Michał Kazimierz Pac: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Galeria: drobne redakcyjne |
→Galeria: drobne redakcyjne |
||
Linia 53: | Linia 53: | ||
Plik:Peeter-Pauli kirik Vilniuses.jpg|Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie |
Plik:Peeter-Pauli kirik Vilniuses.jpg|Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie |
||
Plik:Tapestry with the Arms of Michał Kazimierz Pac.png|Tapiseria herbowa hetmana Paca |
Plik:Tapestry with the Arms of Michał Kazimierz Pac.png|Tapiseria herbowa hetmana Paca |
||
Plik:Timpani in the Church of St Peter and St Paul in Vilnius.JPG|Bęben turecki |
Plik:Timpani in the Church of St Peter and St Paul in Vilnius.JPG|Bęben turecki - przypuszczalne trofeum hetmana z 1673 roku złożone jako pamiątka w kościele św. Piotra i Pawła |
||
Plik:Pac plaque in the St Peter and St Paul Church in Vilnius.JPG|Tablica hetmana w kościele św. Piotra i Pawła |
Plik:Pac plaque in the St Peter and St Paul Church in Vilnius.JPG|Tablica hetmana w kościele św. Piotra i Pawła |
||
</gallery> |
</gallery> |
Wersja z 18:13, 28 cze 2018
Gozdawa | |
Rodzina | |
---|---|
Data urodzenia |
ok. 1624 |
Data i miejsce śmierci |
4 kwietnia 1682 |
Ojciec |
Michał Kazimierz Pac herbu Gozdawa (ur. ok. 1624, zm. 4 kwietnia 1682 w Wace pod Wilnem) – hetman polny litewski w latach 1663-1667 i hetman wielki litewski w latach 1667-1682, wojewoda wileński od 1669.
Życiorys
Uczestniczył za panowania króla Jana Kazimierza w wojnach
ze wszystkimi wrogami Rzeczypospolitej. W 1649 odznaczył się w walkach przeciwko Chmielnickiemu. W 1658 mianowany pułkownikiem królewskim, w 1659 cześnikiem wielkim litewskim, a następnie oboźnym wielkim litewskim i regimentarzem wojsk koronnych. Podczas potopu prowadził kampanię w Kurlandii przeciwko Szwedom. W 1663 stłumił bunt żołnierzy, którzy doprowadzili do śmierci hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego. Między innymi dzięki temu w tymże roku otrzymał urząd wojewody smoleńskiego i buławę hetmańską po Gosiewskim.
Na początku 1664 roku wziął udział w prowadzonej przez króla Wyprawie zadnieprzańskiej oraz podjął samodzielne działania militarne przeciwko Rosjanom okupującym Litwę odnosząc w czerwcu zwycięstwo w bitwie pod Witebskiem oraz walcząc pod Szkłowem.
W czasie rokoszu Lubomirskiego stanął po stronie króla Jana Kazimierza, lecz w czasie bitwy pod Mątwami nie wziął udziału w boju. Mimo to wkrótce (1667) uzyskał buławę hetmana wielkiego litewskiego.
Po abdykacji Jana II Kazimierza w 1668 roku, popierał kandydaturę do polskiej korony carewicza Fiodora[1], zwolennik razem z Sobieskim stronnictwa profrancuskiego popierającego kandydaturę księcia d'Enghien do tronu polskiego, jednak w 1668 stał na Litwie na czele stronnictwa szlacheckiego popierającego Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku z województwa wileńskiego[2]. W 1669 roku objął prestiżowy urząd wojewody wileńskiego i za panowania króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego miał duży wpływ na rządy w Rzeczypospolitej. Jako hetman przyczynił się do rozbudowy artylerii litewskiej, ale również wydania przepisów regulujących życie wewnętrzne wojska, przepisów dyscyplinarnych i sądowych. Był deputatem z Senatu do Rady Wojennej przy królu w 1673 roku[3].
Jego stosunki z Janem Sobieskim były od początku zaostrzone, jako przeciwnika polityki profrancuskiej. Posunął się aż do tego, że pod Dubienką 16 października 1671 roku podczas wojny z Tatarami w latach 1666-1671 rozpuścił wojsko litewskie aby uniemożliwić kontynuowanie zwycięskiej kampanii Janowi Sobieskiemu, co pośrednio doprowadziło do wojny z Turcją, która wybuchła rok później.
Podczas wyprawy chocimskiej w 1673 wszczął w wojsku litewskim bunt, który o mało nie skończył się odejściem Litwinów. Uczestniczył jednak w zwycięstwie pod Chocimiem, ale zaraz po bitwie odszedł wraz z wojskiem litewskim nie pozwalając na wykorzystanie owoców zwycięstwa przez Sobieskiego.
Elektor Jana III Sobieskiego z województwa wileńskiego w 1674 roku[4].
Po elekcji Sobieskiego prowadził zażartą opozycję, wiążąc się z Carstwem Rosyjskim, Austrią i Brandenburgią. Głównie za jego sprawą nie doszło do skutku planowane przez Sobieskiego wystąpienie przeciw Wielkiemu Elektorowi w związku z Szwecją celem odzyskania Prus Wschodnich.
Za jego życia (i głównie za sprawą jego ambicji) ród Paców osiągnął szczyty znaczenia, dominując na Litwie i spychając w cień Radziwiłłów i Sapiehów.
Fundacje
- Wzniósł pałac Paców przy ul. Wielkiej w Wilnie.
- Ufundował Kościół św. Piotra i Pawła w Wilnie na Antokolu. Tam też został pochowany - zgodnie z testamentem, pod schodami wejściowymi kościoła. Na płycie nagrobnej wprawionej w posadzkę wyryto napis Hic iacet peccator (tj. "Tu leży grzesznik"). Na froncie kościoła znajduje się napis Regina Pacis funda nos in pace (dosłownie: "Królowo pokoju umacniaj nas w pokoju", ale napis stanowi także grę słów nawiązującą do nazwiska fundatora).
Galeria
-
Michał Kazimierz Pac - miedzioryt Johanna Alexandra Bönera
-
Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie
-
Tapiseria herbowa hetmana Paca
-
Bęben turecki - przypuszczalne trofeum hetmana z 1673 roku złożone jako pamiątka w kościele św. Piotra i Pawła
-
Tablica hetmana w kościele św. Piotra i Pawła
Literatura
- Pacowie: materyjały historyczno-genealogiczne / ułożone i wydane przez Józefa Wolffa, 1885, s. 123-137
- Konrad Bobiatyński Michał Kazimierz Pac - wojewoda wileński, hetman wielki litewski: działalność polityczno-wojskowa, wyd. Neriton, Warszawa 2008, ISBN 978–83–7543-048-6
Przypisy
- ↑ Wacław Uruszczak, Fakcje senatorskie w sierpniu 1668 roku, w: Parlament, prawo, ludzie, studia ofiarowane profesorowi Juliuszowi Bardachowi w sześćiesięciolecie pracy twórczej, Warszawa 1996, s. 315.
- ↑ Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, [b.n.s.]
- ↑ Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 64.
- ↑ Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 149.
- Członkowie Rady Wojennej przy królu w 1673
- Elektorzy Jana III Sobieskiego
- Elektorzy Michała Korybuta Wiśniowieckiego
- Elektorzy władców Polski (województwo wileńskie)
- Pacowie herbu Gozdawa
- Senatorowie świeccy I Rzeczypospolitej
- Cześnicy wielcy litewscy
- Hetmani polni litewscy
- Hetmani wielcy litewscy
- Oboźni wielcy litewscy
- Regimentarze wojsk koronnych
- Wojewodowie smoleńscy
- Wojewodowie wileńscy (I Rzeczpospolita)
- Uczestnicy wojny polsko-rosyjskiej 1654–1667 (strona polska)
- Uczestnicy potopu szwedzkiego (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-tureckiej 1672–1676 (strona polska)
- Zmarli w 1682
- Urodzeni w XVII wieku