Sańći: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m naprawa przekierowań, zmiany kosmetyczne |
poprawa linków |
||
Linia 3: | Linia 3: | ||
[[Plik:Sanchi3.jpg|thumb|250px|Wielka Stupa w Sańći - schemat]] |
[[Plik:Sanchi3.jpg|thumb|250px|Wielka Stupa w Sańći - schemat]] |
||
'''Sańći''' ([[język hindi|hindi]]: सांची [[trl.]] Sãći, Sanći, [[język angielski|ang.]] '''Sanchi'''), miejscowość w [[Indie|Indiach]] w stanie [[Madhya Pradesh]]. Słynie z zespołu architektektury [[buddyzm|buddyjskiej]], w skład którego wchodzą trzy [[stupa|stupy]], ruiny świątyń i klasztorów. |
'''Sańći''' ([[język hindi|hindi]]: सांची [[trl.]] Sãći, Sanći, [[język angielski|ang.]] '''Sanchi'''), miejscowość w [[Indie|Indiach]] w stanie [[Madhya Pradesh]]. Słynie z zespołu architektektury [[buddyzm|buddyjskiej]], w skład którego wchodzą trzy [[stupa|stupy]], ruiny świątyń i klasztorów. |
||
Najbardziej znana jest [[stupa]] nr. 1, zwana Wielką Stupą. Zaczęto ją wznosić w [[II wiek p.n.e.|II w. p.n.e.]]<ref name="bs1">''Najsłynniejsze miejsca i budowle świata'', Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006, ss. 335, ISBN 83-7184-480-8.</ref> za panowania [[Aśoka|Aśoki Wielkiego]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor link= |inni= |tytuł= Ilustrowana Księga Świata - Skarby Świata - Azja|wydanie= |tom= |wydawca= Pascal|miejsce= Bielsko-Biała|data= |rok= 2002|strony= 31|isbn= 83-7304-020-X}}</ref>, ale potem kilkakrotnie przebudowywano. Stupę otacza tradycyjne kamienne ogrodzenie zwane ''wedika'', zakreślające obszar świętej wędrówki – ''pradakszina''. W obręb uświęconego obszaru prowadzą cztery bramy – ''[[torana]]'' – z których szczególnie wschodnia zasługuje na uwagę ze względu na bogatą dekorację rzeźbiarską. Brama stanowi imitację konstrukcji drewnianej wykonaną w kamieniu. Jej powierzchnia zawiera liczne przedstawienia z życia [[Budda|Buddy]]. Jednak nie pojawia się postać samego założyciela religii a jedynie jego emblematy: drzewo bodhi, odciśnięte ślady stóp, koń bez jeźdźca. Występują również przedstawienia niebuddyjskie, np. bogini [[Lakszmi]], małżonki [[Wisznu]]. Najbardziej znaną rzeźba tej bramy jest ''[[Jakszi]] z drzewem'' ([[sanskryt|sanskr]]. ''śalabhańdźika'' lub ''wrykszaka'') Jest to postać kobieca,przedstawiająca [[Nimfy|nimfę]] drzew<ref name="bs1"> </ref>, wkomponowana w narożnik pomiędzy filar i belkę poprzeczną bramy. Dekoracja powstała w I w. n.e., za dynastii [[Satawahanowie|Satawahanów]], napis fundatorski głosi, że wykonali ją rzeźbiarze kości słoniowej z miasta Widisia. Stupa została opuszczona w [[XIV wiek]]u. Ponownie odkryta przez armię brytyjską w [[1818]]. W latach [[1912]]-[[1919]] odnowiona przez służby archeologiczne Indii kierowane przez [[John Marshall (archeolog)|Johna Marshalla]]. W [[1989]] została wpisana na [[Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO|Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO]]<ref name="bs1"> </ref>. |
Najbardziej znana jest [[stupa]] nr. 1, zwana Wielką Stupą. Zaczęto ją wznosić w [[II wiek p.n.e.|II w. p.n.e.]]<ref name="bs1">''Najsłynniejsze miejsca i budowle świata'', Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006, ss. 335, ISBN 83-7184-480-8.</ref> za panowania [[Aśoka|Aśoki Wielkiego]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor link= |inni= |tytuł= Ilustrowana Księga Świata - Skarby Świata - Azja|wydanie= |tom= |wydawca= Pascal|miejsce= Bielsko-Biała|data= |rok= 2002|strony= 31|isbn= 83-7304-020-X}}</ref>, ale potem kilkakrotnie przebudowywano. Stupę otacza tradycyjne kamienne ogrodzenie zwane ''wedika'', zakreślające obszar świętej wędrówki – ''[[pradakszina]]''. W obręb uświęconego obszaru prowadzą cztery bramy – ''[[torana]]'' – z których szczególnie wschodnia zasługuje na uwagę ze względu na bogatą dekorację rzeźbiarską. Brama stanowi imitację konstrukcji drewnianej wykonaną w kamieniu. Jej powierzchnia zawiera liczne przedstawienia z życia [[Budda|Buddy]]. Jednak nie pojawia się postać samego założyciela religii a jedynie jego emblematy: [[drzewo bodhi]], odciśnięte ślady stóp, koń bez jeźdźca. Występują również przedstawienia niebuddyjskie, np. bogini [[Lakszmi]], małżonki [[Wisznu]]. Najbardziej znaną rzeźba tej bramy jest ''[[Jakszi]] z drzewem'' ([[sanskryt|sanskr]]. ''śalabhańdźika'' lub ''wrykszaka'') Jest to postać kobieca,przedstawiająca [[Nimfy|nimfę]] drzew<ref name="bs1"> </ref>, wkomponowana w narożnik pomiędzy filar i belkę poprzeczną bramy. Dekoracja powstała w I w. n.e., za dynastii [[Satawahanowie|Satawahanów]], napis fundatorski głosi, że wykonali ją rzeźbiarze kości słoniowej z miasta Widisia. Stupa została opuszczona w [[XIV wiek]]u. Ponownie odkryta przez armię brytyjską w [[1818]]. W latach [[1912]]-[[1919]] odnowiona przez służby archeologiczne Indii kierowane przez [[John Marshall (archeolog)|Johna Marshalla]]. W [[1989]] została wpisana na [[Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO|Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO]]<ref name="bs1"> </ref>. |
||
Bardzo dobrze zachowana jest również stupa nr. 3, zbudowana ok. I w. n.e. Stupa ta pozbawiona jest ogrodzenia ''wedika'' i posiada tylko jedną, główną bramę. Głowice jej filarów zdobią wyobrażenia skrzatów ''gana''. |
Bardzo dobrze zachowana jest również stupa nr. 3, zbudowana ok. I w. n.e. Stupa ta pozbawiona jest ogrodzenia ''wedika'' i posiada tylko jedną, główną bramę. Głowice jej filarów zdobią wyobrażenia skrzatów ''gana''. |
Wersja z 22:26, 2 cze 2010
Nieprawidłowe parametry: {23|28|46.14|N|77|44|22.72|E|type:landmark}
Sańći (hindi: सांची trl. Sãći, Sanći, ang. Sanchi), miejscowość w Indiach w stanie Madhya Pradesh. Słynie z zespołu architektektury buddyjskiej, w skład którego wchodzą trzy stupy, ruiny świątyń i klasztorów. Najbardziej znana jest stupa nr. 1, zwana Wielką Stupą. Zaczęto ją wznosić w II w. p.n.e.[1] za panowania Aśoki Wielkiego[2], ale potem kilkakrotnie przebudowywano. Stupę otacza tradycyjne kamienne ogrodzenie zwane wedika, zakreślające obszar świętej wędrówki – pradakszina. W obręb uświęconego obszaru prowadzą cztery bramy – torana – z których szczególnie wschodnia zasługuje na uwagę ze względu na bogatą dekorację rzeźbiarską. Brama stanowi imitację konstrukcji drewnianej wykonaną w kamieniu. Jej powierzchnia zawiera liczne przedstawienia z życia Buddy. Jednak nie pojawia się postać samego założyciela religii a jedynie jego emblematy: drzewo bodhi, odciśnięte ślady stóp, koń bez jeźdźca. Występują również przedstawienia niebuddyjskie, np. bogini Lakszmi, małżonki Wisznu. Najbardziej znaną rzeźba tej bramy jest Jakszi z drzewem (sanskr. śalabhańdźika lub wrykszaka) Jest to postać kobieca,przedstawiająca nimfę drzew[1], wkomponowana w narożnik pomiędzy filar i belkę poprzeczną bramy. Dekoracja powstała w I w. n.e., za dynastii Satawahanów, napis fundatorski głosi, że wykonali ją rzeźbiarze kości słoniowej z miasta Widisia. Stupa została opuszczona w XIV wieku. Ponownie odkryta przez armię brytyjską w 1818. W latach 1912-1919 odnowiona przez służby archeologiczne Indii kierowane przez Johna Marshalla. W 1989 została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO[1].
Bardzo dobrze zachowana jest również stupa nr. 3, zbudowana ok. I w. n.e. Stupa ta pozbawiona jest ogrodzenia wedika i posiada tylko jedną, główną bramę. Głowice jej filarów zdobią wyobrażenia skrzatów gana.
Najskromniejsza i prawdopodobnie najstarsza jest stupa nr. 2.
Linki zewnętrzne
- ↑ a b c Najsłynniejsze miejsca i budowle świata, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006, ss. 335, ISBN 83-7184-480-8.
- ↑ Ilustrowana Księga Świata - Skarby Świata - Azja. Bielsko-Biała: Pascal, 2002, s. 31. ISBN 83-7304-020-X.
<ref>
o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>
, nie był użyty wcześniej w treści.