Przerzeczyn-Zdrój

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przerzeczyn-Zdrój
wieś
Ilustracja
Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

dzierżoniowski

Gmina

Niemcza

Wysokość

240-265 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

598[2]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

58-231[3]

Tablice rejestracyjne

DDZ

SIMC

0853961

Położenie na mapie gminy Niemcza
Mapa konturowa gminy Niemcza, na dole znajduje się punkt z opisem „Przerzeczyn-Zdrój”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Przerzeczyn-Zdrój”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Przerzeczyn-Zdrój”
Położenie na mapie powiatu dzierżoniowskiego
Mapa konturowa powiatu dzierżoniowskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Przerzeczyn-Zdrój”
Ziemia50°41′08″N 16°49′35″E/50,685556 16,826389[1]
Strona internetowa
Kaplica rodziny von Pfeil (po lewej)

Przerzeczyn-Zdrój (niem. Bad Dirsdorf) – wieś uzdrowiskowa w południowo-zachodniej Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie dzierżoniowskim, w gminie Niemcza.

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.), wieś liczyła 598 mieszkańców[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o Przerzeczynie pochodzi z roku 1264 - ówczesna nazwa miejscowości brzmała Przyrzyce, co świadczy o słowiańskiej etymologii. W okresie kolonizacji niemieckiej zaczęto używać nazwy Bad Dirsdorf (do końca XIX wieku: Diersdorf), stosowanej do roku 1945. W roku 1802 we wsi odkryto dwa cenne źródła mineralne (siarczkowe i żelaziste), co spowodowało rozwój uzdrowiska. W latach 20. XX wieku powstał pierwszy zakład przyrodoleczniczy i kilka pensjonatów[4].

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

W roku 1946 wprowadzono urzędowo nazwę Przerzeczyn Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Bad Dirsdorf[5]. Nazwa z dywizem Przerzeczyn-Zdrój została zatwierdzona urzędowo przez MSWiA.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[6]:

  • kościół pom. pw. MB Częstochowskiej (parafia NMP Królowej Polski), gotycki (XIV-XVIII w.), częściowo zbarokizowany, z barokowym prezbiterium; na zewnątrz kościoła zachowanych pełnopostaciowych epitafiów szlacheckich - najstarsze z 1552 r.
  • kaplica z XVIII w.
  • zespół pałacowy z XVII-XIX w.:
    • pałac, z 1896 r.
    • park z XVII w., zmiany w pierwszej poł. XIX w.
inne
  • kaplica grobowa rodziny von Pfeil, wybudowana z kamienia, kryta dachem dwuspadowym. Nad wejściem herb rodziny i sentencja ich lebe und ihr sollt auch leben/ Ja żyję i ty też powinieneś żyć[7].

Uzdrowisko[edytuj | edytuj kod]

Fragment uzdrowiska

Dla uzdrowiska Przerzeczyn-Zdrój określono następujące profile lecznicze: choroby ortopedyczno-urazowe, choroby reumatologiczne, choroby neurologiczne[8].

Na obszarze uzdrowiska znajdują się 3 źródła wody leczniczej, które mogą być wykorzystywane do leczenia. Należą do nich ujęcia:

  • Odwiert nr II – woda swoista (słabo zmineralizowana) 0,043%, radonowa, która zawiera siarkowodór, zasoby eksploatacyjne – 2,27 m³/h,
  • Odwiert nr VIII – woda swoista (słabo zmineralizowana) 0,055%, radonowa, aktualnie nie eksploatowany, zasoby eksploatacyjne – 2,4 m³/h,
  • Odwiert nr IX – woda swoista (słabo zmineralizowana) 0,048%, radonowa, zasoby eksploatacyjne 3,0 m³/h[9].

Właściwości lecznicze klimatu Przerzeczyna-Zdroju zostały potwierdzone w 2009 r. przez IGiPZ im. Stanisława Leszczyckiego PAN[10].

Uzdrowisko Przerzeczyn-Zdrój ma 4 sanatoria uzdrowiskowe („Akacja”, „Buk”, „Cis”, „Forsycja”) ze 170 miejscami, przychodnię uzdrowiskową oraz zakład przyrodoleczniczy w sanatorium „Akacja”. Ponadto w uzdrowisku znajduje się park zdrojowy o powierzchni 3 ha, basen rehabilitacyjny i ścieżki zdrowia[11]. Istnieje tu także klubokawiarnia i biblioteka dla kuracjuszy.

Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]

szlak turystyczny czarny ZiębiceLipa - Jasłówek - Krzelków - Zameczny Potok - Ciepłowody - Kawia Góra (Łysica) - Ruszkowice - Ostra Góra - Podlesie - Przerzeczyn-Zdrój - Grzybowiec - Piława Górna - Piława Dolna

szlak turystyczny niebieski Piława Górna - Ligota Mała - Przerzeczyn-Zdrój - Podlesie - Ruszkowice - Przełęcz nad Blotnicą[12]

Transport[edytuj | edytuj kod]

Według stanu na luty 2018 r. miejscowość jest objęta siecią publicznej komunikacji autobusowej funkcjonującej na obszarze powiatu dzierżoniowskiego, organizowanej przez Zarząd Komunikacji Miejskiej w Bielawie[13].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 111104
  2. a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1059 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 123
  5. Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85)
  6. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 15. [dostęp 2012-09-04].
  7. Mauzoleum
  8. (§9. Statut Uzdrowiska Przerzeczyn-Zdrój) Uchwała Nr XXXVIII/224/10 Rady Miejskiej w Niemczy z dnia 29 stycznia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2010 r. Nr 60, poz. 923)
  9. (§11. Statut Uzdrowiska Przerzeczyn-Zdrój) Uchwała Nr XXXVIII/224/10 Rady Miejskiej w Niemczy z dnia 29 stycznia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2010 r. Nr 60, poz. 923)
  10. (§13. Statut Uzdrowiska Przerzeczyn-Zdrój) Uchwała Nr XXXVIII/224/10 Rady Miejskiej w Niemczy z dnia 29 stycznia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2010 r. Nr 60, poz. 923)
  11. (Załącznik Nr 1 do Statutu Uzdrowiska Przerzeczyn-Zdrój) Uchwała Nr XXXVIII/224/10 Rady Miejskiej w Niemczy z dnia 29 stycznia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2010 r. Nr 60, poz. 923)
  12. Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 22.02.2014
  13. serwis Zarządu Komunikacji Miejskiej w Bielawie. [dostęp 2018-02-03].