Pietà Haczowska

Pietà Haczowska
Matka Boża Bolesna – Haczowska

Ołtarz główny z Pietą Haczowską (Matka Boża Bolesna)
Miejsca kultu	Haczów, kościół katolicki
Sanktuarium	sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Haczowie
Początek kultu	XV w. /1745 r./
Czas powstania wizerunku	XIV w.
Data wspomnienia	piątek przed Niedzielą Palmową
Autor	nieznany
Technika wykonania	rzeźba w drewnie lipowym
Rozmiar	70–80 cm
Styl	gotycki
Koronowany	10 czerwca 1997 r.

Figura Matki Bożej Haczowskiej (kopia)

Ołtarz z kopią Piety w zabytkowym kościele w Haczowie

Pietà Haczowska (Matka Boża Bolesna) – drewniana figura – pieta (Matki Bożej z Jezusem) znajdująca się w ołtarzu głównym sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Haczowie.

Historia

W kościele w Haczowie znajduje się figura Matki Boskiej trzymającej na swych kolanach martwego Jezusa o wysokości 70–80 cm. Pieta została wykonana w XIV w. (ok. 1400 r.) w stylu gotyckim tzw. Pięknych Piet przez nieznanego artystę, wyrzeźbiona w drewnie lipowym i polichromowana techniką temperową na podkładzie kredowym, jest przyścienna i od tyłu wydrążona.

Pochodzenie i przybycie figury Matki Bożej Bolesnej nie są znane, istnieją jedynie legendy mówiące o przybyciu Piety. Wiadomo, że w starym haczowskim kościele znajdowała się Pieta od niepamiętnych czasów w głównym ołtarzu jako najstarszy element wyposażenia kościoła. W XVIII w. (ok. 1784) po północnej stronie kościoła dobudowano kaplicę w której umieszczono cudowną figurę. W 1948 r. funkcję kościoła parafialnego zaczął pełnić nowy, murowany kościół zbudowany w latach 1936–1939. W tym czasie przeniesiono łaskami słynącą figurę Matki Bożej Bolesnej do nowej świątyni. Obecnie znajduje się ona w ołtarzu głównym nowego kościoła (w starym zabytkowym kościele znajduje się kopia Piety).

Kilkakrotnie czyniono starania o koronację haczowskiej Piety. Za pierwszym razem przeszkodził wybuch I wojny światowej, potem II wojny, a w PRL-u władze komunistyczne. Dopiero w 1993 r. metropolita przemyski abp Józef Michalik wydał dekret zezwalający na rozpoczęcie przygotowania parafii do koronacji cudownej figury. Koronacja figury odbyła się podczas mszy kanonizacyjnej bł. Jana z Dukli na lotnisku w Krośnie, 10 czerwca 1997 r., w czasie VII pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski. 29 czerwca 1997 roku w sanktuarium w Haczowie odbyły się uroczystości intronizacyjne pod przewodnictwem kard. Józefa Glempa – Prymasa Polski i ok. 175 księży na haczowskim stadionie. W uroczystości wzięło udział około 20 tysięcy wiernych. W czasie tej uroczystości przeniesiono cudowną Pietę do (nowego) kościoła i umieszczono ją w głównym ołtarzu, który był wcześniej głównym ołtarzem (późnobarokowy z końca XVII w.) w zabytkowym kościele. Oryginalna Pieta została poddana konserwacji w 1993 r. przez konserwatorów Kazimierę i Kazimierza Wajdów (z Haczowa). Oni również zaprojektowali korony na głowy Matki Bożej i Pana Jezusa.

Legendy o przybyciu Piety

O przybyciu cudownej figury do Haczowa mówią legendy. Jedna z nich podaje, iż figura miała przypłynąć rzeką Wisłoką na początku XV w. Zauważona miała zostać zabrana i umieszczona w miejscowym kościele. Inna legenda głosi, iż do Haczowa Pieta (Matka Boża Bolesna) trafić miała z Węgier, ponieważ przez Polskę biegło wiele dróg prowadzących z Węgier na północ, tzw. węgierskich szlaków (jedna trasa wiodła przez Haczów).

Opis Piety

Pieta Haczowska zwana Matką Bożą Bolesną lub Haczowską przedstawia Matkę Bożą trzymającą na swych kolanach martwe ciało swego syna – Jezusa Chrystusa. Prawa dłoń matki podtrzymuje głowę syna, zaś jej prawa ręka obejmuje zakrwawione nogi Zbawiciela. Twarz Madonny przepełniona jest bólem, natomiast jej smukła sylwetka podkreślona umiejętnie udrapowaną szatą zaświadcza o kunszcie artysty. Postać Jezusa jest znaczenie pomniejszona, praktyka ta była często spotykanym zabiegiem wśród średniowiecznych artystów. Na skroniach NMP i Jezusa znajdują się korony.

Kult Piety

Początki kultu maryjnego związanego z figurą Matki Bożej Bolesnej sięgają XV w., choć pierwsze potwierdzające wzmianki o cudownej figurze pochodzą z roku 1745 z protokołu wizytacyjnego ówczesnego biskupa przemyskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego. Już w tym czasie wokół figury znajdowało się wiele wotów dziękczynnych. Rozwijający się kult NMP nie powstrzymały trudne lata niewoli narodowej (kościół i figura przetrwała wojny, najazdy, pożary) m.in. najazd Tatarów w 1624 r., II wojnę światową. Częste ocalenia kościoła, figury i ludności uznawano za cud przypisywany Pani Haczowskiej. W XIX wieku w parafii działało Arcybractwo Siedmiu Boleści Matki Bożej oraz Bractwo Szkaplerza NMP.

Od 31 października 2002 roku, drewniany zabytkowy kościół w Haczowie i stojąca obok nowa świątynia, stanowią sanktuarium Matki Bożej Bolesnej. O wciąż trwającym kulcie Matki Bożej Bolesnej świadczą liczne cuda i łaski, jakie wydarzyły się dzięki wstawiennictwu Matki Bożej czczonej w haczowskim wizerunku, które dokumentowane są w archiwum parafialnym w Księdze Łask (prowadzonej od 1909 r.). Przy figurze Madonny są składane przez pielgrzymów i parafian podziękowania i wota w darze. Kultowość maryjna przejawia się w sanktuarium między innymi w modlitwach i pieśniach oraz w poezji ludowej. W sanktuarium odbywają się dwa odpusty maryjne: 15 sierpnia – Wniebowzięcie NMP oraz w piątek przed Niedzielą Palmową – Matki Bożej Bolesnej. W każdy piątek oraz w każdą trzecią niedzielę miesiąca w kościele w Haczowie odprawiane są nowenny ku czci Matki Bożej Bolesnej przed cudowną Pietą. W okresie letnim (od maja do października) te niedzielne nabożeństwa (nowenny) połączone są z procesją wokół kościoła ze stacjami przy kaplicach upamiętniających siedem boleści Matki Boskiej. W czasie nowenn odczytywane się intencje składane przez wiernych przez wstawiennictwo Matki Bożej Bolesnej – Pani Haczowskiej. Sanktuarium w Haczowie jest ważnym miejscem kultu w regionie przemyskim.

Linki zewnętrzne

• Matka Boża Bolesna – strona parafii i sanktuarium w Haczowie
• KORONOWANE WIZERUNKI MATKI BOŻEJ – BESKIDZKA PIETA z HACZOWA