Ryszard Jan Harajda

Ryszard Jan Harajda

Data i miejsce urodzenia	22 kwietnia 1922 Stryj
Data i miejsce śmierci	22 kwietnia 1999 Zielona Góra
Zawód, zajęcie	nauczyciel
Odznaczenia

Ryszard Jan Harajda (ur. 22 kwietnia 1921 w Stryju, zm. 22 kwietnia 1999 w Zielonej Górze) – polski nauczyciel, pedagog, dydaktyk, doktor nauk humanistycznych, działacz PTTK i pamiętnikarz.

Życiorys

Był absolwentem Gimnazjum Ogólnokształcącego im. Ludwika Lorentza w Warszawie z 1937 – jego polonistą był Stanisław Helsztyński, następnie uczył się w I Państwowym Liceum im. Mieczysława Romanowskiego w Stanisławowie w klasie humanistycznej. Zdał maturę 17 maja 1939, został przyjęty na prawo na Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie jednak z powodu wybuchu wojny studiów nie rozpoczął. W latach 1940–1941 studiował matematykę w Instytucie Pedagogicznym (radzieckim) w Stanisławowie. W 1945 kontynuował studia z matematyki na Uniwersytecie Poznańskim, a następnie w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Studia ukończył w Poznaniu, gdzie uzyskał magisterium z pedagogiki. Zaocznie zdobył też wykształcenie średnie bibliotekarskie w Ministerstwie Kultury i Sztuki w Warszawie. 28 października 1968 został doktorem nauk humanistycznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W czasie II wojny w latach 1942-1945 pracował jako księgowy w Warsztatach Kolejowych w Stanisławowie. Studiując w latach 1945-1947 pracował jako nauczyciel na Kursach Oświaty dla Dorosłych w Luboniu koło Poznania. W latach 1947–1974 pracował jako nauczyciel w Technikum Handlowym w Poznaniu do 1955 będąc także bibliotekarzem 1947–1955, a w latach 1964–1972 zastępcą dyrektora szkoły. W 1974 przeniósł się jako wykładowca dydaktyki, andragogiki i turystyki na Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Zielonej Górze. Był prodziekanem Wydziału Pedagogicznego (1 kadencja) oraz przez 2 kadencje członkiem Senatu WSP.

31 grudnia 1944 wziął ślub w kolegiacie w Stanisławowie z Heleną Anną Jasielską córka kapitana WP Jana Macieja Jasielskiego. Zmarł w dniu swoich 78 urodzin w Zielonej Górze i został pochowany na cmentarzu Junikowo w Poznaniu.

Działalność społeczna

• PTTK – działalność na różnych szczeblach, m.in. Prezes Koła PTTK w Technikum Handlowym w Poznaniu, Przewodniczący Okręgowej Komisji Turystyki Pieszej i Turystyki Młodzieżowej w Poznaniu, Prezes Zarządu Wojewódzkiego w Zielonej Górze, członek Zarządu Głównego – wiceprzewodniczący Komisji Krajoznawczej Zarządu Głównego PTTK, członek honorowy PTTK,
• ZNP –wiceprzewodniczący Rady Zakładowej przy WSP,
• ZHP – opiekun drużyny w Technikum Handlowym w Poznaniu,
• Polskie Towarzystwo Pedagogiczne,
• Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych,
• Stronnictwo Demokratyczne.

Publikacje

To około 200 pozycji. Między innymi:

• Poznańskie Technikum Handlowe im. Oskara Langego w Poznaniu w latach 1945 – 1966 – PWN Poznań 1967 współautor razem z Edwardem Eisbrennerem i Czesławem Siwińskim,
• Chodzież, Ujście i okolice – informator turystyczny dla młodzieży szkolnej – PTSM Warszawa 1975,
• Samokontrola ucznia jako środek intensyfikacji w nauczaniu matematyki – WSP Zielona Góra 1979,
• Widokówki w krajoznawstwie (Gościniec 1984 / 7),
• Krajoznawstwo literackie – Ziemia 1982 współautor z prof. Polą Kuleczką,
• Słownik Krajoznawstwa Literackiego- Wielkopolska – kwartalnik krajoznawczo turystyczny – Poznań styczeń – czerwic 1992/5/29,
• Andragogika – WSP Zielona Góra 1991,
• Myślę o Lwowie – POLFINO Poznań 1993,
• Patrzę na fotografie… (wspomnienia o Stanisławowie) – POLFINO Poznań 1994 wspólnie z Janem Boczarem, prof. Heleną Harajdą, Romanem Harajdą, prof. Tadeuszem Rudnickim.
• W Stanisławowie w czasie okupacji – maszynopis w Instytucie Lwowskim w Warszawie, nagrodzony wyróżnieniem honorowym na konkursie Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich oraz redakcji „Rocznika Lwowskiego” 1995,
• Stanisławowiacy pół wieku później – praca zbiorowa pod redakcją Ryszarda Harajdy – POLFINO Poznań 1996,
• Mój Stanisławów – POLFINO Poznań 1997,
• Roman Harajda – artysta – malarz pedagog – wydanie własne Poznań 1997 – wspólnie z Janem Harajdą i Marią Harajdą – Wojciechowską,
• By zawsze wiedziały o co chodzi – Rozmowa z Ryszardem Harajdą – Anny Plenzler – Głos Wielkopolski 27.11.1998 r.
• Świat NIEpożegnany – Grzebałem stanisławowskich Żydów 12 X 1941 r. strony 5, 717, 1064 – Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza Rytm, Polonia Aid Fundation Trust – Warszawa – Londyn – 2004 r.

Odznaczenia i wyróżnienia

Za pracę zawodową

• Medal 10-lecia Polski Ludowej – 1955
• Odznaka Honorowa Miasta Poznania – 1967
• Złoty Krzyż Zasługi – 1974
• Medal Komisji Edukacji Narodowej – 1977
• Medal za zasługi dla Zielonej Góry – 1980
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 1983
• Medal 40-lecia Polski Ludowej – 1984

Za działalność społeczną

• Srebrna odznaka PTTK – 1968
• Złota Odznaka ZNP – 1971
• 100-lecie zorganizowanej Turystyki w Polsce – 1973
• Honorowa Odznaka Ruchu Przyjaciół Harcerstwa – 1973
• Odznaka Zasłużonego działacz FRJ – 1974
• Odznaka Zasłużony w pracy PTTK wśród młodzieży – 1976
• Złota Odznaka PTTK – 1976
• Medal 25 – lat KTP PTTK – 1977
• Medal za wybitne zasługi w krzewieniu krajoznawstwa – 1980
• Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki” – 1981
• Medal 30 – lat KTP PTTK – 1982
• Medal SD – zasłużony w pracy społeczno – politycznej – 1984
• Medal za zasługi dla Zielonej Góry (po raz drugi) – 1984
• 25 lat w PTTK – 1985
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” – 1986
• Honorowy Członek PTTK – 1990

Wyróżnienia regionalne

• Honorowy Dysk WKKFiT Poznań – 1974
• Honorowa Odznaka „Za rozwój turystyki i krajoznawstwa Oddziału Poznańskiego PTTK” – 1975
• Odznaka Przyjaciel Ziemi Lubuskiej – 1978
• Odznaka Przyjaciel Wielkopolski – 1979
• Złota Honorowa Odznaka WKKFiT Kalisz – 1980
• Odznaka Oddziału PTTK w Żarach – 1980
• Odznaka „Za zasługi dla rozwoju województwa zielonogórskiego” – 1983

Wielokrotne nagrody

• Ministra Oświaty
• Przewodniczącego GKKFiT
• Rektora WSP w Zielonej Górze

Bibliografia

• Ryszard Harajda 22.04.1921. – 22.04.1999. – wydanie własne Stanisław Harajda, Jan Harajda – Olsztyn – Poznań – 2000 r.
• Działacze Głównej Komisji Rewizyjnej PTTK 1950 – 2000 – pod redakcją Mariana Chudego – PTTK Warszawa – Poznań 2001,
• Wędrujemy – pod redakcją prof. Poli Kuleczki Nr 3-4, Klub PTTK Edukacji Krajoznawczej i Regionalizmu przy Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Sulechowie – Sulechów 2006,
• Wielkopolski Słownik Biograficzny Krajoznawców i Działaczy Turystycznych – pod redakcją Mariana Chudego – PTTK – Wielkopolska Korporacja Oddziałów PTTK w Poznaniu – Poznań 2007,
• Znad Warty Nr 36/XVII str. 169– Biuletyn Wielkopolskiej Korporacji Oddziałów PTTK– listopad 2008.