Roman Zelek

Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1893 ; Wełecz
Data i miejsce śmierci	26 lutego 1975 ; Kielce
Miejsce pochówku	Cmentarz Stary w Kielcach
	Proboszcz w Krzyżanowicach, Dzierążni i Kijach
Okres sprawowania	1918–1945
	Proboszcz parafii katedralnej w Kielcach
Okres sprawowania	1945–1965
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	diecezja kielecka
Prezbiterat	8 września 1915
	Odznaczenia

Roman Zelek
Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1893 ; Wełecz
Data i miejsce śmierci	26 lutego 1975 ; Kielce
	Senator V kadencji (II RP)
Okres	od 1938; do 1939

Roman Zelek (ur. 28 lutego 1893 w Wełczu, zm. 26 lutego 1975 w Kielcach) – polski ksiądz, działacz społeczny, polityk, senator w II RP.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 28 lutego 1893 roku w Wełczu, w rolniczej rodzinie Józefa i Heleny z d. Burek^[1].

Wykształcenie[edytuj | edytuj kod]

Uczył się w szkole podstawowej w Wełczu i w Busku-Zdroju (w 1905 roku brał czynny udział w strajku szkolnym), następnie – w progimnazjum w Pińczowie, które ukończył w 1909 roku. Wstąpił do kieleckiego seminarium duchownego. Pod koniec studiów seminaryjnych biskup Augustyn Łosiński wytypował go na dalsze studia w Innsbrucku, jednak wskutek wybuchu I wojny światowej wrócił do domu rodzinnego. Święcenia kapłańskie otrzymał 8 września 1915 roku, po osiągnięciu wymaganego wieku^[1].

Działalność duszpasterska[edytuj | edytuj kod]

Jako wikariusz Roman Zelek pracował w Kurzelowie, Janinie, Szydłowie, Mstyczowie i w Pilicy. W Pilicy aktywnie włączył się w kampanię wyborczą do Sejmu w odrodzonej Polsce. Wspierał listę katolicką, z której kandydował ksiądz Antoni Sobczyński, kapłan diecezji kieleckiej.

23 czerwca 1918 roku Zelek otrzymał od biskupa Augustyna Łosińskiego nominację na probostwo w Krzyżanowicach, 6 maja 1922 roku został przeniesiony do Dzierążni, a od 23 czerwca 1934 roku był proboszczem w Kijach^[1].

Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]

Oprócz duszpasterstwa w wiejskich parafiach proboszcz Zelek zaangażował się w działalność społeczną, koncentrując się na trzech kierunkach: podnoszenie poziomu oświaty na wsi, troska o pogłębienie wiedzy o rozwoju rolnictwa oraz o sprawy spółdzielczości wiejskiej.

Założył w Krzyżanowicach Stowarzyszenie Spożywców „Społem”, w 1924 roku Spółdzielnię Mleczarską w Dzierążni. Pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Rolniczego w Kazimierzy Wielkiej, przewodniczącego Rady Nadzorczej Spółdzielczego Banku w Działoszycach, prezesa Dozoru Szkolnego w Drożejowicach i w Kijach, został członkiem Powiatowej Rady Szkolnej i Wojewódzkiego Zarządu Kółek Rolniczych. Piastował różne urzędy w Spółdzielni Mleczarskiej^[1].

W 1938 roku został senatorem V kadencji (1938–1939)^[2]. W Senacie był członkiem Komisji Rolnej i Oświaty.

Po II wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]

Jako kanonik Kapituły Katedralnej w Kielcach ks. Roman Zelek został mianowany 6 czerwca 1944 roku administratorem parafii katedralnej. Organizował pomoc dla uchodźców z Warszawy, którzy przybywali do Kielc po klęsce powstania warszawskiego. Zorganizował pierwsze kieleckie parafialne przedszkole przy ul. Sienkiewicza 2. Pod jego przewodnictwem został zorganizowany Komitet Społeczny w celu przygotowania specjalnego cmentarza dla wszystkich zamordowanych przez Niemców w Kielcach i okolicach.

Zelek – wraz z księdzem Janem Danielewiczem – próbował 4 lipca 1946 roku interweniować w czasie pogromu kieleckiego, aby uspokoić tłum. Nie został jednak przepuszczony przez kordon wojska. Ksiądz Zelek został posądzony następnie przez władze komunistyczne o współzorganizowanie pogromu kieleckiego. Kieleckim biskupem diecezjalnym był wtedy Czesław Kaczmarek, który przygotował raport na temat pogromu i przekazał go ambasadorowi amerykańskiemu.

12 stycznia 1952 roku ksiądz Zelek został aresztowany przez UB. Uwięzienie nastąpiło w związku z przygotowywaną rozprawą Czesława Kaczmarka. Księdza Romana Zelka przesłuchiwano w więzieniu głównie w sprawie NSZ-owskiej broni palnej, granatów i radiostacji. 10 lutego 1955 roku został zwolniony z więzienia bez procesu i wyroku.

Po wyjściu z więzienia Zelek ponownie objął stanowisko proboszcza kieleckiej katedry. 20 lutego 1965 roku ustąpił z probostwa, zamieszkał w Busku-Zdroju, a następnie w Domu Księży Emerytów w Kielcach.

Został pochowany na cmentarzu Starym w Kielcach^[1].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Złoty Krzyż Zasługi (11 stycznia 1928)^[3]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ks. Daniel Wojciechowski. Ksiądz Roman Zelek (1893–1975) – duszpasterz i społecznik. „Nasz Dziennik”. 181 (2894), 2007-08-04. [dostęp 2012-06-11].
↑ Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP" Roman Zelek. [dostęp 2012-06-11].
↑ M.P. z 1928 r. nr 12, poz. 13 „za zasługi około podniesionia stanu gospodarczego i kulturalnego ludności powiatu pińczowskiego” - jako ks. Roman Zelik.

[ND-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ks. Daniel Wojciechowski. Ksiądz Roman Zelek (1893–1975) – duszpasterz i społecznik. „Nasz Dziennik”. 181 (2894), 2007-08-04. [dostęp 2012-06-11].

[BS-2] Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP" Roman Zelek. [dostęp 2012-06-11].

[3] M.P. z 1928 r. nr 12, poz. 13 „za zasługi około podniesionia stanu gospodarczego i kulturalnego ludności powiatu pińczowskiego” - jako ks. Roman Zelik.

[1]

[2]

[3]