Pakosławice
50°32′44″N 17°21′43″E/50,545556 17,361944| wieś | |
 Wjazd do Pakosławic od strony DK nr 46 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
521[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-314[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ONY |
| SIMC |
0501475 |
Położenie na mapie gminy Pakosławice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nyskiego  | |
| 50°32′44″N 17°21′43″E/50,545556 17,361944[1]
| |
Pakosławice (niem. Bösdorf, Beuthmannsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Pakosławice[4][5]. Siedziba gminy Pakosławice.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Bithwini villa w szeregu wsi lokowanych na prawie polskim iure polonico[6][7]. Do 1945 wieś nazywała się Bösdorf. Powojenną nazwę wyprowadzono od imienia Pakosław, administracyjnie została zatwierdzona 12 listopada 1946[8].
We wsi jest przystanek kolejowy Pakosławice.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś zaliczana do najstarszych na terenie powiatu nyskiego. Założona na prawie polskim iure polonico o czym wspomina Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego[7], a dopiero później przeniesiona na prawo magdeburskie.
W latach 1954–1972 wieś była siedzibą gromady pakosławice, po reformie gminy Pakosławice.
W latach 1975–1998 wieś położona była w ówczesnym województwie opolskim.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[9]:
- kościół pw. śś. Piotra i Pawła z około 1221 roku zbudowany pierwotnie w stylu romańskim. Parafialny, orientowany. Na skutek przebudów w 1806 r. i 1955 roku z licznymi z nawarstwieniami stylowymi. Fundatorem kościoła w 1221 r. była Kolegiata Otmuchowska. Od zachodu do kościoła prowadzi zachowany częściowo romańsko-gotycki portal, o ostrołukowym już wykroju, z niezachowaną archiwoltą wspartą na parze kolumienek o talerzowych głowicach zdobionych wałkiem. Wewnątrz zachowało się wczesnogotyckie krzyżowo-żebrowe sklepienie prezbiterium i koncha apsydy. Żebra sklepienne prezbiterium wsparte są na rzeźbionych wspornikach.
- cmentarz grzebalny, przykościelny
inne zabytki:
- mur, z XVI-wieczny otacza świątynię, przy którym ustawiono
- granitowy krzyż kamienny pod murem cmentarza kościelnego, możliwe, że późnośredniowieczny[10]; krzyż opisywany jest często jako tzw. krzyż pokutny, jest to jednak tylko hipoteza nie poparta żadnymi dowodami lecz wyłącznie nieuprawnionym założeniem, że wszystkie stare kamienne monolitowe krzyże, są krzyżami pokutnymi (pojednania)[11]; w rzeczywistości powód fundacji krzyża może być różnoraki, tak jak każdego innego krzyża
- pomnik poległych niemieckich żołnierzy z I wojny światowej, stoi przed kościołem
- kapliczka z XVIII/XIX.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 96382
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 901 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ a b H. Markgraf, J. W. Schulte, Codex Diplomaticus Silesiae T. 14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Breslau 1889.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 81.
- ↑ Powiat nyski. Warszawa: IS PAN, 1963, s. 161, seria: Katalog zabytków sztuki w Polsce.
- ↑ Arkadiusz Dobrzyniecki. Krzyże i kapliczki pokutne ziemi złotoryjskiej - historia pewnego mitu. „Pomniki Dawnego Prawa”. 11-12 (wrzesień-grudzień 2010), s. 32-37, 2010.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Gmina Pakosławice
- Boesdorf, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 276.
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
