Mārtiņš Peniķis

Mārtiņš Peniķis
	generał
Data i miejsce urodzenia	6 listopada 1874 ; Ķoniņciems, gubernia inflancka, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	28 lutego 1964 ; Ryga, Łotewska SRR, ZSRR
	Przebieg służby
Lata służby	1896–1934
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Łotewskie Siły Zbrojne
Stanowiska	Naczelny Wódz ARŁ
Główne wojny i bitwy	wojna rosyjsko-japońska,; I wojna światowa,; wojna łotewsko-bolszewicka
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mārtiņš Peniķis (ur. 6 listopada 1874 w Ķoniņciems koło Turlava, zm. 28 lutego 1964 w Rydze) – łotewski generał, naczelny wódz armii łotewskiej w latach 1921–1924 i 1928–1932.

Życiorys

W 1896 wstąpił do 133 Symferopolskiego pułku piechoty armii rosyjskiej. W latach 1900–1902 uczył się w Czugujewskiej Szkole Junkrów. Po jej ukończeniu w stopniu podporucznika służył w 121 pułku piechoty w Charkowie. W jego szeregach walczył w wojnie rosyjsko-japońskiej, m.in. w Bitwie pod Mukdenem. Od 1913 studiował w Mikołajewskiej Akademii Sztabu Generalnego. W I wojnie światowej walczył jako dowódca kompanii pod Krakowem, gdzie w grudniu 1914 odniósł ciężką ranę, oraz na Białorusi. W 1915 awansował na pułkownika. W listopadzie 1916 został dowódcą 2 Ryskiego Pułku Strzelców Łotewskich^[1]. Od września do listopada 1917 był też pełniącym obowiązki dowódcy 2 Brygady Strzelców Łotewskich. Po likwidacji oddziału w wyniku rewolucji październikowej był internowany przez Niemców w Liwonii. Po zakończeniu I wojny światowej w grudniu 1918 został komendantem garnizonu w Kurlandii^[2]. W czerwcu 1919 objął dowodzenie dywizją armii łotewskiej stacjonującą w Lipawie. Od 1 września 1919 kierował szkoleniem bojowym armii łotewskiej.

12 października, podczas bitwy o Rygę, którą Łotysze stoczyli z białą rosyjską Zachodnią Armią Ochotniczą Pawła Bermondta-Awałowa, otrzymał nominację na dowódcę frontu południowego i zarazem 2 Liwońskiej Dywizji Piechoty^[3]. W listopadzie jego dywizja odznaczyła się przy wyzwalaniu Mitawy.

13 sierpnia 1920 został szefem sztabu głównego armii łotewskiej i awansował na generała. Od 1 kwietnia 1921 do 23 lutego 1924 i od 25 kwietnia 1928 do 14 listopada 1934 pełnił funkcję naczelnego wodza Łotwy^[4]. Po przejściu na emeryturę był wielkim mistrzem kapituły Orderu Pogromcy Niedźwiedzia i członkiem kapituły Orderu Trzech Gwiazd. Pracował także w Instytucie Historii Łotwy i wykładał na kursach oficerskich. Odmówił przyjęcia funkcji generalnego inspektora Legionu Łotewskiego SS. W sierpniu 1944 zbiegł przed Armią Czerwoną do Niemiec, lecz powrócił do Rygi w 1945 i nadal zajmował się historią wojskowości. Jest pochowany na Cmentarzu Leśnym w Rydze^[5].

Odznaczenia

Order Pogromcy Niedźwiedzia II i III klasy (Łotwa)
Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa)
Order Legii Honorowej III klasy (Francja)
Order Białej Róży Finlandii I klasy
Krzyż Wolności I klasy
Order Krzyża Pogoni I klasy (Litwa)
Order Miecza I klasy (Szwecja)
Order Odrodzenia Polski II klasy (Polska)
Krzyż Walecznych (Polska)
Order Białego Orła IV klasy (Jugosławia)
Order św. Jerzego IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order św. Anny II, III i IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order św. Stanisława II i III klasy (Imperium Rosyjskie)

Przypisy

↑ Mārtiņš Peniķis
↑ Ģenerālis Mārtiņš Peniķis. mod.gov.lv. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-04)].
↑ Jorģis Zemitāns [online], enciklopedija.lv [dostęp 2022-11-30] (ang.).
↑ LKOK nr.2/49 Peniķis, Mārtiņš
↑ Ģenerālis Mārtiņš Peniķis (1874–1964)

[1] Mārtiņš Peniķis

[2] Ģenerālis Mārtiņš Peniķis. mod.gov.lv. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-04)].

[:0-3] Jorģis Zemitāns [online], enciklopedija.lv [dostęp 2022-11-30] (ang.).

[4] LKOK nr.2/49 Peniķis, Mārtiņš

[5] Ģenerālis Mārtiņš Peniķis (1874–1964)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]