Newel (Rosja): Różnice pomiędzy wersjami

Newel
Невель
	; Muzeum krajoznawcze
Herb	Flaga
Państwo	Rosja
Obwód	pskowski
Rejon	newelski
Wysokość	155 m n.p.m.
Populacja (2015); • liczba ludności	; 15 252
Nr kierunkowy	+7 81151
Kod pocztowy	182500
	Położenie na mapie obwodu pskowskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Rosji Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:town}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:09, 17 sty 2018

Newel (ros. Невель, Niewiel) – miasto w Rosji, w obwodzie pskowskim, położone nad jeziorem Newel, 242 km na południowy wschód od Pskowa. Ludność 17 800 (2005). Siedziba administracyjna rejonu newelskiego.

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z początku XVI wieku. W czasie wojny litewsko-rosyjskiej 1558-1570, 19 sierpnia 1562 roku wojska polsko-litewskie w sile 1300 jazdy i 200 piechoty, pod wodzą starosty różańskiego Stanisława Leśniowolskiego pobiły w bitwie pod Newlem wielokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie (ok. 15 000 ludzi) dowodzone przez Andrieja Kurbskiego. Wkrótce jednak twierdza newelska skapitulowała przed 45-tysięcznym oddziałem wojsk moskiewskich. Została o następnie odzyskana przez Stefana Batorego w dniu 30 września 1580 roku. Powróciła do Rzeczypospolitej na mocy rozejmu w Dywilinie w 1619 roku. W składzie Rzeczypospolitej Newel przynależał administracyjnie do województwa połockiego^[1]. Starostwo newelskie zostało nadane w XVII wieku Radziwiłłom^[1]. W 1772 roku, w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej, Newel został włączony do Rosji a rok później otrzymał prawa miejskie. Był siedzibą ujezdu newelskiego. Według carskich danych w 1897 roku miasto najliczniej zamieszkiwali Żydzi (62%), Białorusini (26%), Rosjanie (11%) i Polacy (1%)^[2].

W Newlu w XVII wieku powstały prawosławne klasztory Przemienienia Pańskiego i Trójcy Świętej. Pierwszy z nich funkcjonował do lat 20. XX wieku, drugi został zamknięty jeszcze w XVIII wieku^[3].

Urodzeni w Newlu

Marija Judina – rosyjska pianistka
Wanda Michalewska – polska komunistka
Jan Minkiewicz – rosyjski lekarz polskiego pochodzenia
Grigorij Wojtinski – rosyjski komunista

↑ ^a ^b Newel, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 27 .
↑ Demoscope Weekly - Annex. Statistical indicators reference [online], www.demoscope.ru [dostęp 2017-12-07] .
↑ Mironowicz A.: Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2008, s. 272. ISBN 978-83-7431-150-2.

Linki zewnętrzne

Newel, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 27 .

[sg-1] Newel, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 27 .

[2] Demoscope Weekly - Annex. Statistical indicators reference [online], www.demoscope.ru [dostęp 2017-12-07] .

[3] Mironowicz A.: Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2008, s. 272. ISBN 978-83-7431-150-2.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 31: / Linia 31: @@
 == Historia ==
 [[Plik:Nieviel, Rynak. Невель, Рынак (1942).jpg|mały|lewo|200px|Niezachowany kościół św. Jerzego, wzniesiony w 1785 r.]]
-Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z początku XVI wieku. W czasie [[wojna litewsko-rosyjska 1558-1570|wojny litewsko-rosyjskiej 1558-1570]], 19 sierpnia 1562 roku wojska polsko-litewskie w sile 1300 jazdy i 200 piechoty, pod wodzą [[starosta|starosty]] [[Różan|różańskiego]] [[Stanisław Leśniowolski|Stanisława Leśniowolskiego]] pobiły w [[Bitwa pod Newlem|bitwie pod Newlem]] wielokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie (ok. 15 000 ludzi) dowodzone przez [[Andriej Kurbski|Andrieja Kurbskiego]]. Wkrótce jednak twierdza newelska skapitulowała przed 45-tysięcznym oddziałem wojsk moskiewskich. Została o następnie odzyskana przez [[Stefan Batory|Stefana Batorego]] w 1580 roku. Powróciła do [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]] na mocy [[rozejm w Dywilinie|rozejmu w Dywilinie]] w 1619 roku. W składzie Rzeczypospolitej Newel przynależał administracyjnie do [[województwo połockie|województwa połockiego]]<ref name=sg>{{SgKP|VII|27|Newel}}</ref>. Starostwo newelskie zostało nadane w XVII wieku [[Radziwiłłowie herbu Trąby|Radziwiłłom]]{{r|sg}}. W 1772 roku, w wyniku [[I rozbiór Polski|I rozbioru Rzeczypospolitej]], Newel został włączony do [[Imperium Rosyjskie|Rosji]] a rok później otrzymał prawa miejskie. Był siedzibą [[Powiat newelski|ujezdu newelskiego]]. Według carskich danych w 1897 roku miasto najliczniej zamieszkiwali [[Żydzi]] (62%), [[Białorusini]] (26%), [[Rosjanie]] (11%) i [[Polacy]] (1%)<ref>{{Cytuj | url=http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd_eng.php?reg=139 | tytuł=Demoscope Weekly - Annex. Statistical indicators reference<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.demoscope.ru | data dostępu=2017-12-07}}</ref>.
+Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z początku XVI wieku. W czasie [[wojna litewsko-rosyjska 1558-1570|wojny litewsko-rosyjskiej 1558-1570]], 19 sierpnia 1562 roku wojska polsko-litewskie w sile 1300 jazdy i 200 piechoty, pod wodzą [[starosta|starosty]] [[Różan|różańskiego]] [[Stanisław Leśniowolski|Stanisława Leśniowolskiego]] pobiły w [[Bitwa pod Newlem|bitwie pod Newlem]] wielokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie (ok. 15 000 ludzi) dowodzone przez [[Andriej Kurbski|Andrieja Kurbskiego]]. Wkrótce jednak twierdza newelska skapitulowała przed 45-tysięcznym oddziałem wojsk moskiewskich. Została o następnie odzyskana przez [[Stefan Batory|Stefana Batorego]] w dniu 30 września 1580 roku. Powróciła do [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]] na mocy [[rozejm w Dywilinie|rozejmu w Dywilinie]] w 1619 roku. W składzie Rzeczypospolitej Newel przynależał administracyjnie do [[województwo połockie|województwa połockiego]]<ref name=sg>{{SgKP|VII|27|Newel}}</ref>. Starostwo newelskie zostało nadane w XVII wieku [[Radziwiłłowie herbu Trąby|Radziwiłłom]]{{r|sg}}. W 1772 roku, w wyniku [[I rozbiór Polski|I rozbioru Rzeczypospolitej]], Newel został włączony do [[Imperium Rosyjskie|Rosji]] a rok później otrzymał prawa miejskie. Był siedzibą [[Powiat newelski|ujezdu newelskiego]]. Według carskich danych w 1897 roku miasto najliczniej zamieszkiwali [[Żydzi]] (62%), [[Białorusini]] (26%), [[Rosjanie]] (11%) i [[Polacy]] (1%)<ref>{{Cytuj | url=http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd_eng.php?reg=139 | tytuł=Demoscope Weekly - Annex. Statistical indicators reference<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.demoscope.ru | data dostępu=2017-12-07}}</ref>.
 W Newlu w XVII wieku powstały prawosławne klasztory [[monaster Przemienienia Pańskiego w Newlu|Przemienienia Pańskiego]] i [[monaster Trójcy Świętej w Newlu|Trójcy Świętej]]. Pierwszy z nich funkcjonował do lat 20. XX wieku, drugi został zamknięty jeszcze w XVIII wieku<ref>{{cytuj książkę | autor = Mironowicz A.| tytuł = Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku| wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku| rok = 2008| strony = 272| isbn = 978-83-7431-150-2}}</ref>.