Rudno (województwo małopolskie)
50°06′24″N 19°33′51″E/50,106667 19,564167
| wieś | |
,_Krakow_County,_Poland.jpg) Widok z zachodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022[2]) |
743 |
| Strefa numeracyjna |
12 |
| Kod pocztowy | |
| Tablice rejestracyjne |
KRA |
| SIMC |
0324613 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Krzeszowice  | |
| 50°06′24″N 19°33′51″E/50,106667 19,564167[1]
| |
Rudno – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Krzeszowice, 743 mieszkańców (2022), powierzchnia 661,92 ha.
Wieś położona w województwie krakowskim wchodziła w 1662 roku w skład hrabstwa tęczyńskiego Łukasza Opalińskiego[4]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krakowskim.
W Rudnie mieści się publiczna szkoła podstawowa i publiczny punkt przedszkolny. Zespół regionalny Rudnianie powstały w 1980 roku, kultywuje lokalne zwyczaje.
Integralne części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0324620 | Babi Koniec | część wsi |
| 0324636 | Borki | część wsi |
| 0324642 | Kajdasówka | część wsi |
| 0324659 | Kolonia | część wsi |
| 0324665 | Miasto | część wsi |
| 0324671 | Podzamcze | część wsi |
| 0324688 | Satniówka | część wsi |
| 0324694 | Zbójnik | część wsi |
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[8].
- Zamek Tenczyn ruiny zamku Tenczyn w całości, wszystkie fragmenty murów oraz teren wzgórza zamkowego z otoczeniem leśnym.
We wsi, na najwyższej części Garbu Tenczyńskiego (Góra Zamkowa) – ruiny zamku Tenczyn z XIV w., który w roku 1656 został spalony przez Szwedów. Odbudowany przez Lubomirskich, kolejnych właścicieli, przetrwał do pożaru w 1768 r., po którym to ostatecznie popadł w ruinę. Zachowały się tylko części murów mieszkalnych oraz baszty z wieżami.
Dawny ośrodek górnictwa
[edytuj | edytuj kod]W latach 1864–1869 powstała mała kopalnia pod wzgórzem zamkowym w Rudnie (szyb „Bolesław” i sztolnia „Franciszek”). W 1891 r. założono kopalnię „Franciszek”. Widoczne są leje po szybach wydobywczym i wentylacyjnym kopalni „Rudno” oraz sztolni „Franciszek” i hałd. W Rudnie była również kopalnia melafiru.
- KWK Janina – nieczynna kopalnia węgla kamiennego, właściciel nadania Kopalnia Węgla kamiennego Tenczynek sp. z o.o.; dokument nadawczy z 1923 r.;
- KWK Rudno – nieczynna kopalnia węgla kamiennego;
- KWK Franciszek – nieczynna kopalnia węgla kamiennego;
- KWK Józef – nieczynna kopalnia węgla kamiennego, właściciel nadania Kopalnia Węgla kamiennego Tenczynek sp. z o.o.; dokument nadania z 1937 r.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]- Ruiny zamku Tenczyn – zamek z XIV w. zbudowany w stylu gotyckim, przebudowany w XVI w. w stylu renesansowym, na dziedzińcu znajduje się klon jawor (pomnik przyrody),
- Tenczyński Park Krajobrazowy ze skałkami jurajskimi i odkrywkami melafirów,
- Rezerwat przyrody Dolina Potoku Rudno utworzonego w 2001 r. o powierzchni 96 ha wraz z nieczynnym kamieniołomem porfiru Orlej,
- Rudniański Jarmark na przełomie maja i czerwca, z kiermaszami i degustacją potraw,
- Muzeum Agatów w Rudnie.
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]Przyroda
[edytuj | edytuj kod]Rudno położone jest na wzgórzu zbudowanym z permskich skał wylewnych (melafirów). W melafirach, odsłaniających się w kamieniołomie w centrum wsi, występuje mineralizacja agatowa oraz zeolity. Agaty spotykane są także na okolicznych polach.
Osoby związane z Rudnem
[edytuj | edytuj kod]Dojazd
[edytuj | edytuj kod]Przystanki minibusów:
Na południowych krańcach wsi przebiega autostrada A4 (E40, węzeł Rudno).
Związki wyznaniowe w Rudnie
[edytuj | edytuj kod]W Rudnie znajduje się kaplica rzymskokatolicka oraz Sala Królestwa Świadków Jehowy (zbór Tenczynek)[7]. Oprócz wiernych Kościoła rzymskokatolickiego, są również członkowie wyznania Świadków Jehowy (ok. 4% mieszkańców)[9].
Kościół rzymskokatolicki
[edytuj | edytuj kod]- Parafia św. Katarzyny w Tenczynku, kaplica pw. św. Rafała Kalinowskiego.
Świadkowie Jehowy
[edytuj | edytuj kod]- Sala Królestwa (zbór Tenczynek)[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118184
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1099 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Jacek Pielas, Podział latyfundium Łukasza Opalińskiego, marszałka nadwornego koronnego z lat 1668-1670,, [w:] Inter maiestatem ac libertatem. Studia z dziejów nowożytnych dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Przybosiowi, red. J. Stolicki, M. Ferenc, J. Dąbrowski, Kraków 2010, s. 159.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22].
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-27].
- ↑ Ewa Solak, Świadkowie Jehowy zapraszają [online], przełom.pl, 3 kwietnia 2023.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Rudno 1, wś, pow. crzanowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 941., s. 941.
- Archiwalne widoki i publikacje związane z miejscowością w bibliotece Polona
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
