Robert Jahoda
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
cmentarz Rakowicki w Krakowie |
| Zawód, zajęcie | |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Robert Jahoda (ur. 1 czerwca 1862 w Bochni[1], zm. 28 lutego 1947 w Krakowie) – polski introligator, autor artystycznych opraw wydawniczych.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Karola i Anny z Soczków[1]. W 1874 roku po ukończeniu przez Roberta 2 klas szkoły realnej rodzina przeniosła się do Krakowa. Tu Robert uczęszczał do Gimnazjum nowodworskiego, ale szkoły nie ukończył. Z powodu choroby ojca przerwał naukę i rozpoczął prace w zakładzie introligatorskim Filipa Kwisa na ulicy Floriańskiej. W 1884 roku zdał egzamin czeladniczy. Podjął pracę w zakładzie introligatorskim w Tarnowie. Równocześnie uczęszczał na kursy wieczorowe w Szkole Przemysłowo-Handlowej. Po zakończeniu praktyki w 1883 roku wyjechał do Lwowa, gdzie zatrudnił się u Witolda Kuczabińskiego, a potem u Władysława Wierzbickiego. W 1885 roku wyjechał do Wiednia i tam pracował w introligatorni Hubera. Zakład ten specjalizował się w oprawach artystycznych[2]. W 1887 założył w Krakowie oficynę introligatorską[3], która mieściła się pod adresem Rynek Główny 37. Potem kilkakrotnie zmieniał lokalizację, aż do 1912 roku, gdy zakład mieścił się na ulicy Gołębiej 4 w zakupionej w tym roku Kamienicy Ligęzów[2]. Uczestniczył w ponad 20 wystawach, zdobył złoty medal we Lwowie w 1894 roku na Pierwszej Krajowej Wystawie[4]. W 1900 roku triumfował w Paryżu, w 1902 ponownie we Lwowie, w 1910 roku w Wiedniu, w 1914 roku na Wszechświatowej Wystawie Sztuki Książki Bugra w Lipsku, w 1922 roku we Włoszech, a w roku 1935 ponownie w Paryżu. Towarzystwo Miłośników Książki odznaczyło go wielką wstęgą bibliofilską[3].
Jahoda był członkiem i aktywnym działaczem Towarzystwa Miłośników Książki, Bractwa Kurkowego, a także starszym Cechu introligatorów i honorowym członkiem tegoż. Wiele bibliotek – Jagiellońska, Polskiej Akademii Umiejętności, Czartoryskich, Kórnicka i Archiwum Akt Dawnych m. Krakowa zlecały Jahodzie konserwację i oprawę swoich zbiorów (m.in. renowacja „Kronik” Jana Długosza z Biblioteki Czartoryskich).
Z Jahodą współpracowali jako projektanci okładek książek następujący artyści: Karol Frycz, Witold Chomicz, Henryk Starzyński i Henryk Uziembło. Inspiracją była twórczość Stanisława Wyspiańskiego, który wprowadził nowe kroje czcionek i nowatorską kompozycję układu paginy.
Firma Jahody zajmowała się również oprawą obrazów. Z jej usług, obok Jana Matejki, Stanisława Wyspiańskiego, Jacka Malczewskiego i trzech pokoleń Kossaków, korzystali: Włodzimierz Tetmajer, Wojciech Weiss, Leon Wyczółkowski, Julian Fałat, Piotr Stachiewicz, Stefan Filipkiewicz, Mieczysław Filipkiewicz, Kazimierz Sichulski, Stanisław Ignacy Fabijański, Teodor Axentowicz i Aleksander Augustynowicz. Artyści ci często zamawiali ramy do obrazów według własnych projektów[5].
Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera FB-zach-po prawej grobu Potulickich)[6].
Dwukrotnie żonaty - z Emilią Żółkowską (1888) i Jadwigą Glatman (1903)[1]. Syn Roberta Jahody – dr Robert Jahoda-Żółtowski dwukrotnie był posłem na sejm II Rzeczypospolitej.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 30 listopada 1929[7], 25 września 1937[8])
- Srebrny Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)[9]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 280.
- ↑ a b Leszek J. Sibila, Wybrane oprawy książkowe, projekty opraw książkowych, dyplomów i tek adresowych krakowskiego mistrza introligatorskiego Roberta Jahody z lat 1892–1912. Ze zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, „Rocznik Muzeum Papiernictwa”, VI, 2012, s. 31-53.
- ↑ a b Zgon śp. Roberta Jahody seniora introligatorów, [w:] Dziennik Polski, 1947, s. 2.
- ↑ Wystawa krajowa, [w:] Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), anno.onb.ac.at, 30 września 1894, s. 5 [dostęp 2018-11-20].
- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Artysta Książki, „Echo Krakowa”, 8,9,10 I 1988 r., nr 5 (12560).
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-06-07].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 357 „za zasługi na polu pracy społecznej i zdobnictwa”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 223, poz. 366 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za wybitną działalność wydawniczą w dziedzinie literatury pięknej i zasługi na polu księgarstwa”