Náchod
50°24′N 16°10′E/50,400000 16,166667.jpg) Widok na centrum miasta z zamku (2024) | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Burmistrz |
Jan Birke↗ | ||||
| Powierzchnia |
33,32 km² | ||||
| Wysokość |
346 m n.p.m. | ||||
| Populacja (1.1.2012) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Kod pocztowy |
547 01 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
H | ||||
Położenie na mapie kraju hradeckiego  | |||||
Położenie na mapie Czech  | |||||
| 50°24′N 16°10′E/50,400000 16,166667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Náchod (dawniej niem. Nachod) – miasto w Czechach, położone w kraju hradeckim, w powiecie (okres) Náchod, przy granicy polsko-czeskiej. Miasto leży na wysokości 346 m n.p.m., nad rzeką Metuje, lewym dopływem Łaby, na granicy Pogórza Orlickiego i Jestřebích hor.
- Liczba mieszkańców: 21 197 (30.11.2005.)
- Powierzchnia: 33,34 km².
Najbliższym miastem po polskiej stronie jest Kudowa-Zdrój. Dawne przejście graniczne Kudowa Słone-Náchod leży na głównej trasie Warszawa-Praga (droga E67).
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]W mieście rozwinął się przemysł bawełniany, gumowy, elektrotechniczny, spożywczy, skórzany oraz drzewny[1]
W mieście znajduje się stacja kolejowa Náchod.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Założone było w I połowie XIII w. przez rycerza Hrona z rodu Načeradiców. Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 1254 roku.
Od 1601 do Náchodu należał majątek Słone (pola uprawne, łąki i lasy), który mimo oddzielenia granicą po wojnach śląskich nadal był użytkowany przez miasto. Kres temu stanowi rzeczy położyła II wojna światowa i włączenie terytorium byłego majątku do Polski.
W 2016 na Rynku Karola zainstalowano dzwonkowy kurant z miniaturą miejscowego zamku na szczycie, umożliwiający dzięki 12 dzwonkom odtwarzanie 25 prostych melodii[2].
Podział
[edytuj | edytuj kod]
Náchod składa się obecnie z 10 dzielnic:
- Babí – Babí u Náchoda
- Běloves
- Bražec
- Dobrošov
- Jizbice – Jizbice u Náchoda
- Lipí – Lipí u Náchoda
- Malé Poříčí – Běloves i Malé Poříčí
- Náchod
- Pavlišov
- Staré Město nad Metují
Wcześniej do miasta należały także niezależne wsie Kramolna a Vysokov[3].
Dalej w dół potoku Metuje wieś Bražec łączy się ze Starym Miastem. Rozpoczyna się tu głęboka dolina w pobliżu oczyszczalni ścieków, której znaczna część została uznana w 1997 roku za rezerwat przyrody. Po kilku kilometrach przejdziemy magiczną doliną po nowej nawierzchni ścieżki rowerowej do wsi Ostrovy (gdzie można się posilić) i dalej, po nowych drewnianych kładkach, do Pekli. W Pekli znajduje się sezonowy przystanek autobusowy w kierunku Nové Město nad Metují oraz drogowskaz wskazujący np. drogę do Lipí. Z Pekli można jechać dalej lewym dopływem rzeki Metuja, potokiem Olešenka. Jeszcze głębsza i bardziej zamknięta dolina doprowadzi nas do Dolů, części wsi Nowy Hrádek. Objazdami z doliny można dotrzeć także do Českowej Čermnej , Borovej lub Krahulčí.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Zamek w Náchodzie – ul. Smiřických
- Kościół św. Wawrzyńca – Rynek (Nám. T.G.Masaryka nr 37)
- Ratusz – Rynek (Nám. T.G.Masaryka nr 1)
- Pręgierz – Rynek (Nám. T.G.Masaryka), obok ratusza
- Nowy ratusz – Rynek (Nám. T.G.Masaryka nr 40)
- Hotel i teatr Beránek – Rynek nr 74 (Nám. T.G.Masaryka nr 74), północna pierzeja
- Budynek dziekanatu – Rynek nr 74 (Nám. T.G.Masaryka nr 75), północna pierzeja
- Fontanna Rynek (Nám. T.G.Masaryka nr 40), przed urzędem pocztowym
- Figura św. Trójcy – Rynek, północno-wschodnia strona (Nám. T.G.Masaryka nr 75)
- Figura św. Jana Nepomucena – Rynek (Nám. T.G.Masaryka), północna strona obok kościoła
- Kalwaria – Rynek (Nám. T.G.Masaryka), obok kościoła
- Figura N.P.Marii – Rynek, południowo-wschodnia strona (Nám. T.G.Masaryka)
- Podstawa figury św. Jana Nepomucena – przy podeście schodów pałacowych
- Dom z barokową figurką Panny Marii Bolesnej – ul. Riegrova nr 866
- Pozostałości średniowiecznych murów miejskich z ok. 1325 r.
- Dom Cyryla Bartonia, obecnie biblioteka – ul. Kamenice nr 105
- Kościółek św. Michała – ul. Komenského nr 38
- Figura św. Wacława – ul. Komenského, obok kościółka św. Michała, w pobliżu szkoły
- Synagoga w Náchodzie – nie istnieje
- Cmentarz miejski
- Kościół cmentarny św. Jana Chrzciciela
- Figura Ukrzyżowania – ul. Českoskalická, obok cmentarza
- Figura Ukrzyżowania – na skrzyżowaniu ulic B.Němcovéj, Purkyňiego i Bartoňovej, w ogrodzie domu nr 465
- Figura Ukrzyżowania – na rozwidleniu ulic Purkyňovej i Dobrošovskéj, przy murze hotelu Hron
- Kaplica Zwiastowania Panny Marii – Plhov, Na Hrobku, ul. Tylova
- Stajnie pałacowe, obecnie galeria sztuk pięknych, ul. Smiřických nr 272
- Figura św. Jana Nepomucena – aleja Kateřiny Zaháňské, przy schodach wiodących na zamek z inskrypcją na postumencie łac. Aex dicat auxiliis magni soluata Borussiis (Poświęcony wielkiej pomocy w uwolnieniu od Prus) i chronostychem MDCLLXXVVVIIIIIII - 1742[4].
- Krzyż pamiątkowy z wojny siedmioletniej – aleja Kateřiny Zaháňské, na końcu oddalonym od pałacu
- Cmentarz wojenny z 1866 r. – ul. Smiřických nr 272
- Kolonia domów robotniczych – Babí, Na Vyšehradě nr 154–161
- Figura Ukrzyżowania – Běloves, ul. Na Horním Konci, w ogrodzie domu nr 127, obok rzeki i ścieżki
- Figura Ukrzyżowania – Běloves, ul. Kladská, obok domu nr 200, na skrzyżowaniu ul. Kladskéj i ul. Na Koletověj
Osobistości
[edytuj | edytuj kod]- Josef Škvorecký – (* 27.09.1924 Náchod; † 03.01.2012 Toronto), pisarz
- Josef Tošovský – premier Rep.Czeskiej w latach 1997–1998
- Jan Letzel (* 09.04.1880. Náchod; † 26.12.1925 Praga), architekt
- Adolf Erben (* 10.10.1904 Náchod; † 16.02.1987 Brno), architekt
- Sláva Vorlová (* 15.03.1894 Náchod † 24.08.1973 Praga), pisarka
- Vratislav Lokvenc (* 27.09.1973), piłkarz
- Václav Erben (* 02.11.1930 Náchod – † 19.04.2003 Praga), pisarz,
- Miroslav Středa – (*18.5.1945 Náchod; † 30.10.2021 Most), aktor[5]
- Luba Skořepová – (*21.9.1923 Náchod; † 23.12.2016 Praga), aktorka[6]
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Widok rynku i zamku -
Widok na zamek górny -
Kościół św. Wawrzyńca na rynku -
Dawne przejście graniczne w Náchodzie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Náchod, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-28].
- ↑ Kurant w Náchodzie ożywił rynek
- ↑ Obsah nenalezen | ČSÚ [online], www.czso.cz [dostęp 2024-05-16] (cz.).
- ↑ Náchod - Jan Nepomucen przy schodach wiodących na zamek. [dostęp 2024-01-29].
- ↑ Miroslav Středa [online], csfd.cz [dostęp 2023-10-26] (cz.).
- ↑ Luba Skořepová [online], csfd.cz [dostęp 2023-10-26] (cz.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona internetowa miasta
- Nieoficjalne informacje o Náchodzie (historia, turystyka, okolica)
