Przejdź do zawartości

Petroglify nad jeziorem Onega i Morzem Białym

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Petroglify nad jeziorem Onega i Morzem Białym[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Petroglify nad jeziorem Onega w 2013 roku
Państwo

 Rosja

Republika

 Karelia

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

III

Numer ref.

1654

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2021
na 44. sesji

61°40′22,6″N 36°01′26,1″E/61,672944 36,023917

Petroglify nad jeziorem Onega i Morzem Białym[1] (ros. Петроглифы Онежского озера и Белого моряtrb. Pietroglify Onieżskogo oziera i Biełogo moria) – obiekt kulturowy z listy światowego dziedzictwa UNESCO obejmujący 33 stanowiska petroglifów znajdujących się we wschodniej Karelii (jedna z republik Federacji Rosyjskiej).

Obiekt został wpisany na listę 28 lipca 2021 roku podczas odbywającej się w Fuzhou 44. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa[2].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]
Mapa konturowa Karelii, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Petroglify nad jeziorem Onega”, natomiast blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Petroglify nad Morzem Białym”
Lokalizacje stanowisk petroglifów na mapie Republiki Karelii

Petroglify nad jeziorem Onega i Morzem Białym to jedno z największych skupisk rytów naskalnych w Europie[1]. Po raz pierwszy zostały odkryte w 1848 roku na wschodnim brzegu jeziora Onega, na półwyspie Biesow Nos(inne języki), przez estońskiego mineraloga i geologa, Constantina von Grewingka[3][4]. 28 lipca 2021 roku podczas odbywającej się w Fuzhou 44. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa rysunki te zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[2].

Obiekt obejmuje co najmniej 4500[5] petroglifów wykutych w skałach w okresie późnego[6] neolitu, ok. 6–7 tysięcy lat temu[1][7]. Znajdują się one w Republice Karelii w północno-zachodniej części Rosji, na 33 stanowiskach w dwóch oddalonych od siebie o ok. 300 km lokalizacjach[1][7]:

Rysunki wykonywano przy pomocy kwarcowych młotków, co było żmudną i trudną pracą (wyrycie zaledwie 10 cm linii zajmowało ok. pół godziny)[6]. Petroglify nad jeziorem Onega i Morzem Białym stanowią dokumentację kultury neolitycznej w Fennoskandii, a ich występowanie jest ściśle związane z osadami ludzkimi i cmentarzyskami z tego okresu. Wyryte w skałach rysunki wykazują wysokie walory artystyczne i są świadectwem twórczości ludzi epoki kamienia[1][7].

W Biełomorsku znajduje się muzeum petroglifów (ros. Беломорский районный краеведческий музей «Беломорские петроглифы»[8]trb. Biełomorskij rajonnyj krajewiedczeskij muziej «Biełomorskije pietroglify»)[6].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Federacja Rosyjska. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2023-05-23].
  2. a b UNESCO World Heritage Centre, World Heritage Committee inscribes four cultural and one natural site on UNESCO’s World Heritage List [online], whc.unesco.org, 28 lipca 2021 [dostęp 2023-05-23] (ang.).
  3. Petroglify sprzed 6 tys. lat nad brzegiem jeziora Onega [online], Nauka w Polsce [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  4. Filatelistyka – antropogeneza i archeologia epoki kamienia [online], www.archeofil.pl [dostęp 2023-05-23].
  5. a b c Petroglyphs of Lake Onega and the White Sea – Executive Summary. [w:] UNESCO World Heritage Centre [on-line]. 2021. [dostęp 2023-05-23]. (ang.).
  6. a b c d e Rosyjska sensacja sprzed 7 tys. lat. Chcą wpisania jej na Listę Światowego Dziedzictwa [online], wideo.wp.pl, 15 lipca 2021 [dostęp 2023-05-23] (pol.).
  7. a b c d e UNESCO World Heritage Centre, Petroglyphs of Lake Onega and the White Sea [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-05-23] (ang.).
  8. Краеведческий музей «Беломорские петроглифы» – Главная [online], brkm-museum.ru [dostęp 2023-05-23].