na niedoborze płytek krwi.
Przyjmuje się, że 30 000 płytek/μl wystarcza do utrzymania prawidłowej hemostazy[1] (przy normie od 200 000/μl do 300 000/μl).
Nie ma bezpośredniej zależności między liczbą płytek krwi a nasileniem krwawień. Jeżeli ich liczba nie spada poniżej 30 000/μl, a występuje jawna skaza krwotoczna, należy poszukiwać dodatkowych przyczyn krwawień. Jednocześnie małopłytkowość jest najczęstszą ze skaz krwotocznych.
Przyczyny[edytuj | edytuj kod]
Przyczyną małopłytkowości może być
- zmniejszone wytwarzanie płytek
- nadmierne niszczenie płytek
- przyczyny złożone lub nie do końca wyjaśnione
Podział ze względu na etiologię[edytuj | edytuj kod]
- Zmniejszone wytwarzanie płytek
- Wrodzone hipoplazje szpiku
- Wrodzony brak trombopoetyny
- Wrodzone dziedziczne trombopenie
- Wrodzona białaczka
- Wrodzona siatkowica
- Różyczka noworodków
- Związana z leczeniem matki tiazydami
- Aplazja megakariocytowa
- Niedokrwistość aplastyczna
- Uszkodzenie szpiku przez promieniowanie jonizujące
- Uszkodzenie szpiku przez substancje toksyczne (np. alkohol)
- Uszkodzenie szpiku przez leki mielotoksyczne
- Białaczki, szpiczak, histiocytoza (w mechanizmie wyparcia)
- Rozległe przerzuty nowotworowe do szpiku (w mechanizmie wyparcia)
- Niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego
- Mielofibroza
- Niewydolność nerek
- Zakażenia wirusowe
- Nadmierne niszczenie płytek
- Wrodzona alloimmunologiczna małopłytkowość noworodków
- W przebiegu wcześniactwa
- W przebiegu choroby hemolitycznej noworodków
- Wrodzone w przebiegu gestozy u matki
- Przy występowaniu naczyniaków olbrzymich lub naczyniaków jamistych
- Wrodzone defekty płytek skracające czas życia
- Samoistna plamica płytkowa
- Polekowe
- Potransfuzyjne
- W przebiegu niedokrwistości hemolitycznych
- W przebiegu chorób rozrostowych
- Po stosowaniu surowicy antylimfocytowej
- Sekwestracja w powiększonej śledzionie
- Przyczyny złożone
- W przebiegu zakażeń
- DIC
- Po obfitych krwotokach
- Przy krążeniu pozaustrojowym
- Po masywnych przetoczeniach krwi
- Rozległe oparzenia
- Plamica małopłytkowa zakrzepowa
- Zespół hemolityczno-mocznicowy
- Nocna napadowa hemoglobinuria
- Porfiria
- Małopłytkowość cykliczna
Obraz kliniczny[edytuj | edytuj kod]
Niezależnie od przyczyn, małopłytkowość przebiega podobnie i jest charakterystyczna. Nagle i bez urazów mogą pojawić się wybroczyny w skórze i w błonach śluzowych. Najwięcej będzie ich widać na kończynach i na tułowiu. Pojawią się też pierścieniowate wylewy w miejscach nakłuć, podbiegnięcia krwawe oraz nawracające krwawienia z dziąseł, nosa, przewodu pokarmowego. Może występować krwiomocz. Pojawiać się mogą krwotoki z dróg rodnych. Wystąpić mogą krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego (bardzo groźne, mogą być przyczyną śmierci).
Małopłytkowość noworodków[edytuj | edytuj kod]
Małopłytkowość dotyka kilku procent noworodków, a jej odsetek wśród pacjentów trafiających do oddziałów intensywnej terapii dla niemowląt jest znaczny. Zwykle problem ma łagodny przebieg i ustępuje bez konsekwencji. Większość przypadków małopłytkowości obejmuje wcześniaki, które ucierpiały na skutek niewydolności łożyska i/lub niedotlenienia. Pozostałe powody, tj. alloimmunologiczne, genetyczne, autoagresyjne, hemolityczne, infekcyjne, DIC i inne, stanowią mniejszość przypadków[2].
Małopłytkowość pojawiająca się po 72 godzinach od narodzin jest często wynikiem toczącej się sepsy lub martwiczego zapalenia jelit (NEC)[2]. W przypadku infekcji pomocne mogą okazać się badania PCR, które można wykonać stosunkowo szybko i w panelach; pozwalają one również wykryć geny oporności na określone antybiotyki. Patogenami posocznicy mogą być wirusy, bakterie i grzyby, np. CMV[2], wirus różyczki[2], HIV[2], Staphylococcus sp.[3], Enterococcus sp.[3], Streptococcus agalactiae (GBS)[2], Streptococcus viridans[4], Listeria monocytogenes[5], Escherichia coli[2][3], Haemophilus influenzae[2],Klebsiella pneumoniae[3], Pseudomonas aeruginosa[3][6], Yersinia enterocolitica[6], Borrelia burgdorferi[4], Candida sp.[3], Toxoplasma gondii[2]. Stopień małopłytkowości może być skorelowany z rodzajem patogenu; silniejsze objawy występują przy infekcji grzybiczej oraz bakteriami gram ujemnymi[3]. Do zakażenia noworodka może dojść w czasie porodu[7] lub przed nim, ale także za pośrednictwem mleka matki[8][9][10] bądź przy transfuzji[11][12].
Potencjalne zastosowanie wspomagające leczenie małopłytkowości, szczególnie w przypadku sepsy lub NEC, może mieć interleukina 11[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Radzisław Kordek (red.): Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Gdańsk: VIA MEDICA, 2007, s. 106. ISBN 978-83-7555-016-0.
- ↑ a b c d e f g h i j [1], I Roberts, N A Murray, "Neonatal thrombocytopenia: causes and management"
- ↑ a b c d e f g [2], J D Guida, A M Kunig, K H Leef, S E McKenzie, D A Paul, "Platelet Count and Sepsis in Very Low Birth Weight Neonates: Is There an Organism-Specific Response?"
- ↑ a b J O Klein, "Bacteriology of neonatal sepsis"
- ↑ D Dzierżanowska, Wydanie III, 2001, ISBN 83-88778-20-X, "Antybiotykoterapia praktyczna"
- ↑ a b [3], L Pacifico,C Chiesa,S Mirabella,A Panero, M Midulla, "Early- onset Pseudomonas aeruginosa sepsis and Yersinia enterocolitica neonatal infection: a unique combination in a preterm infant"
- ↑ [4], A Rempen, J Martius, A A Hartmann, I Wecker, "Transmission rate of Ureaplasma urealyticum, Mycoplasma spp., Gardnerella vaginalis, B-Streptococci, Candida spp. and Chlamydia trachomatis from the mother to the newborn"
- ↑ [5], William J Olver, David W Bond, Tim C Boswell, Sara L Watkin, "Neonatal group B streptococcal disease associated with infected breast milk"
- ↑ [6], M Kotiw, G W Zhang, G Daggard, E Reiss-Levy, J W Tapsall, A Numa, "Late-onset and Recurrent Neonatal Group B Streptococcal Disease Associated with Breast-milk Transmission"
- ↑ [7], D Gastelum, D Dassey, L Mascola, L Yasuda, "Transmission of Community-Associated Methicillin-Resistant Staphylococcus Aureus From Breast Milk in the Neonatal Intensive Care Unit"
- ↑ [8], M Jagielski, W Rastawicki, S Kałużewski, R Gierczyński, PRZEGL EPIDEMIOL 2002;56:57-64, “JERSINIOZA - NIEDOCENIANA CHOROBA ZAKAŹNA”
- ↑ [9], P Mielczarek, M Bagłaj, Gastroenterologia Polska 2004, 11 (1): 69-74, ISSN 1232-9886, "Jersinioza - rzadko rozpoznawana choroba układu pokarmowego"
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Choroby wewnętrzne tom 2 pod redakcją Franciszka Kokota
- Diagnostyka internistyczna pod redakcją Jana Tatonia, Anny Czech