Nostromo

Nostromo. Opowieść z wybrzeża

Nostromo: A Tale of the Seaboard

Autor	Joseph Conrad
Typ utworu	powieść
Wydanie oryginalne
Język	angielski
Data wydania	1904
Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	1928
Wydawca	Dom Książki Polskiej
Przekład	Stanisław Wyrzykowski
poprzednia Tajfun i inne opowiadania następna Zwierciadło morza

Okładka angielskiego wydania książki.

Nostromo. Opowieść z wybrzeża (ang. Nostromo, a Tale of the Seaboard) – powieść Josepha Conrada, wydana w 1904 roku.

Tytuł

Nostromo – pseudonim jednego z bohaterów (wł. nostro uomo – nasz człowiek).

Podłoże historyczne

Joseph Conrad, pisząc powieść, korzystał z własnych doświadczeń zdobytych podczas podróży do Ameryki Środkowej i Południowej; ponadto na treść utworu miało wpływ oderwanie się w 1903 roku Panamy od Kolumbii.

Fabuła powieści

Akcja powieści rozgrywa się w II poł. XIX wieku w portowym mieście Sulaco, leżącym w Zachodniej Prowincji w fikcyjnym latynoskim państwie Costaguana.

Po latach dyktatur wojskowych, wojen domowych i rewolucji oraz słabych i skorumpowanych rządów Republika Costaguany wkracza w okres rozwoju i stabilizacji. Sulaco dzięki pobliskim pokładom srebra i budowie kolei staje się najzamożniejszą prowincją kraju. Konserwatywni politycy z partii blancos na czele z don José Avellanosem, wspierani finansowo przez zamożnego Charlesa Goulda, popierają nowego prezydenta don Vincente Ribierę. Niestety następuje przewrót wojskowy, kierowany przez braci Montero. Prezydent zostaje obalony i ucieka z kraju, zaś władzę obejmuje populistyczne stronnictwo monterystów. W Sulaco wybuchają zamieszki ludowe, zaś część miejscowych elit ogłasza secesję Zachodniej Republiki. W obawie przed puczystami Nostromo i Marcin Decoud mają przewieźć za granicę znaczną ilość srebra należącego do Charlesa Goulda. Jednakże podczas podróży ich kuter zostaje staranowany przez parowiec, skarb wraz z Decoudem pozostaje na jednej z przybrzeżnych wysp, zaś Nostromo po wielu perypetiach dociera do wojsk wiernych władzom w Sulaco. Prowincja zostaje wyzwolona z rąk monterystów przez połączone siły gen. Barriosa, miejscowych Kreolów, partyzantów Hernandeza i górników z kopalni w San Tomè. Sulaco uzyskuje niepodległość i staje się państwem o stabilnym systemie demokratycznym, jednak nadal istnieją w nim napięcia społeczne.

Niektórzy bohaterowie

• Antonia Avellanos – córka, a zarazem prawa ręka don José Avellanosa, narzeczona Marcina Decoud.
• don José Avellanos – jeden z najznamienitszych obywateli Republiki Costaguana, były poseł nadzwyczajny na dworach europejskich, był więziony w czasach dyktatury Guzmana Bento, autor "Historii pięćdziesięciu lat nierządu", faktyczny przywódca partii blancos; zmarł w obozie powstańców.
• Pablo Ignatio Barrios – jednooki costaguański generał, alkoholik i oryginał, bohater walk o niepodległość Sulaco.
• Ojciec Corbelan – pochodził z arystokratycznej rodziny, misjonarz, biskup, kardynał, szwagier José Avellanosa, jeden z przywódców ruchu niepodległościowego w Sulaco, protektor Hernandeza.
• Martin Decoud – cynik, bywalec paryskich salonów i bulwarów, którego odmienia miłość do Antonii Avellanos, redaktor "Porvenir", jeden z inicjatorów secesji Sulaco; ukrywa się wraz ze srebrem na bezludnej wyspie, przeżywa załamanie nerwowe i popełnia samobójstwo.
• Fuentes – deputowany Zgromadzenia Prowincjonalnego, przechodzi na stronę gen. Montero, zostaje szefem administracji cywilnej puczystów w Sulaco.
• Gamacho – oszust i morderca, polityk, deputowany Zgromadzenia Prowincjonalnego, przechodzi na stronę gen. Montero, dowódca gwardii narodowej.
• Charles Gould – Anglik urodzony w Costaguanie, jego stryj został rozstrzelany za działalność opozycyjną w czasie dyktatury Guzmana Bento, administrator kopalni srebra w San Tomé, zwany był "Królem Sulaco", sąsiad i przyjaciel don José Avellanosa, wspiera finansowo blancos.
• Emilia Gould – żona Charlesa Goulda, powszechnie lubiana i szanowana.
• Hernandez – rolnik przymusowo wcielony do wojska, dezerter z armii costaguańskiej, przywódca zbrojnej bandy, po ułaskawieniu walczy o niepodległość Sulaco, później minister wojny Zachodniej Republiki.
• Joshua C. Holroyd – bogaty amerykański finansista, wspólnik Charlesa Goulda, rzecznik ekspansji USA w Ameryce Łacińskiej i protektor protestanckich misji.
• don Juste Lopez – przewodniczący Zgromadzenia Prowincjonalnego, poddał się puczystom, następnie prezydent Zachodniej Republiki.
• Joseph Mitchell – Brytyjczyk, szef placówki Kompanii Parowej Żeglugi Oceanicznej (O.S.N.) w Sulaco, po przejściu na emeryturę powraca do Wielkiej Brytanii.
• Pedrito Montero – brat Pedro Montero, szpiegował w Paryżu costaguańskich emigrantów, wielbiciel II Cesarstwa Francuskiego, organizator puczu, po śmierci brata ucieka z Costaguany.
• Pedro Montero – Mulat, generał costaguański, przyczynił się do zwycięstwa don Vincente Ribiery w wojnie domowej, za co został mianowany ministrem wojny Costaguany; następnie wraz z bratem obalił prezydenta Ribierę, wprowadził dyktaturę wojskową i ogłosił się cesarzem; zabity przez brata kochanki.
• Dr Monygham – brytyjski lekarz, dawny więzień polityczny, podczas śledztwa okrutnie torturowany (odtąd stale utykał), sarkastyczny cynik, nielubiany przez mieszkańców Sulaco, zakochany w Emilli Gould.
• Nostromo (wł. Giovanni Battista Fidanza) – młody Genueńczyk, zbiegły marynarz, przywódca pracowników portowych w Sulaco (capataz de cargadores), pracował dla kapitana Mitchella, przyjaciel Giorgio Violi, cieszył się ogromna sławą wśród mieszkańców miasta ze względu na swoją prawość i charyzmę. Wraz z Marcinem Decoud brał udział w ukryciu srebra przed zwolennikami gen. Montero, jednak przywłaszczył sobie część skarbu, dzięki czemu znacznie się wzbogacił. Nawiązuje romans z Gizellą Viola, mimo że obiecał małżeństwo jej starszej siostrze, Lindzie. Zastrzelony przez Giorgio Violę na wyspie Wielka Izabela.
• don Pepé – dawny wojskowy, zarządca kopalni srebra w San Tomé.
• Ksiądz Roman – kapelan w kopalni srebra w San Tomé, przyjaciel don Pepé.
• Sotillo – sadystyczny pułkownik costaguański, przeszedł na stronę monterystów, poszukiwał ukrytego srebra; zginął zabity przez podwładnego.
• Giorgio Viola zw. Garibaldino – dawny podwładny J. Garibaldiego, weteran walk o zjednoczenie Włoch i rewolucji południowoamerykańskich, przyjaciel Nostroma – zabija go przez pomyłkę.
• Giselle i Linda Viola – córki Giorgio Violi, w młodszej Gizelli był zakochany Nostromo.
• Teresa Viola – żona Giorgio Violi, kochała Nostroma jak syna, jednak w stosunku do niego była opryskliwa.

Recepcja

W 1998 wydawnictwo Modern Library umieściło powieść na 47. miejscu na liście 100 najlepszych powieści anglojęzycznych XX wieku. Znalazła się także na liście 100 najlepszych książek Norweskiego Klubu Książki.

Ekranizacje powieści

• The Silver Treasure – film z 1926 roku w reżyserii Rowlanda V. Lee.
• Joseph Conrad's Nostromo – miniserial z 1996 roku w reżyserii Alastaira Reida.

Nawiązania do powieści

• USCSS Nostromo – fikcyjny kosmiczny frachtowiec w filmie Obcy – ósmy pasażer Nostromo.
• USS Sulaco – okręt piechoty morskiej w filmie Obcy – decydujące starcie.
• Juan Gabriel Vásquez: Historia secreta de Costaguana.
• Nostromo Chasma – dolina ryftowa na Charonie, księżycu Plutona.

Linki zewnętrzne

• Nostromo w serwisie Wolne Lektury
• Polskie wydania i audiobooki w bibliotece Polona