Piroluzyt

Piroluzyt
Piroluzyt w formie dendrytu
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	tlenek manganu(IV) (MnO2)
Twardość w skali Mohsa	1–2 (skupienia ziemiste) 6–7 (kryształy)
Przełam	nierówny
Łupliwość	doskonała
Układ krystalograficzny	tetragonalny
Gęstość minerału	4,5–7,91 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	srebrzystoszary do szaroczarnego
Rysa	czarna
Połysk	metaliczny do matowego

Piroluzyt – minerał z gromady tlenków. Należy do minerałów pospolitych i często spotykanych.

Nazwa pochodzi od gr. pyr = ogień i liosis = rozproszenie, rozkład (oysis = myć).

Charakterystyka

Właściwości

Tworzy kryształy słupkowe, pręcikowe (polianit) lub igiełkowe. Występuje w skupieniach ziemistych, proszkowych, piankowych (wad), nerkowych, groniastych, włóknistych. Niekiedy tworzy kolomorficzne masy. Tworzy pseudomorfozy po innych minerałach np. po kalcycie. Jest kruchy, nieprzezroczysty. Odmiany ziemiste są bardzo miękkie i tłuste w dotyku oraz brudzą ręce.

Występowanie

Stanowi składnik utworów hydrotermalnych oraz osadowych. Wytrąca się jako osad chemiczny w bagnach, jeziorach, lagunach, i innych zbiornikach wodnych. Tworzy się także wtórnie w strefie utleniania minerałów zawierających mangan. Współwystępuje z manganitem, psylomelanem, limonitem, (goethytem i lepidokrokitem), braunitem. Główny składnik rudy manganu - braunsztynu.

Miejsca występowania:

• Na świecie: Gruzja – Cziatura, Kaukaz, Ukraina – Nikipol, Nizina Czarnomorska, Indie – Dekan, Brazylia – Minas Gerais, RPA, Niemcy.

• Polska: Dolny Śląsk, w Górach i na Pogórzu Kaczawskim, w Górach Sowich także w Tarnowskich Górach i Dąbrowie k. Bytomia (na Górnym Śląsku).

Zastosowanie

• wykorzystywany bezpośrednio do produkcji suchych ogniw Leclanchégo cynkowo-grafitowych (zużycie tego minerału do tego celu w szczytowym w okresie (1976) wynosiło w skali globu pół miliona ton),
• bardzo ważna ruda manganu (zawiera 63,19% Mn), do pozyskiwania metalicznego manganu,
• składnik uszlachetniający stal,
• składnik utwardzający stopy glinu i magnezu,
• służy do otrzymywania chloru,
• jest poszukiwany przez kolekcjonerów – najpiękniejsze kryształy przekraczające 10 cm długości pochodzą z Niemiec i USA.

Linki zewnętrzne

• piroluzyt na stronie Webmineral.com (ang.)
• piroluzyt na stronie Mindat.org (ang.)