Romuald Ochęduszko

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Romuald Ochęduszko
Ilustracja
podporucznik piechoty podporucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia

15 stycznia 1911
Sanok

Data i miejsce śmierci

13 maja 1944
Monte Cassino

Przebieg służby
Lata służby

1939–1944

Siły zbrojne

Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

2 Korpus Polski (PSZ),
5 Wileńska Dywizja Piechoty,
18 Lwowski Batalion Strzelców,
15 Wileński Batalion Strzelców

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino
Multimedia w Wikimedia Commons

Romuald Jan Ochęduszko (ur. 15 stycznia 1911 w Sanoku, zm. 13 maja 1944 pod Monte Cassino) – podporucznik Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Nagrobek Romualda Ochęduszki na polskim cmentarzu pod Monte Cassino
Symboliczny grób w Sanoku

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Romuald Jan Ochęduszko urodził się w Sanoku 15 stycznia 1911 jako syn Stanisława i Franciszki z domu Mołczan[1]. W rodzinnym mieście ukończył szkołę podstawową, po czym od 1922 do 1927 uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Królowej Zofii w Sanoku[2]. W 1926 ukończył czwartą klasę[3][4]. Uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1928 został uznany przynależnym do gminy Sanok[5]. Po przerwaniu nauki szkolnej przez kolejne lata do 1939 pracował jako sekretarz Sądu Grodzkiego w Sanoku[1]. W tym czasie dokształcał się. W dniu 15 sierpnia 1938 zawarł związek małżeński z nauczycielką Janiną Sobolak (ur. 1914)[1]. Do 1939 był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[6][7][8].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez sowietów, internowany i deportowany w głąb ZSRR. Na mocy układu Sikorski-Majski w 1941 odzyskał wolność, po czym wstąpił w Tockoje do formującego się 2 Korpusu Polskiego, gdzie trafił do szeregów 5 Dywizji jako żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie[9].

Po ewakuacji wojsk przeszedł szlak wojskowy przez Iran, Irak, Palestynę (tam ukończył szkołę oficerską), Liban, Egipt, po czym trafił do Włoch, gdzie jako kapral podchorąży zdał maturę. Brał udział w kampanii włoskiej w szeregach 18 Lwowskiego Batalionu Strzelców i 15 Wileńskiego Batalionu Strzelców. Poległ w bitwie o Monte Cassino 13 maja 1944[10][11][12] podczas ataku na „Widmo” i zdobywania czwartego bunkra niemieckiego. Bohaterstwo Romualda Ochęduszki opisał Melchior Wańkowicz[13] w rozdziale Polegli w rycerskiej chwale w swojej książce pt. Monte Cassino:

Był lubiany przez żołnierzy z jego drużyny i przez przełożonych. Nie zawiódł ani jednych ani drugich. Spokój i opanowanie, jakie wykazał w czasie długich godzin walki na WIDMIE, były godne podziwu. Zginął nie doczekawszy się urzeczywistnienia swego najgorętszego życzenia – powrotu do Polski. Zginął śmiercią bohatera, spełniając swój najświętszy obowiązek, walki o Polskę.

Został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino (taras VII, sektor E, nr 1, ekshumowany)[14][15][16].

Pośmiertnie został awansowany na stopień porucznika. Był jednym z trzech wychowanków sanockiego gimnazjum, którzy polegli pod Monte Cassino i zostali pośmiertnie odznaczeni Orderem Virtuti Militari (prócz niego Władysław Majcher i Leopold Żołnierczyk)[17].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 nazwisko Romualda Ochęduszko zostało wymienione w apelu poległych[19] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[20].

Romuald Ochęduszko został na Cmentarzu Centralnym w Sanoku: w 1962 uhonrowany wśród innych osób wymienionych na tablicy Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej, a ponadto symbolicznie na położonym nieopodal nagrobku Stanisława Ochęduszki (1884-1912).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936-1945. T. „K”. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 92.
  2. ↑ Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 71.
  3. ↑ XXXIX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1925/1926. Sanok: 1926, s. 18.
  4. ↑ XXXX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1926/1927. Sanok: 1927, s. 18-19.
  5. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 368 (poz. 66).
  6. ↑ Tadeusz Miękisz: Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1939, s. 40.
  7. ↑ Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. 2009-11-29. [dostęp 2015-05-24].
  8. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 156. ISBN 978-83-939031-1-5.
  9. ↑ Lista nazwisk żołnierzy PSZ na Zachodzie. Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2015-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-28)].
  10. ↑ Cognomi dei sodati caduti. biegmontecassino.pl. [dostęp 2014-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-03)]. (wł.).
  11. ↑ 1052 almas polacas descasan en Monte Cassino. montecassino2014.wordpress.com. [dostęp 2014-05-20]. (wł.).
  12. ↑ Lista żołnierzy z sanockiego, którzy zginęli i zmarli na europejskich i innych frontach II Wojny Światowej. stankiewicze.com. [dostęp 2014-05-03].
  13. ↑ Witold Szymczyk. Na Monte Cassino. „Nowiny”, s. 1, Nr 110 z 18-20 maja 1990. 
  14. ↑ Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939-1945. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego, 1952, s. 227-228.
  15. ↑ Cmentarz Monte Cassino. Lista. cmentarzmontecassino.com.pl. [dostęp 2014-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 marca 2014)].
  16. ↑ Romuald Ochęduszko. polskiecmentarzewewloszech.eu. [dostęp 2014-07-31].
  17. ↑ Józef Stachowicz: W służbie ojczyzny. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 118.
  18. ↑ Ocheduszko, Romuald - TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 2022-05-27].
  19. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 71.
  20. ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 230.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Romuald_Ochęduszko&oldid=71954008”