Pluty (województwo warmińsko-mazurskie)
54°15′39″N 20°16′42″E/54,260833 20,278333
| wieś | |
_(3).jpg) Centrum wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
84[2] |
| Strefa numeracyjna |
55 |
| Kod pocztowy |
14-520[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NBR |
| SIMC |
0155145 |
Położenie na mapie gminy Pieniężno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu braniewskiego  | |
| 54°15′39″N 20°16′42″E/54,260833 20,278333[1]
| |
Pluty (niem. Plauten) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.
Przez teren wsi przepływa Wałsza.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś została założona w pobliżu pruskiego grodu Pelten. Około 1325 r. Jordan – prepozyt kapituły warmińskiej – zbudował tu zamek. Ów zamek z pewnością przypominał wcześniejszy gródek pruski – konstrukcja drewniana i umocnienia ziemne. Parafia w Plutach powstała w pierwszej połowie XIV w. – uposażenie w 1326 r.
Wieś została zniszczona w 1410 r. w czasie Wielkiej wojny.
W 1583 r. odnotowano funkcjonowanie szkoły parafialnej w Plutach.
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie elbląskim.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Gotycki kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca z połowy XIV w., przebudowywany w wieku XVI, i rozbudowany w 1801 r.[4]
- Grodzisko leży na południowy wschód od wsi, nad Wałszą, na wzgórzu wyniesionym 30 m ponad dolinę. Widoczne są pozostałości wałów obronnych i fos. Miejsce gdzie od 1325 r. stał zbudowany przez proboszcza kapituły Jordana drewniany zamek należący do kapituły warmińskiej, a wcześniej od XI do XIII wieku wznosił się gród jednego z plemion pruskich[5] w Ziemi Wewa. Warownia w czasach krzyżackich była wykonana głównie z drewna, ale jej fundament o grubości pół metra był ceglano-kamienny. Była to przypuszczalnie dwupiętrowa konstrukcja z niewielką wieżą[5].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Liczba mieszkańców: w 1933 r. – 319 osób, w 1939 r. – 310.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 102188
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 944 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8, s. 147.
- ↑ a b Warmińsko-mazurskie/ Zamek z okresu krzyżackiego w Plutach powstał w miejscu pradziejowej osady [online], Nauka w Polsce [dostęp 2021-10-06] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mieczysław Orłowicz, „Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii”, Agencja Wydawnicza „Remix”, Olsztyn, 1991, ISBN 83-900155-0-1 (s. 262–264).
- Tadeusz Chrzanowski, Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn, 1978. (s. 133–135)
- Andrzej Kopiczko, Ustrój i organizacja diecezji warmińskiej w latach 1525–1772, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn, 1993 (str 207 – szkoły parafialne)
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 120.
