Park Narodowy Göreme

Park Narodowy Göreme

park narodowy
Państwo	Turcja
Położenie na mapie Turcji Park Narodowy Göreme
38°39′20,74″N 34°50′14,28″E

Park Narodowy Göreme i stanowiska skalne Kapadocji

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Turcja
Typ	mieszany
Spełniane kryterium	I, III, V, VII
Numer ref.	357
Region	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1985 na 9. sesji

Park Narodowy Göreme – muzeum 350 wykutych w skale kościołów bizantyjskich, w tureckiej Kapadocji.

Dolinę Göreme odkrył dopiero w 1907 roku francuski duchowny Guillaume de Jerphanion. W dolinie znalazł blisko 350 kościołów wykutych w skale tufowej. Są to przede wszystkim małe, mieszczące kilkudziesięciu wiernych kościoły ze stropami kopułowymi. Kościoły w Göreme zdobione są freskami. Są to zarówno freski z okresu ikonoklazmu, jak również późniejsze, najstarsze pochodzą z IX wieku.

Historia i zabytki

W regionie tym już w IV w. zaczęły się tworzyć małe wspólnoty anachoretów, żyjących pod duchowym kierownictwem św. Bazylego, biskupa Cezarei. Drążyli swe cele bezpośrednio w miękkich skałach tufowych. W czasie ikonoklazmu (725-842) zdobienia wielu świątyń były ograniczone do minimum, zazwyczaj zawierały symboliczne przedstawienia Krzyża. Po tym okresie, nowe wydrążone w skałach kościoły są już bogato zdobione kolorowymi freskami.

W XI wieku zbudowano Ciemny Kościół, którego freski zachowały niezwykle żywe barwy, dzięki temu, że światło dzienne docierało tu jedynie przez małe drzwi wejściowe. Na freskach znalazły się sceny z Nowego Testamentu – ostatnia wieczerza, ewangeliści, pocałunek Judasza.

Najmniejszą świątynią jest Kościół Jabłkowy z XI wieku, który powstał na planie krzyża z centralną kopułą podtrzymywaną filarami.

Z XI wieku pochodzi Kościół Wężowy. Centralnie umieszczono w nim postać Chrystusa i fundatora świątyni (postać dziecka - charakterystyczne przedstawienie fundatora). W kościele znajdują się freski przedstawiające św. Tomasza, św. Bazylego i św. Jerzego oraz mnicha-starca z długą brodą, św. Onufrego.

W części klasztorów w Parku Göreme znajdują się wyciosane w skale ogromne stoły wraz z ławami, które mogły pomieścić kilkudziesięciu mnichów.

Ochrona

Miękkie skały, w których wykute są kościoły wciąż poddawane są niszczącemu procesowi wiatru i deszczu oraz wystawione są na niszczącą obecność turystów zwiedzających muzeum. W kościołach nie wolno fotografować z użyciem flesza, dotykać ścian, poruszać się drogami poza wyznaczonym szlakiem. Narodowy Park Göreme wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO w 1985 roku.

Zobacz też

• Nevşehir
• Cezarea kapadocka
• Mopsuestia
• Filadelfia
• Efez
• Antiochia Syryjska

Bibliografia

• Monastery podziemne w Göreme i Kaymakli
• Mapa okolic Göreme
• Capadocia Traveltours.com: 150-200 Known Undergruond Settlements in Cappadocia. [w:] Underground Cities in Cappadocia [on-line]. [dostęp 2010-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-08)]. (ang.).