Leopold Żołnierczyk

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leopold Żołnierczyk
Ilustracja
podporucznik podporucznik
Data i miejsce urodzenia

10 listopada 1918
Posada Olchowska

Data i miejsce śmierci

14 maja 1944
Monte Cassino

Przebieg służby
Lata służby

1937–1944

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

5 Pułk Strzelców Podhalańskich,
2 Dywizja Strzelców Pieszych,
2 Brygada Czołgów,
2 Korpus Polski,
4 Pułk Pancerny „Skorpion”

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941)
Multimedia w Wikimedia Commons

Leopold Żołnierczyk (ur. 10 listopada 1918 w Posadzie Olchowskiej, zm. 14 maja 1944 pod Monte Cassino) – podporucznik Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Nagrobek Leopolda Żołnierczyka
Symboliczna inskrypcja na grobie rodziców

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Leopold Żołnierczyk urodził się 10 listopada 1918 w Posadzie Olchowskiej pod Sanokiem[1]. Był synem Jakuba (1882-1964, murarz) i Franciszki z domu Premik (1889-1953)[2][1]. Miał siostrę Eugenię[3]. Był harcerzem[4]. W 1937 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku[5] (przez osiem lat nauki jego kolegą w ławce szkolnej był późniejszy ksiądz Stanisław Turkowski[6]). Jako absolwent gimnazjum, uchwałą Magistratu w Sanoku z 1937 został uznany przynależnym do gminy Sanok[1].

Został absolwentem szkoły podchorążych przy 5 pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu. Wobec zagrożenia konfliktem zbrojnym został zmobilizowany do tej jednostki w sierpniu 1939. Po wybuchu II wojny światowej przedostał się przez Budapeszt i Jugosławię do Francji. Został żołnierzem Polskich Sił Zbrojnych[7]. We Francji pracował w ośrodku wyszkolenia oficerskiego w Châteaubriant. W 1940 uczestniczył w polsko-francusko-angielskim zlocie harcerzy w Rennes. W szeregach 2 Dywizji Strzelców Pieszych brał udział w walkach pod Compiègne podczas kampanii francuskiej 1940. Po upadku Francji w czerwcu 1940 przedostał się do Wlk. Brytanii, następnie na Bliski Wschód, gdzie służył w 2 Brygadzie Czołgów. Przebywał także w Iranie. W tym czasie towarzyszem Zdzisława Peszkowskiego w Armii Polskiej był jego kolega szkolny z Sanoka, Zdzisław Peszkowski[8].

W kwietniu 1944 w szeregach 2 Korpusu Polskiego trafił do Włoch i służąc w 4 pułku pancernym „Skorpion”[9][10] brał udział w kampanii włoskiej. 7 maja 1944 został dowódcą plutonu czołgów. Poległ w bitwie o Monte Cassino 14 maja 1944[11][12] w rejonie Drogi Saperów podczas walk o Gardziel trafiony po wychyleniu się przez klapę z czołgu. W czasie tych walk nosił pseudonim „Olga 2”.

Został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino (taras VIII, sektor C, nr 17; ekshumowany)[13][14][15][16]. Pośmiertnie został awansowany na stopień porucznika.

Był jednym z trzech wychowanków sanockiego gimnazjum, którzy polegli pod Monte Cassino i zostali pośmiertnie odznaczeni Orderem Virtuti Militari (prócz niego Władysław Majcher i Romuald Ochęduszko)[17].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Osobę Leopolda Żołnierczyka opisał Melchior Wańkowicz w książce pt. Monte Cassino:

Ppor. Żołnierczyk, z którym wczoraj rozmawiałem, w czasie nawały na Żbiku otwiera klapę i wysuwa głowę w hełmie, w którym – pamiętam – było już wgłębienie od odłamka. Tym razem odłamek jest silniejszy niż hełm: trafiony w głowę, ppor. Żołnierczyk kona na miejscu, tam na Drodze Saperów, do której szedł przez kampanię wrześniową, granicę węgierską i Szkocję. Jego radiooperator melduje: „Baca, Olga 2 zabity”.

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 nazwisko Leopolda Żołnierczyka zostało wymienione w apelu poległych[18] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[19].

Podczas tych obchodów ks. Zdzisław Peszkowski tak wspominał swojego kolegę gimnazjalnego Leopolda Żołnierczyka:

Z nim przyjaźniłem się od lat, więc i zagranicą szukaliśmy się stale. (..) Pamiętam, że gdzieś tam na piaskach Iraku (..) wreszcie spotkaliśmy się razem. Był wieczór. Słońce zapadało nad pustynią, a tu dwu Sanoczan padło sobie w ramiona. Pierwsze jego słowa: – „Zdzich! Wiesz, znowu jesteśmy jak w Sanoku!” – i dwu przyjaciół Sanoczan sercem i wspomnieniami wyczarowało sobie Sanok na dalekich piaskach Iraku.

A potem jego ostatni list spod Monte Cassino – na chwilę przed pójściem w akcję pisany – brzmiał tak:

„...Zdzich! Co można pisać tuż przed akcją? Nie wiadomo, czy kto z nas wróci? Ale jak będziesz miał okazję, to powiedz w Sanoku, że idąc w bój pod Monte Cassino, idę za Polskę...[20]

W 1962 Leopold Żołnierczyk został uhonorowany na Cmentarzu Centralnym w Sanoku: wśród innych osób wymienionych na tablicy Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej, a ponadto został symbolicznie upamiętniony tablicą na grobowcu swoich rodziców na Cmentarzu Posada w Sanoku[3].

Jego nazwisko zostało wymienione na tablicy pamiątkowej, ustanowionej w latach 60. XX wieku w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w sanockiej dzielnicy Posada, ku czci parafian – ofiar terroru okupanta, działań wojennych[21].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 595 (poz. 77).
  2. ↑ Księga urodzeń w Sanoku 1908-1924 (zespół 491, sygn. 8). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 813.
  3. ↑ a b Sanoczanie pamiętają. „Tygodnik Sanocki”. Nr 45 (470), s. 11, 9 listopada 2000. 
  4. ↑ Krystyna Chowaniec: Wypominki harcerskie. braterstwo.zhp.pl, 2009-11-15. [dostęp 2015-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-24)].
  5. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2015-07-20].
  6. ↑ Stefan Wójcik. Ks. infułat dr Stanisław Turkowski. Lwowski duszpasterz na Dolnym Śląsku. „Rocznik Sanocki”. VIII, s. 110, 2001. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  7. ↑ Lista nazwisk żołnierzy PSZ na Zachodzie. Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2015-08-22].
  8. ↑ Zdzisław Peszkowski: Z grodu nad krętym Sanem w szeroki świat. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2004, s. 27, 28. ISBN 83-919305-3-X.
  9. ↑ Pomnik 4PPanc. cmentarzmontecassino.com.pl. [dostęp 2014-05-20].
  10. ↑ Pomnik Pułku 4 Pancernego „Skorpion”. montecassino.org.pl. [dostęp 2014-05-20].
  11. ↑ 1052 almas polacas descasan en Monte Cassino. montecassino2014.wordpress.com. [dostęp 2014-05-20]. (wł.).
  12. ↑ Lista żołnierzy z sanockiego, którzy zginęli i zmarli na europejskich i innych frontach II Wojny Światowej. stankiewicze.com. [dostęp 2014-05-20].
  13. ↑ Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939-1945. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego, 1952, s. 270.
  14. ↑ Odnaleziony grób. „Tygodnik Sanocki”. Nr 44 (469), s. 10, 3 listopada 2000. 
  15. ↑ Cmentarz Monte Cassino. Lista. cmentarzmontecassino.com.pl. [dostęp 2014-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 marca 2014)].
  16. ↑ Leopold Żołnierczyk. polskiecmentarzewewloszech.eu. [dostęp 2014-07-31].
  17. ↑ Józef Stachowicz: W służbie ojczyzny. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 118.
  18. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 71.
  19. ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 230.
  20. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 47.
  21. ↑ Franciszek Oberc: Pomniki i tablice pamiątkowe Sanoka. Sanok: 1998, s. 20. ISBN 83-909787-1-7.
  22. ↑ Polish Order of the Virtuti Militari Recipients 1792-1992 – X-Z. feefhs.org. [dostęp 2014-10-09]. (ang.).
  23. ↑ Lista nazwisk osób odznaczonych Orderem Virtuti Militari. stankiewicze.com. [dostęp 2014-10-09].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leopold_Żołnierczyk&oldid=71954098”