Przejdź do zawartości

Rieti

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rieti
miasto i gmina
Ilustracja
Katedra Santa Maria
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Włochy

Region

 Lacjum

Prowincja

Rieti

Kod ISTAT

057059

Powierzchnia

206 km²

Populacja (2022)
• liczba ludności


45 624

• gęstość

221 os./km²

Numer kierunkowy

0748

Kod pocztowy

02100

Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, u góry znajduje się punkt z opisem „Rieti”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Rieti”
Ziemia42°24′N 12°52′E/42,400000 12,866667
Strona internetowa

Rieti (wym. [ˈrjɛti], starożytne Reate) – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Lacjum, w prowincji Rieti.

Miasto jest stolicą prowincji.

Lokalizacja

[edytuj | edytuj kod]

Rieti, którego powierzchnia wynosi 206,46 km², znajduje się na wysokości 405 m n.p.m., w południowo-wschodnim narożniku Doliny Reatyńskiej (wł. Conca Reatina[a]), na obu brzegach rzeki Velino. Nad równiną od strony północno-wschodniej dominuje masyw Monti Reatini w Apeninach Środkowych. Starożytna Reate zlokalizowana była na trawertynowym wzgórzu. W średniowieczu nastąpiła rozbudowa miasta w kierunku południowym, gdzie przebiegała antyczna rzymska droga Via Salaria. W XX wieku miasto rozbudowano w kierunku północnym i północno-zachodnim, wzdłuż szosy do Terni, przekraczając linię kolejową łączącą Terni z Sulmoną. Po stronie wschodniej powstała dzielnica robotnicza Villa Reatina[1][2].

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwały 41 394 osoby, 200,9 os./km². W 2018 roku liczba mieszkańców wzrosła do 47 tysięcy[2]. W 2020 roku Rieti zamieszkiwało 46 604 osób[1]. W styczniu 2022 w Rieti mieszkały 45 624 osoby, 221 os./km²[3].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Starożytna Reate była jednym z ważniejszych miast zamieszkanych przez Sabinów. Rzymianie zdobyli je w 290 r. p.n.e. W okresie rzymskim Reate otaczały mury miejskie. Stolica biskupia została ustanowiona w V wieku. Miasto przyłączono do Księstwa Spoleto. Od IX do XII zarządzana była przez hrabiów (wł. conte). Była kilkukrotnie zdobywana: w IX w. przez Saracenów, w 1149 roku przez żołnierzy Rogera II i w 1239 roku przez wojska cesarza Fryderyka II. W 1198 roku miasto złożyło hołd papieżowi Innocentemu III, odnowiony w 1354 roku w okresie niewoli awiniońskiej papieży. Było miastem Państwa Kościelnego[1]. Dolina Reatyńska i samo Rieti były miejscem rozwoju ruchu franciszkańskiego (Greccio, Fonte Colombo[4], Poggio Bustone, La Foresta). Franciszek z Asyżu przebywał w Rieti w 1226 roku[5].

W późnym średniowieczu miasto otoczono nową linią murów. W latach 1378–1425 Rieti zarządzała rodzina Alfanich. W latach 1798–1799 zależne od Clitunno, w latach 1808–1814 od Tronto. Zostało zajęte przez armię powstającego Królestwa Włoch w dniu 23 września 1860 roku[1].

W Rieti urodził się kard. Nicola Canali.

1 marca 2003 r. odsłonięto w tej miejscowości Pomnik Lira. Jedyny tego typu monument w strefie euro.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

W mieście znajdują się następujące zabytki[1]:

  • mury rzymskie i średniowieczne
  • katedra ukończona w 1229 roku, dzieła Berniniego, Antoniazza Romano
  • łuk Bonifacego VIII z 1298 roku
  • pałac biskupi z 1288 roku, przebudowany w latach 1532-1535
  • kościół S. Agostino z XIII w.
  • kościół S. Francesco z XIII w.
  • palazzo Vecchiarelli (arch. Carlo Maderno)
  • palazzo del Governo (arch. G.D. Bianchi)
  • Palazzo Comunale z XIII–XVIII w. (Biblioteca Comunale Paroniana)
  • muzeum miejskie
  • muzeum diecezjalne

Miasta i gminy partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Galeria

[edytuj | edytuj kod]
  1. Także wł. Piana Reatina, wł. Valle Santa.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Rieti. treccani.it. [dostęp 2022-08-29]. (wł.).
  2. a b Rieti, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-08-29].
  3. Comuni in provincia di Rieti per popolazione. tuttitalia.it. [dostęp 2022-08-29]. (wł.).
  4. Raimondo Sbardella: Fontecolombo. W: Leksykon Duchowości Franciszkańskiej. Jędrzej K. Lietzau (tłum. rozd.). Kraków • Warszawa: Wydawnictwo M • Franciszkańskie Centrum dla Europy Wschodniej i Azji Północnej, 2006, s. 411–423. ISBN 83-7221-766-1. (pol.).
  5. Heribert Holzapfel: Podręcznik historii Zakonu Braci Mniejszych. Pius Antoni Urbański (tłum.). Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, 2012, s. 25–26. ISBN 978-83-7354-426-0. (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]