Materializm wulgarny
Materializm wulgarny – ogólna nazwa redukcjonistycznych poglądów XIX-wiecznych przyrodników, którzy w sposób prymitywny sprowadzali zjawiska psychiczne do chemicznych i biologicznych[1]. Najbardziej znanymi przedstawicielami tego kierunku byli: Ludwig Büchner, Karl Vogt i Jakob Moleschott[2].
Poglądy filozoficzne
[edytuj | edytuj kod]Wulgarni materialiści twierdzili, że mózg wydziela myśl na tej samej zasadzie, jak wątroba wydziela żółć, zaś nerki urynę. Stanowisko takie było krokiem wstecz w porównaniu nie tylko z materializmem dialektycznym, ale również z francuskim materializmem XVIII w.[2] Fryderyk Engels w swej pracy Ludwig Feuerbach i zmierzch klasycznej filozofii niemieckiej nazywał materializm wulgarny
spłyconą, zwulgaryzowaną postacią, w której materializm XVIII stulecia trwa dziś w głowach przyrodników i lekarzy i w której głoszony był w latach pięćdziesiątych przez swych wędrownych kaznodziejów: Buechnera, Kogla i Moleschotta. ... Wulgaryzujący domokrążcy, którzy w Niemczech lat pięćdziesiątych zajmowali się materializmem, ani na krok nie wyszli poza granice osiągnięte przez ich mistrzów.
Poglądy społeczne
[edytuj | edytuj kod]Interpretując w sposób swoisty teorię Karola Darwina, wulgarni materialiści, w szczególności Büchner, przenosili prawa biologii na życie społeczne: prawo dziedziczności, twierdzi Büchner, działa z nieubłaganą konsekwencją, toteż żadne środki wychowawcze nie przeobrażą syna dzikusa w kulturalnego Europejczyka[4]. Tak samo w zasadzie traktuje Büchner robotników; robotnicy nie są w stanie wznieść się na taki poziom, by mogli rządzić państwem: muszą służyć państwu, a nie rządzić nim[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ materializm wulgarny, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-10-28].
- ↑ a b Materializm wulgarny. W: Krótki słownik filozoficzny. Mark Rozental, Pawieł Judin (red.). Warszawa: Książka i Wiedza, 1955, s. 403–404. (pol.).
- ↑ Ludwik Feuerbach i zmierzch klasycznej filozofii niemieckiej Rozdział II
- ↑ a b Bakradze 1964 ↓, s. 23.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Konstanty Bakradze: Wulgarny materializm. W: Konstanty Bakradze: Z dziejów filozofii współczesnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1964, s. 22-43. (pol.).
- Encyklopedia PWN, Tom 2, Warszawa 1991, s. 448 i 522.
- Materializm wulgarny. W: Krótki słownik filozoficzny. Mark Rozental, Pawieł Judin (red.). Warszawa: Książka i Wiedza, 1955, s. 403–404. (pol.).