Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Pniewie
 kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
Pniewo, ul. 18 maja 13 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| diecezja | |
| Dekanat | |
| Kościół parafialny | |
| Proboszcz |
ks. Stanisław Mariański |
| Wezwanie | |
| Wspomnienie liturgiczne |
29 czerwca - Uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła |
Położenie na mapie gminy Zatory  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu pułtuskiego  | |
 52°38′59,640″N 21°15′12,512″E/52,649900 21,253476
| |
Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Pniewie – parafia rzymskokatolicka należąca do dekanatu pułtuskiego, diecezji płockiej, metropolii warszawskiej[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Parafię z dniem 6 lutego 1402 erygował biskup płocki Jakub z Korzkwi[2]. Pierwszy kościół nosił wezwanie Najświętszej Marii Panny oraz świętych Szymona, Judy i Jana Chrzciciela. W 1418 kościół uzyskał odpusty papieskie. Świątynia została spalony przez Szwedów w 1656. W 1695 zbudowano, staraniem biskupa Andrzeja Załuskiego, kolejny kościół. Spłonął w Wielką Sobotę 1760. W 1771 kościół odbudowano dzięki fundacji biskupa Hieronima Szeptyckiego[3]. Kościół był trzynawowy z dwoma wieżami, pokryty gontem, z obrazem św. Piotra i Pawła w ołtarzu głównym oraz obrazami Matki Bożej Różańcowej i św. Antoniego w ołtarzach bocznych. Wyposażenie stanowiły m.in. małe organy. Obok kościoła stała drewniana dzwonnica kryta gontem. Cmentarz kościelny był otoczony kamiennym parkanem. Kościół został uszkodzony przez wichurę. W 1872 wyremontowano go. Wszystkie wspomniane kościoły były drewniane. Stawiano na wzniesieniu we wsi, współcześnie to miejsce znajduje się po lewej stronie od plebanii[2].
Istniejący współcześnie kościół pod wezwaniem św. Piotra i Pawła powstał w latach 1912–1928 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. To pierwsza murowana świątynia w parafii. Zaczęto ją budować w 1912, ale w 1915 spłonęła. Dokończono ją w okresie międzywojennym. Jest neogotycki z elementami neobaroku, trójnawowy, murowany z cegły, nieotynkowany, z dwuwieżową fasadą. Trzyprzęsłowe pseudobazylikowe wnętrze z transeptem zwieńczone jest zamkniętym półkoliście jednoprzęsłowym nieorientowanym prezbiterium. Po bokach kościołach dostawiono prostokątne dwukondygnacyjne zakrystię i skarbiec. Większość wyposażenia pochodzi z lat 20. XX w. Ołtarz i ambona są neogotyckie. Świątynię 26 sierpnia 1929 konsekrował biskup płocki Leon Wetmański[2][3][4].
W 1945 kościół został zniszczony. Odbudowę prowadzono do 1967[3]. W 1970 kościół pokryto polichromią wykonaną przez Ignacego Napiecka. Naśladuje wzory znane z haftu kurpiowskiego Puszczy Białej. W kościele umieszczono 64 wzory z Puszczy Białej[2]. W 2022 proboszcz parafii samowolnie, bez pozwolenia konserwatora zabytków, zlecił zamalowanie polichromii. Prace zatrzymano na skutek interwencji wiernych[5][6][7].
W 1975 w kościele zainstalowano 25-głosowe organy zbudowane przez firmę Kamińskich z Warszawy[2].
Kościół jest jednym z największych w diecezji płockiej[3]. Od 1961 budynek figuruje w rejestrze zabytków (nr A-347 z 20 grudnia 1961)[4].
Obok kościoła stoi plebania wystawiona w latach 20. XX wieku[3].
Na cmentarzu parafialnym znajdują się nagrobki z XIX wieku, m.in. Wiktora Modzelewskiego (zm. 1907), właściciela Gładczyna, Józefa Radzickiego, Antoniny i Piotra Modzelewskich[3]. Drzewostan na cmentarzu rzymskokatolickim wpisany jest do rejestru zabytków[8].
W 2014 ukazała się monografia parafii[2][9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Parafia pw. św. Piotra i Pawła, Pniewo. diecezjaplocka.pl/. [dostęp 2020-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-16)]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Historia | [online] [dostęp 2023-09-28] (pol.).
- ↑ a b c d e f Adam Dylewski, Powiat pułtuski: przewodnik subiektywny, Tradycja Mazowsza, Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki : Agencja Wydawnicza "Egros", 2012, s. 87–89, ISBN 978-83-60623-99-2 [dostęp 2023-09-28].
- ↑ a b Pniewo. Kościół parafialny pw. św. Piotra i Pawła [online].
- ↑ Kurpiowskie zielki i kółeczka znikają z kościelnych ścian w Pniewie [online], wpu24.pl [dostęp 2023-09-28] (pol.).
- ↑ Samowolka pniewskiego księdza [online], Tygodnik Pułtuski, 10 listopada 2022 [dostęp 2023-09-28] (pol.).
- ↑ Ksiądz niszczy kurpiowskie malowidła! - interwencja mieszkańców [online], pultusk24.pl, 21 października 2022 [dostęp 2023-09-28] (pol.).
- ↑ Puszcza Biała - Pniewo
- ↑ Dariusz Kisiel, Dzieje parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Pniewie, Pułtusk 2014, ISBN 978-83-940166-0-9.