Browar Królewski w Krakowie: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m wymiana linku na działający
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 10: Linia 10:
W roku 1927 przeniesiono tu z dawnego [[Ujeżdżalnia|maneżu]] przy [[Ulica Lubicz w Krakowie|ul. Lubicz]] [[Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie|cerkiew garnizonową]] [[Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego|Wojska Polskiego]]. W „Wielkiej Sali” ustawiono XIX-wieczny [[ikonostas]] ze zlikwidowanej cerkwi w [[Miechów|Miechowie]], uzupełniając go obrazami pochodzącymi ze starych zbiorów, jak też i nowymi. Parafia stanowiła [[dekanat]] [[Diecezja warszawsko-chełmska|diecezji Warszawsko-Chełmskiej Kościoła Prawosławnego w Polsce]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.krakow.cerkiew.pl/main_par_his.html| tytuł = Historia Cerkwi Prawosławnej w Krakowie na tle dziejów Prawosławia w Polsce| data dostępu = 2011-03-04| autor = | opublikowany = www.krakow.cerkiew.pl| praca = | data = | język =}}</ref>. Podczas [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji hitlerowskiej]] cerkiew została eksmitowana, a budynek wraz z okolicznymi zajęły oddziały piechoty [[Schutzstaffel|SS]] i [[Luftwaffe]]<ref>Zygmunt Niepokój, ''[http://www.kedyw.info/wiki/Zygmunt_Niepok%C3%B3j_%281967%29,_Wyrok Wyrok]'' podrozdział w: ''Akcja "Koppe", Dynamit'' cz.2., WL 1967 [Dostęp 0303.2011 r.].</ref>.
W roku 1927 przeniesiono tu z dawnego [[Ujeżdżalnia|maneżu]] przy [[Ulica Lubicz w Krakowie|ul. Lubicz]] [[Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie|cerkiew garnizonową]] [[Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego|Wojska Polskiego]]. W „Wielkiej Sali” ustawiono XIX-wieczny [[ikonostas]] ze zlikwidowanej cerkwi w [[Miechów|Miechowie]], uzupełniając go obrazami pochodzącymi ze starych zbiorów, jak też i nowymi. Parafia stanowiła [[dekanat]] [[Diecezja warszawsko-chełmska|diecezji Warszawsko-Chełmskiej Kościoła Prawosławnego w Polsce]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.krakow.cerkiew.pl/main_par_his.html| tytuł = Historia Cerkwi Prawosławnej w Krakowie na tle dziejów Prawosławia w Polsce| data dostępu = 2011-03-04| autor = | opublikowany = www.krakow.cerkiew.pl| praca = | data = | język =}}</ref>. Podczas [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji hitlerowskiej]] cerkiew została eksmitowana, a budynek wraz z okolicznymi zajęły oddziały piechoty [[Schutzstaffel|SS]] i [[Luftwaffe]]<ref>Zygmunt Niepokój, ''[http://www.kedyw.info/wiki/Zygmunt_Niepok%C3%B3j_%281967%29,_Wyrok Wyrok]'' podrozdział w: ''Akcja "Koppe", Dynamit'' cz.2., WL 1967 [Dostęp 0303.2011 r.].</ref>.


Po [[II wojna światowa|drugiej wojnie światowej]] do 1993 roku w browarze znajdowało się Wojskowe Biuro Projektów Budowlanych. Następnie był podnajmowany przez małe podmioty gospodarcze, a brak remontu powodował jego powolne niszczenie. 3 marca 1998 roku [[wojewódzki konserwator zabytków]] w Krakowie wpisał budynek do rejestru zabytków Krakowa pod numerem A-1079. W roku 2002, w atmosferze skandalu budynek, będący wówczas zabytkiem, pośpiesznie wyburzono i natychmiast przystąpiono do budowy hotelu, nie przeprowadziwszy nawet archeologicznych [[badania sondażowe|badań sondażowych]] terenów przynależących do pierwszej fazy osadniczej wczesnośredniowiecznego Krakowa (ze stanowiska małopolskiego konserwatora zabytków zrezygnował wtedy Andrzej Gaczoł)<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Majewski|imię = Jerzy S. |nazwisko2 = Urzykowski|imię2 = Tomasz |url = http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,54420,3192858.html|tytuł = Konserwator przeciw zabytkom, czyli kim jest prof. Andrzej Kadłuczka|czasopismo = [[Gazeta Wyborcza]]|wolumin = |wydanie = |strony = |data = 2006-03-02|wydawca = |miejsce = |issn = |doi = | data dostępu = 2011-03-04}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url = http://www.senat.gov.pl/k5/dok/sten/oswiad/podgorsk/4402.htm | tytuł = Oświadczenie złożone przez senatora Bogdana Podgórskiego skierowane do generalnego konserwatora zabytków Macieja Klimczaka| data dostępu = 2011-03-04| autor = Senat Rzeczypospolitej Polskiej| opublikowany = www.senat.gov.pl| praca = | data = | język =}}</ref><ref>{{cytuj pismo |nazwisko =Fijałek |imię = Krzysztof |url = http://wiadomosci.gazeta.pl/kraj/1,34309,1028982.html|tytuł = Inwestycje bez badań archeologicznych|czasopismo = Gazeta Wyborcza|wolumin = |wydanie = |strony = |data =2002-09-22 |wydawca = |miejsce = |issn = |doi = | data dostępu = 2011-03-04}}</ref>. Jedynym zachowanym fragmentem jest narożnik budynku (na rogu [[Plac na Groblach w Krakowie|placu Na Groblach]] i ul. Powiśle), w który wmurowano drewniany wodowskaz oraz trzy tablice dotyczące powodzi w Krakowie (z lat 1813, 1876 i 1903)<ref>{{cytuj stronę| url = http://krakow.naszemiasto.pl/artykul/dawne-pamiatki-po-wylewach-zdjecia,2867350,artgal,t,id,tm.html| tytuł = Wojtek z Krakowa: Dawne pamiątki po wylewach| data dostępu = 2011-03-04| autor = Portal: MMKrakow.pl| opublikowany = | praca = | data = | język =}}</ref>.
Po [[II wojna światowa|drugiej wojnie światowej]] do 1993 roku w browarze znajdowało się Wojskowe Biuro Projektów Budowlanych. Następnie był podnajmowany przez małe podmioty gospodarcze, a brak remontu powodował jego powolne niszczenie. 3 marca 1998 roku [[wojewódzki konserwator zabytków]] w Krakowie wpisał budynek do rejestru zabytków Krakowa pod numerem A-1079. W roku 2002, w atmosferze skandalu budynek, będący wówczas zabytkiem, pośpiesznie wyburzono i natychmiast przystąpiono do budowy hotelu, nie przeprowadziwszy nawet archeologicznych [[badania sondażowe|badań sondażowych]] terenów przynależących do pierwszej fazy osadniczej wczesnośredniowiecznego Krakowa (ze stanowiska małopolskiego konserwatora zabytków zrezygnował wtedy Andrzej Gaczoł)<ref name=":0">{{cytuj pismo |nazwisko = Majewski|imię = Jerzy S. |nazwisko2 = Urzykowski|imię2 = Tomasz |url = http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,54420,3192858.html|tytuł = Konserwator przeciw zabytkom, czyli kim jest prof. Andrzej Kadłuczka|czasopismo = [[Gazeta Wyborcza]]|wolumin = |wydanie = |strony = |data = 2006-03-02|wydawca = |miejsce = |issn = |doi = | data dostępu = 2011-03-04}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url = http://www.senat.gov.pl/k5/dok/sten/oswiad/podgorsk/4402.htm | tytuł = Oświadczenie złożone przez senatora Bogdana Podgórskiego skierowane do generalnego konserwatora zabytków Macieja Klimczaka| data dostępu = 2011-03-04| autor = Senat Rzeczypospolitej Polskiej| opublikowany = www.senat.gov.pl| praca = | data = | język =}}</ref><ref>{{cytuj pismo |nazwisko =Fijałek |imię = Krzysztof |url = http://wiadomosci.gazeta.pl/kraj/1,34309,1028982.html|tytuł = Inwestycje bez badań archeologicznych|czasopismo = Gazeta Wyborcza|wolumin = |wydanie = |strony = |data =2002-09-22 |wydawca = |miejsce = |issn = |doi = | data dostępu = 2011-03-04}}</ref>. Jedynym zachowanym fragmentem jest narożnik budynku (na rogu [[Plac na Groblach w Krakowie|placu Na Groblach]] i ul. Powiśle), w który wmurowano drewniany wodowskaz oraz trzy tablice dotyczące powodzi w Krakowie (z lat 1813, 1876 i 1903)<ref>{{cytuj stronę| url = http://krakow.naszemiasto.pl/artykul/dawne-pamiatki-po-wylewach-zdjecia,2867350,artgal,t,id,tm.html| tytuł = Wojtek z Krakowa: Dawne pamiątki po wylewach| data dostępu = 2011-03-04| autor = Portal: MMKrakow.pl| opublikowany = | praca = | data = | język =}}</ref>.


Fasada wzniesionego na miejscu gmachu [[Hotel Sheraton w Krakowie|hotelu Sheraton]] w sposób ogólny nawiązuje do fasady dawnego browaru. Obok dawnego budynku Operetki krakowskiej (wcześniej wspomniany wyżej austro-węgierski [[Ujeżdżalnia|maneż]]<ref>{{cytuj pismo |nazwisko =Śliwiński |imię = Piotr|url = http://www.tygodniksalwatorski.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=4541|tytuł = Zostało z Twierdzy Kraków (cz. IV) – dokończenie: Festung Krakau – w obliczu przemian (1855–1870)|czasopismo = Tygodnik Salwatorski|wolumin = 42/409|wydanie = |strony = |data = 20 października 2002|wydawca = |miejsce = |issn = |doi = | data dostępu = 2011-03-04}}</ref>, obecnie na jego miejscu budynek [[Opera Krakowska|Opery Krakowskiej]]) i dawnych (liczących sobie ponad 125 lat) budynków Krakowskich Zakładów Mięsnych<ref>{{cytuj pismo |nazwisko =KF |imię = |url = http://wiadomosci.gazeta.pl/kraj/1,34309,1630328.html|tytuł = Trwają wyburzenia budynków po Krakowskich Zakładach Mięsnych|czasopismo = Gazeta Wyborcza|wolumin = |wydanie = |strony = |data =2003-08-21 |wydawca = |miejsce = |issn = |doi =| data dostępu = 2011-03-04}}</ref> (obecnie [[Galeria Kazimierz]]), hotel jest kolejnym przykładem zastępowania w Krakowie oryginalnych budynków ich zarysem, bądź fragmentem kopii (w ostatnim przypadku).
Fasada zaprojektowana przez [[Andrzej Kadłuczka|Andrzeja Kadłuczkę]] i Serach International i UNA Architecture z Belgii<ref name=":0" />, wzniesionego na miejscu gmachu [[Hotel Sheraton w Krakowie|hotelu Sheraton]] w sposób ogólny nawiązuje do fasady dawnego browaru. Obok dawnego budynku Operetki krakowskiej (wcześniej wspomniany wyżej austro-węgierski [[Ujeżdżalnia|maneż]]<ref>{{cytuj pismo |nazwisko =Śliwiński |imię = Piotr|url = http://www.tygodniksalwatorski.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=4541|tytuł = Zostało z Twierdzy Kraków (cz. IV) – dokończenie: Festung Krakau – w obliczu przemian (1855–1870)|czasopismo = Tygodnik Salwatorski|wolumin = 42/409|wydanie = |strony = |data = 20 października 2002|wydawca = |miejsce = |issn = |doi = | data dostępu = 2011-03-04}}</ref>, obecnie na jego miejscu budynek [[Opera Krakowska|Opery Krakowskiej]]) i dawnych (liczących sobie ponad 125 lat) budynków Krakowskich Zakładów Mięsnych<ref>{{cytuj pismo |nazwisko =KF |imię = |url = http://wiadomosci.gazeta.pl/kraj/1,34309,1630328.html|tytuł = Trwają wyburzenia budynków po Krakowskich Zakładach Mięsnych|czasopismo = Gazeta Wyborcza|wolumin = |wydanie = |strony = |data =2003-08-21 |wydawca = |miejsce = |issn = |doi =| data dostępu = 2011-03-04}}</ref> (obecnie [[Galeria Kazimierz]]), hotel jest kolejnym przykładem zastępowania w Krakowie oryginalnych budynków ich zarysem, bądź fragmentem kopii (w ostatnim przypadku).


== Przypisy ==
== Przypisy ==

Wersja z 15:38, 3 paź 2019

Browar Królewski na zdjęciu z końca XIX wieku (ul. Powiśle)
Hotel Sheraton na zdjęciu z początku XXI wieku (2007) (ul. Powiśle 1)

Browar Królewski w Krakowie – gmach wzniesiony na przełomie XVII i XVIII wieku[1] przy ul. Powiśle 5–7, u podnóża Wawelu. Był to rozległy, parterowy budynek z piętrem na osi elewacji, nakrytym trójkątnym frontonem, o skromnej klasycyzującej architekturze.

Obecnie budowla nie istnieje (została wyburzona w 2002 roku), a na jej miejscu powstał hotel Sheraton.

Historia

W XIX wieku w posiadanie budynku wszedł Privilegierte Österreichische Nationalbank/Österreichisch-Ungarische Bank, a w latach 60. XIX wieku zajęty został na koszary (potoczna nazwa "koszary na Groblach") kawalerii i taborów (niem. Weisel Kaserne)[2], w końcowym okresie zaboru austriackiego koszary tzw. C.K. flotylli wiślanej. Na dziedzińcu, który stanowił połączenie z koszarami przy ul. Zwierzynieckiej 26 działała szkoła kucia koni. Po odzyskaniu niepodległości budynek przejęło Wojsko Polskie i był zajmowany przez V Dowództwo Okręgu Korpusu.

W roku 1927 przeniesiono tu z dawnego maneżu przy ul. Lubicz cerkiew garnizonową Wojska Polskiego. W „Wielkiej Sali” ustawiono XIX-wieczny ikonostas ze zlikwidowanej cerkwi w Miechowie, uzupełniając go obrazami pochodzącymi ze starych zbiorów, jak też i nowymi. Parafia stanowiła dekanat diecezji Warszawsko-Chełmskiej Kościoła Prawosławnego w Polsce[3]. Podczas okupacji hitlerowskiej cerkiew została eksmitowana, a budynek wraz z okolicznymi zajęły oddziały piechoty SS i Luftwaffe[4].

Po drugiej wojnie światowej do 1993 roku w browarze znajdowało się Wojskowe Biuro Projektów Budowlanych. Następnie był podnajmowany przez małe podmioty gospodarcze, a brak remontu powodował jego powolne niszczenie. 3 marca 1998 roku wojewódzki konserwator zabytków w Krakowie wpisał budynek do rejestru zabytków Krakowa pod numerem A-1079. W roku 2002, w atmosferze skandalu budynek, będący wówczas zabytkiem, pośpiesznie wyburzono i natychmiast przystąpiono do budowy hotelu, nie przeprowadziwszy nawet archeologicznych badań sondażowych terenów przynależących do pierwszej fazy osadniczej wczesnośredniowiecznego Krakowa (ze stanowiska małopolskiego konserwatora zabytków zrezygnował wtedy Andrzej Gaczoł)[5][6][7]. Jedynym zachowanym fragmentem jest narożnik budynku (na rogu placu Na Groblach i ul. Powiśle), w który wmurowano drewniany wodowskaz oraz trzy tablice dotyczące powodzi w Krakowie (z lat 1813, 1876 i 1903)[8].

Fasada zaprojektowana przez Andrzeja Kadłuczkę i Serach International i UNA Architecture z Belgii[5], wzniesionego na miejscu gmachu hotelu Sheraton w sposób ogólny nawiązuje do fasady dawnego browaru. Obok dawnego budynku Operetki krakowskiej (wcześniej wspomniany wyżej austro-węgierski maneż[9], obecnie na jego miejscu budynek Opery Krakowskiej) i dawnych (liczących sobie ponad 125 lat) budynków Krakowskich Zakładów Mięsnych[10] (obecnie Galeria Kazimierz), hotel jest kolejnym przykładem zastępowania w Krakowie oryginalnych budynków ich zarysem, bądź fragmentem kopii (w ostatnim przypadku).

Przypisy

  1. ↑ AK. Co oznacza "wymiana substancji zabytkowej"?. „Gazeta Krakowska”, 2002-02-12. [dostęp 2011-03-04]. 
  2. ↑ Artur Szkatuła: Zaplecze twierdzy Kraków. www.gk.strefa.pl. [dostęp 2011-03-04]. (pol.).
  3. ↑ Historia Cerkwi Prawosławnej w Krakowie na tle dziejów Prawosławia w Polsce. www.krakow.cerkiew.pl. [dostęp 2011-03-04].
  4. ↑ Zygmunt Niepokój, Wyrok podrozdział w: Akcja "Koppe", Dynamit cz.2., WL 1967 [Dostęp 0303.2011 r.].
  5. ↑ a b Jerzy S. Majewski, Tomasz Urzykowski. Konserwator przeciw zabytkom, czyli kim jest prof. Andrzej Kadłuczka. „Gazeta Wyborcza”, 2006-03-02. [dostęp 2011-03-04]. 
  6. ↑ Senat Rzeczypospolitej Polskiej: Oświadczenie złożone przez senatora Bogdana Podgórskiego skierowane do generalnego konserwatora zabytków Macieja Klimczaka. www.senat.gov.pl. [dostęp 2011-03-04].
  7. ↑ Krzysztof Fijałek. Inwestycje bez badań archeologicznych. „Gazeta Wyborcza”, 2002-09-22. [dostęp 2011-03-04]. 
  8. ↑ Portal: MMKrakow.pl: Wojtek z Krakowa: Dawne pamiątki po wylewach. [dostęp 2011-03-04].
  9. ↑ Piotr Śliwiński. Zostało z Twierdzy Kraków (cz. IV) – dokończenie: Festung Krakau – w obliczu przemian (1855–1870). „Tygodnik Salwatorski”. 42/409, 20 października 2002. [dostęp 2011-03-04]. 
  10. ↑ KF. Trwają wyburzenia budynków po Krakowskich Zakładach Mięsnych. „Gazeta Wyborcza”, 2003-08-21. [dostęp 2011-03-04]. 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Browar_Królewski_w_Krakowie&oldid=57654047”