Obcy – ósmy pasażer Nostromo
| ||
![]() | ||
Gatunek | horror science fiction | |
Data premiery | ![]() ![]() ![]() | |
Kraj produkcji | ![]() ![]() | |
Język | angielski | |
Czas trwania | 117 minut | |
Reżyseria | Ridley Scott | |
Scenariusz | Dan O’Bannon Ronald Shusett | |
Główne role | Sigourney Weaver Tom Skerritt Ian Holm Veronica Cartwright Yaphet Kotto Harry Dean Stanton John Hurt Bolaji Badejo | |
Muzyka | Jerry Goldsmith | |
Zdjęcia | Derek Vanlint | |
Scenografia | Michael Seymour | |
Kostiumy | John Mollo | |
Montaż | David Crowther Terry Rawlings Peter Weatherley | |
Produkcja | Gordon Carroll, David Giler, Walter Hill | |
Wytwórnia | 20th Century Fox A Brandywine-Ronald Shusett Production | |
Dystrybucja | ![]() ![]() | |
Budżet | 11 mln USD | |
Przychody brutto | 105,6 mln USD | |
Kontynuacja | Obcy – decydujące starcie (1986) | |
Nagrody | ||
Oscar 1979 za efekty wizualne |
Obcy – ósmy pasażer Nostromo (ang. Alien) – brytyjsko-amerykański horror science fiction w reżyserii Ridleya Scotta z 1979 roku, pierwsza część serii Obcy.
Pierwszy z serii filmów połączonych osobą głównej bohaterki – Ellen Ripley, odtwarzanej przez Sigourney Weaver oraz stworzoną przez Hansa Gigera postacią Obcego.
Film zapoczątkował pierwszą amerykańską serię, w której główną, heroiczną rolę gra kobieta. W roku 2002 Biblioteka Kongresu USA uznała film za „znaczący kulturowo”. Oznacza to jego szczególną ochronę, jako dziedzictwa kulturowego i przechowywanie w amerykańskim Narodowym Rejestrze Filmowym.
W 2003 roku powstała wersja reżyserska filmu. Pierwotną wersję uzupełniono o wcześniej usunięte sceny oraz cyfrową, stereofoniczną ścieżkę dźwiękową.
Obsada[edytuj | edytuj kod]
- Sigourney Weaver – I oficer pokładowa Ripley
- Tom Skerritt – kapitan Dallas
- Ian Holm – oficer naukowy Ash
- Veronica Cartwright – oficer nawigacyjna Lambert
- Yaphet Kotto – st. mechanik Parker
- Harry Dean Stanton – mechanik Brett
- John Hurt – II oficer pokładowy Kane
- Bolaji Badejo, Eddie Powell, Roy Scammell – obcy
- Helen Horton – MATKA (głos)
Fabuła[edytuj | edytuj kod]
Rok 2122. Frachtowiec kosmiczny USCSS Nostromo wraca na Ziemię z Thedus wraz z rafinerią do przetwarzania wzbogaconej rudy (20 mln ton rudy). Steruje nim komputer pokładowy o nazwie Matka (MU-TH-UR), a załoga pozostaje w stanie hibernacji. Spokój podróży zakłóca tajemniczy sygnał wysyłany z księżyca planety w układzie Zeta 2 Reticuli. Nieznany sygnał błędnie rozpoznany jako SOS, a będący w rzeczywistości ostrzeżeniem został odebrany przez Matkę, która budzi załogę z anabiozy.
Ludzie lądują Nostromo na (często mylonym z planetą) księżycu Acheron (LV-426), pozostawiając na orbicie rafinerię, w trakcie lądowania statek doznaje kilku uszkodzeń, spowodowanych zassaniem pyłu z atmosfery. Podczas gdy mechanicy Brett i Parker naprawiają uszkodzenia, do zbadania tajemniczego sygnału zostaje wysłana trzyosobowa ekipa zwiadowcza (Dallas, Lambert i Kane). Znajduje ona stary wrak statku kosmicznego nieznanej cywilizacji. W jego wnętrzu odkrywają szkielet członka obcej załogi, a także olbrzymią ładownię wypełnioną setkami skórzastych jaj.
Kane, który odkrył jaja, zostaje zaatakowany przez pająkowatą formę życia (larwę zwaną facehuggerem, czyli twarzołapem). Z przyczepionym do twarzy organizmem zostaje przetransportowany na prom, gdzie reszta załogi stara się uwolnić Kane’a od intruza. Badania wykazują, że tajemniczy organizm podtrzymuje Kane’a przy życiu i nie sposób go ściągnąć bez szkody dla zainfekowanego oficera. Pozostawiają go więc w takim stanie, zastanawiając się nad dalszymi krokami. Po pewnym czasie organizm odpada i umiera.
Po tym wypadku Kane wraca do zdrowia i zaczyna normalnie funkcjonować. Jednak podczas ostatniego posiłku przed hibernacją z klatki piersiowej mężczyzny wydostaje się wężowata postać, powodując śmierć żywiciela. Ten moment stanie się punktem zwrotnym – młody obcy przeobraża się z poczwarki w przerażającego potwora, który zabija kolejnych członków załogi.
Trzecią ofiarą obcego pada kapitan statku, Dallas. Wkrótce potem okazuje się, że jeden z członków załogi – oficer naukowy Ash jest androidem. Od niego bohaterowie dowiadują się straszliwej prawdy że zostali celowo skierowani przez korporację Weyland-Yutani w celu sprowadzenia za wszelką cenę obcej formy życia. Nawet życie załogi miało być drugorzędne.
W końcu przy życiu pozostają jedynie kot Jonesy i I oficer Ripley, której udaje się zdetonować statek kosmiczny i uciec w kapsule ratunkowej. Jednakże przed Ripley na pokład kapsuły ratunkowej przedostaje się także obcy. Dochodzi do ostatecznego pojedynku Ripley i obcego, podczas którego Ripley wyrzuca Obcego przez śluzę w przestrzeń kosmiczną.
Kontynuacje[edytuj | edytuj kod]
Obcy – ósmy pasażer Nostromo i jego sukces stał się fundamentem powstania trylogii opisującej życie Ellen Ripley. Kasowość serii przerosła wszelkie oczekiwania, a twórcy filmowi postanowili zaskoczyć widzów ożywiając Ripley (która ginie w trzeciej części) i stawiając ją raz jeszcze przeciwko Obcemu. Jean-Pierre Jeunet postanowił kontynuować historię Obcego, m.in. podejmując wątek Davida Finchera. Po śmierci, Ellen została sklonowana na podstawie materiału genetycznego (wątek badań genetycznych zaczerpnięty z poprzedniej części), a klon Ripley osadzony został w laboratorium, będącym zarazem więzieniem (podobnie jak w Obcym 3). Dzięki podobnym zabiegom, twórcom udało się raz jeszcze wkupić w łaski widzów, a trylogia Ellen Ripley zastąpiona została szybko czteropakami serii opisanymi jako Kwadrylogia Obcego (ang. Alien Quadrilogy).
Liczne są nawiązania do istot pojawiających się w serii – występują one w książkach i komiksach, które budują świat Obcego. W nawiązaniu do komiksowej tradycji przeciwstawiania sobie postaci pochodzących z zupełnie różnych utworów, z inicjatywy reżysera Paula W. S. Andersona powstał crossover Obcy kontra Predator (Alien vs. Predator), który doczekał się także swojego sequela.
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Oscar 1979 za najlepsze efekty wizualne (oraz nominacja za najlepszą scenografię)
- Nagroda Saturn w kategorii najlepszy film science fiction w 1979.
- Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej (BAFTA) za najlepszą scenografię w 1979, dla Michaela Seymoura.
- Film otrzymał nagrodę Hugo w kategorii najlepsza prezentacja dramatyczna w 1980 roku[1].
Odbiór[edytuj | edytuj kod]
W serwisie Rotten Tomatoes 98% z 123 recenzji filmu jest pozytywne, zaś średnia ocen wyniosła 9.1 na 10[2]. Agregator Metacritic przyznał filmowi wynik 89/100 na podstawie 34 recenzji[3].
Redaktorzy witryny filmyfantastyczne.pl wymienili projekt w notowaniu stu najlepszych horrorów, jakie kiedykolwiek powstały, przypisując mu pozycję pierwszą[4].
Kontekst kulturowy[edytuj | edytuj kod]
Kilka statków kosmicznych występujących w serii filmów Obcy nosi nazwy wzięte z prozy Josepha Conrada[5][6]:
- Obcy – ósmy pasażer Nostromo:
- Frachtowiec „USCSS Nostromo” nosi nazwę wziętą od tytułowego bohatera powieści Nostromo,
- Prom, którym ucieka Ripley to „Narcissus”, co można odnieść do innej powieści Conrada, Murzyn z załogi „Narcyza”,
- Obcy – decydujące starcie – okręt piechoty morskiej nazywa się „USS Sulaco”, tak jak fikcyjne miasto, w którym rozgrywa się akcja powieści Nostromo,
- Obcy 3 – statek nosi nazwę „USCSS Patna”, tak jak statek z kolejnej powieści Conrada, Lord Jim,
- Obcy kontra Predator – statek „USS Marlow” to nazwa wzięta od nazwiska narratora występującego w kilku powieściach Conrada,
- Obcy kontra Predator 2 – statek „USS Verloc” to nawiązanie do bohatera powieści Tajny agent.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 1980 Hugo Awards. World Science Fiction Society. [dostęp 2016-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Alien (1979) (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 30.05.2020].
- ↑ Alien (1979) (ang.). Metacritic. [dostęp 30.05.2020].
- ↑ "TOP 100: najlepsze horrory i filmy grozy". filmyfantastyczne.pl. 2016-01-08. [dostęp 2017-01-20].
- ↑ Mikołaj Gliński: Aliens, Madmen & Bob Dylan: How Conrad Sailed his Way into Popular Culture (ang.). Culture.pl, 2017-06-29. [dostęp 2020-05-29].
- ↑ G.S. Perno: The Importance of Ship Names in the Alien Films (ang.). Cinelinx, 2017-10-05. [dostęp 2020-05-29].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Obcy – ósmy pasażer Nostromo w bazie IMDb (ang.)
- Obcy – ósmy pasażer Nostromo w bazie Filmweb
- Obcy – ósmy pasażer Nostromo na stronie Klubu Miłośników Filmu
|
|
- Amerykańskie filmy fantastycznonaukowe
- Amerykańskie filmy z gatunku horror
- Brytyjskie filmy fantastycznonaukowe
- Brytyjskie filmy z gatunku horror
- Filmy w reżyserii Ridleya Scotta
- Amerykańskie filmy z 1979 roku
- Brytyjskie filmy z 1979 roku
- Filmy o życiu pozaziemskim
- Filmy wytwórni 20th Century Fox
- Obcy
- Filmy w National Film Registry
- Filmowe ścieżki dźwiękowe Jerry’ego Goldsmitha
- Filmy zrealizowane w koprodukcji międzynarodowej
- Filmy fantastyczne z 1979 roku