Mihkel Veske
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
28 stycznia 1843 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
16 maja 1890 |
| Zawód, zajęcie |
poeta, lingwista, dziennikarz |
Mihkel Veske (ur. 28 stycznia 1843 na farmie Veske, w parafii Holstre, okręg Viljandi, dziś: wieś Metsla. Zm. 16 maja 1890 w Kazaniu) – estoński lingwista, filolog, poeta i dziennikarz, działacz społeczny[1].
Biografia[edytuj | edytuj kod]
Mihkel Veske uczęszczał do wiejskiej szkoły w Pulleritsu, do szkoły parafialnej w Paistu i szkoły średniej w Tartu. W latach 1866-1867 uczęszczał do szkoły misyjnej w Lipsku. W 1872 r. ukończył studia doktoranckie na Uniwersytecie w Lipsku. Opublikował doktorat w 1873 r. na temat gramatyki porównawczej języków[2]. Następnie wrócił do Estonii i pracował jako dziennikarz w gazecie „Eesti Põllumees”.
W latach 1874 -1887 wykładał język estoński na Uniwersytecie Dorpackim[3]. Od 1886 r. do śmierci Veske był wykładowcą języków ugrofińskich na Uniwersytecie w Kazaniu[4].
W latach 80. XIX wieku Veske był jednym z czołowych przedstawicieli narodowego przebudzenia w Estonii. Należał do silnie patriotycznych grup, skupionych wokół estońskich intelektualistów i dziennikarzy, m.in. Carla Roberta Jakobsona[5]. Od 1882 do 1886 roku Veske był prezesem Towarzystwa Literatury Estońskiej. W 1884 Veske redagował magazyn „Oma Maa” [Mój kraj][6].
Veske był jednym z pierwszych lingwistów estońskich, którzy stosowali metodę porównawczą językoznawstwa historycznego[7]. Lata 1875-1884 spędził, podróżując i porównując dialekty w różnych regionach. W 1880 odwiedził Finlandię, a w 1885-86 przebywał na Węgrzech. Opowiadał się za estońskim językiem standardowym, opartym na podstawie dialektu północno-estońskiego i pisowni fonetycznej. W czasie pobytu w Kazaniu studiował język maryjski i język Mordwinów. Zajmował się kulturowymi relacjami między ludami ugrofińskimi i słowiańskimi. W latach 1881-83 stworzył dwuczęściowy podręcznik języka fińskiego[2].
Po niespodziewanej śmierci w Kazaniu, ciało Mihkela Veske zostało przetransportowane do Estonii. Został pochowany na cmentarzu Uus-Jaani w Tartu (Dorpat). W 1899 roku na jego grobie ustawiono popiersie z brązu wykonane przez estońskiego rzeźbiarza Augusta Weizenberga[8].
Twórczość poetycka[edytuj | edytuj kod]
Mihkel Veske inspirował się poezją ludową. Zbierał tradycyjną twórczość pieśniarską z kręgu języka estońskiego, fińskiego, węgierskiego i rosyjskiego[9].
_haud.jpg)
Ukazały się następujące zbiory jego poezji:
- Viisidega laulud (1874)
- Dr. Veske laulud (1899)
- Mihkel Veske laulud (1931)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marie Alice L'Heureux, Appropriating Space: Ideology and Identity in the Cultural Landscape of Estonia, University of California 2002.
- ↑ a b Mati. Erelt, Estonian language, Tallinn: Estonian Academy Publishers, 2003, ISBN 9985-50-359-7, OCLC 56360070 [dostęp 2019-06-27].
- ↑ Karl Siilivask, History of Tartu University, 1632-1982, Perioodika, 1985.
- ↑ Róziewicz i inni, Działalność naukowa, dydaktyczna i społeczno-polityczna Jana Niecisława Baudouina de Courtenay w Rosji, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, ISBN 83-04-03769-6, OCLC 26447518 [dostęp 2019-06-27].
- ↑ Zeszyty prasoznawcze, „Zeszyty prasoznawcze”, 46, Krakowskie Wydawn. Prasowe RSW Prasa-Książka-Ruch, 2003, s. 118.
- ↑ Endel Nirk, Eesti Kirjandus. Arengulooline Ülevaade, Perioodika, 1987.
- ↑ Mati Erelt, Does Estonians Have the Jussive?, „Linguistica Uralica”, 38 (2), Estonian Academy Publishers, 2002.
- ↑ Mihkel Veske (1843-1890) haud [online], info.raad.tartu.ee [dostęp 2019-06-27].
- ↑ Koht ja paik, Eesti Kunstiakadeemia, 2004.