Piroluzyt
 |
Ten artykuł od 2011-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy zamieścić przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
|
|||
|
|||
 Piroluzyt w formie dendrytu |
|||
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
| Skład chemiczny | tlenek manganu(IV) (MnO2) | ||
| Twardość w skali Mohsa | 1–2 (skupienia ziemiste) 6–7 (kryształy) |
||
| Przełam | nierówny | ||
| Łupliwość | doskonała | ||
| Układ krystalograficzny | tetragonalny | ||
| Gęstość minerału | 4,5–7,91 g/cm³ | ||
| Właściwości optyczne | |||
| Barwa | srebrzystoszary do szaroczarnego | ||
| Rysa | czarna | ||
| Połysk | metaliczny do matowego | ||
Piroluzyt – minerał z gromady tlenków. Należy do minerałów pospolitych i często spotykanych.
Nazwa pochodzi od gr. pyr = ogień i liosis = rozproszenie, rozkład (oysis = myć).
Charakterystyka[edytuj]
Właściwości[edytuj]
Tworzy kryształy słupkowe, pręcikowe (polianit) lub igiełkowe. Występuje w skupieniach ziemistych, proszkowych, piankowych (wad), nerkowych, groniastych, włóknistych. Niekiedy tworzy kolomorficzne masy. Tworzy pseudomorfozy po innych minerałach np. po kalcycie. Jest kruchy, nieprzezroczysty. Odmiany ziemiste są bardzo miękkie i tłuste w dotyku oraz brudzą ręce.
Występowanie[edytuj]
Stanowi składnik utworów hydrotermalnych oraz osadowych. Wytrąca się jako osad chemiczny w bagnach, jeziorach, lagunach, i innych zbiornikach wodnych. Tworzy się także wtórnie w strefie utleniania minerałów zawierających mangan. Współwystępuje z manganitem, psylomelanem, limonitem, (goethytem i lepidokrokitem), braunitem.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Gruzja – Cziatura, Kaukaz, Ukraina – Nikipol, Nizina Czarnomorska, Indie – Dekan, Brazylia – Minas Gerais, RPA, Niemcy.
- Polska: Dolny Śląsk, w Górach i na Pogórzu Kaczawskim, w Górach Sowich także w Tarnowskich Górach i Dąbrowie k. Bytomia (na Górnym Śląsku).
Zastosowanie[edytuj]
- wykorzystywany bezpośrednio do produkcji suchych ogniw Leclanchégo cynkowo-grafitowych (zużycie tego minerału do tego celu w szczytowym w okresie (1976) wynosiło w skali globu pół miliona ton),
- bardzo ważna ruda manganu (zawiera 63,19% Mn), do pozyskiwania metalicznego manganu,
- składnik uszlachetniający stal,
- składnik utwardzający stopy glinu i magnezu,
- służy do otrzymywania chloru,
- jest poszukiwany przez kolekcjonerów – najpiękniejsze kryształy przekraczające 10 cm długości pochodzą z Niemiec i USA.
