Wojciech Weiss
| Wojciech Weiss | |
 |
|
| Data i miejsce urodzenia | 4 maja 1875 Leorda (Rumunia) |
| Data i miejsce śmierci | 7 grudnia 1950 Kraków |
| Dziedzina sztuki | Malarstwo |
| Styl | Modernizm, Ekspresjonizm |
| Ważne dzieła | Promienny zachód słońca, Taniec, Melancholik, Opętanie, Autoportret z maskami, Manifest |
| Odznaczenia | |
 |
|
Wojciech Weiss (ur. 4 maja 1875 w Leorda na Bukowinie, zm. 7 grudnia 1950 w Krakowie) – polski malarz.
Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, później w Paryżu, Rzymie i Florencji. Od 1907 był profesorem i rektorem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Malował m.in. pejzaże okolic Strzyżowa, Płaszowa i Kalwarii Zebrzydowskiej (miejscowości, w których mieszkał), portrety, akty. Wpływ na jego malarstwo wywarła twórczość Muncha, Malczewskiego, pozostawał też, szczególnie w młodości, pod wpływam poglądów filozoficznych Stanisława Przybyszewskiego. Był artystą docenionym za życia, uznawanym, wystawianym na ziemiach polskich i za granicą. W 1936 został odznaczony Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury za wybitne zasługi dla polskiej sztuki w ogóle[1].
Pasją artysty było fotografowanie. W zbiorach rodzinnych znajdują się setki fotografii z początków minionego stulecia[2].
Spis treści
Pamięć po śmierci[edytuj | edytuj kod]
Po śmierci artysty jego żona, Irena Weissowa pseud. Aneri i syn Stanisław podjęli starania o utworzenie w Krakowie muzeum Wojciecha Weissa bądź o wydzielenie w Muzeum Narodowym osobnej jego stałej ekspozycji. Obie koncepcje, z różnych względów, nie zostały zrealizowane. W 2006 r. wnuczki artysty powołały do życia Fundację Muzeum Wojciecha Weissa.
Inspiracje Japonią[edytuj | edytuj kod]
"Był twórcą wszechstronnym: uprawiał malarstwo olejne, grafikę warsztatową i użytkową, tworzył pastele, akwarele, pozostawił wiele szkiców. Największy wpływ na jego twórczość mieli Jacek Malczewski i Leon Wyczółkowski, pod którego okiem kształcił się w Szkole Sztuk Pięknych. Jego malarstwo z początku przesycone dekadenckim klimatem, po 1905 roku charakteryzuje się dominacją barw białych, a następnie wzbogaca się kolorystycznie. Tematy podejmowane przez artystę to głównie pejzaże i akty, ale powstają również większe kompozycje podszyte symboliką, często bezpośrednio inspirowane prozą Stanisława Przybyszewskiego.
Momentem przełomowym w życiu Weissa jest zakup niewielkiego, malowniczo położonego domku w Kalwarii. Właśnie wtedy, dzięki bliskiemu kontaktowi z naturą, w jego twórczości pojawiają się inspiracje japońskie. Weiss dogłębnie poznał zasady estetyki i kompozycji japońskich drzeworytów, a następnie przetwarzał i wykorzystywał je m.in. w rodzimych pejzażach. Zamiłowanie do sztuki Dalekiego Wschodu artysta przejął od największego polskiego jej kolekcjonera i propagatora Feliksa Mangghi Jasieńskiego, swego bliskiego przyjaciela."[3]
Wybrane dzieła[edytuj | edytuj kod]
- Altana, 1903, olej na płótnie, 96,5 x 146,5 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
- Autoportret z maskami, 1900, olej na płótnie, 91 x 73 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
- Demon (W kawiarni), 1904, olej na płótnie. 66,5 x 96 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
- Malarz i modelka, 1911, olej na płótnie, 151 x 80 cm, Muzeum Okręgowe w Toruniu
- Manifest, 1950, olej na płótnie, 190 x 136 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
- Melancholik (Totenmesse), 1898, olej na płótnie, 128 x 65,5 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
- Modelka, ok. 1911, olej na płótnie, 80 x 62 cm, Lwowska Galeria Sztuki
- Odyseusz pod ziemią w Hadesie, 1895, olej na płótnie, 66 x 96 cm, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
- Opętanie, 1899-1900, olej na płótnie, 100 x 185 cm, Muzeum Literatury w Warszawie
- Pejzaż z Kalwarii Zebrzydowskiej, 1936, olej na płótnie, 46 x 65 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
- Pocałunek na trawie, ok. 1900, olej na płótnie, 45 x 74 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
- Portret Dagny Juel Przybyszewskiej, 1899, pastel na papierze, 49,5 x 60 cm, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
- Portret Modelki Jadźki, 1947, olej na płótnie, 78 x 78 cm, Muzeum Narodowe w Gdańsku
- Promienny zachód słońca, ok. 1902, olej na płótnie. 60,5 x 81 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
- Strachy, 1905, olej na płótnie, 95 x 145 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie (depozyt)
- Student, 1897, olej na płótnie, 96 x 64 cm, Zamek Królewski na Wawelu
- Szkic do autoportretu z jabłkiem, 1897, akwarela na papierze, 31,7 x 45 cm, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
- Taniec, 1899, olej na płótnie, 65 x 97 cm, Zbiory rodziny artysty
- Wenus, 1916, olej na płótnie, 79 x 101 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
- Widok z okna, 1927-1939, olej na płótnie, 44 x 30 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
- Wiosna, 1898, olej na płótnie, 96,5 x 65,5 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
- Zasmucona, 1898, olej na płótnie, 70,5 x 50 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
- Żona artysty w ogrodzie, 1916, olej na płótnie, 80 x 63 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Przypisy
- ↑ Rocznik Polskiej Akademii Literatury, Warszawa 1937, s. 263.
- ↑ "Kiedy doczekamy się muzeum Wojciecha Weissa?" (pol.). 6 kwietnia 2009. [dostęp 7 kwietnia 2009].
- ↑ "Inspiracje sztuką Japonii w twórczości Wojciecha Weissa" (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wiesław Juszczak, Młody Weiss, Warszawa: PWN, 1979, ISBN 83-01-00034-1
- Jacek Friedrich, Agnieszka Friedrich, Żydowskie tematy Wojciecha Weissa. Katalog wystawy, Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 1999.
- Łukasz Kossowski, Wojciech Weiss (1875-1950), Warszawa: Edipresse Polska, 2207, (Ludzie Czasy Dzieła), ISBN 978-83-7477-061-3
- Łukasz Kossowski, Wojciech Weiss, Kraków: Kluszczyński, 2002, ISBN 83-88080-77-6
- Renata Weiss, Akordy światła i koloru. Wojciech Weiss i Aneri, Stalowa Wola: Muzeum Regionalne, 2007, ISBN 978-83-923943
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Fundacja Muzeum Wojciecha Weissa
- Wojciech Weiss na wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, 1925 r.
- Wojciech Weiss na wystawie Towarzystwa Sztuk Pięknych, 1937 r.
