Przejdź do zawartości

Królestwo Neapolu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ArthurBot (dyskusja | edycje)
Mix321 (dyskusja | edycje)
WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 4: Linia 4:
|p1 = Królestwo Sycylii
|p1 = Królestwo Sycylii
|p1_flaga = Flag of the Kingdom of Sicily.svg
|p1_flaga = Flag of the Kingdom of Sicily.svg
|p2 =
|p2 =
|p2_flaga =
|p2_flaga =
|p3 =
|p3 =
|p3_flaga =
|p3_flaga =
|p4 =
|p4 =
|p4_flaga =
|p4_flaga =
|p5 =
|p5 =
|p5_flaga =
|p5_flaga =
|lata_istnienia = 1285-1816
|lata_istnienia = 1285-1816
|n1 = Królestwo Obojga Sycylii
|n1 = Królestwo Obojga Sycylii
|n1_flaga = Flag of the Kingdom of the Two Sicilies (1738).svg
|n1_flaga = Flag of the Kingdom of the Two Sicilies (1738).svg
|n2 =
|n2 =
|n2_flaga =
|n2_flaga =
|n3 =
|n3 =
|n3_flaga =
|n3_flaga =
|n4 =
|n4 =
|n4_flaga =
|n4_flaga =
|n5 =
|n5 =
|n5_flaga =
|n5_flaga =
|flaga_obraz = Flag of the Kingdom of Naples.svg
|flaga_obraz = Flag of the Kingdom of Naples.svg
|godło_obraz = Grandes armes du Royaume de Naples2.svg
|godło_obraz = Grandes armes du Royaume de Naples2.svg
|nazwa_dopełniacz = Królestwa Neapolu
|nazwa_dopełniacz = Królestwa Neapolu
|dewiza =
|dewiza =
|dewiza_język =
|dewiza_język =
|dewiza_polski =
|dewiza_polski =
|lokalizacja_obraz = Italia Regno di Napoli locator.svg
|lokalizacja_obraz = Italia Regno di Napoli locator.svg
|konstytucja =
|konstytucja =
|państwo =
|państwo =
|język_urzędowy =
|język_urzędowy =
|język_używany =
|język_używany =
|stolica = [[Neapol]]
|stolica = [[Neapol]]
|ustrój_polityczny = [[monarchia]]
|ustrój_polityczny = [[monarchia]]
|typ_państwa =
|typ_państwa =
|głowa_państwa = [[Ferdynand I Burbon]]
|głowa_państwa = [[Ferdynand I Burbon]]
|głowa_państwa_opis = [[Władcy Neapolu i Sycylii|król]]
|głowa_państwa_opis = [[Władcy Neapolu i Sycylii|król]]
|status_terytorium =
|status_terytorium =
|zależne_od =
|zależne_od =
|głowa_terytorium =
|głowa_terytorium =
|głowa_terytorium_opis =
|głowa_terytorium_opis =
|w_imieniu_tekst =
|w_imieniu_tekst =
|w_imieniu_urząd =
|w_imieniu_urząd =
|w_imieniu =
|w_imieniu =
|szef_rządu =
|szef_rządu =
|szef_rządu_opis =
|szef_rządu_opis =
|w_imieniu_tekst2 =
|w_imieniu_tekst2 =
|w_imieniu_urząd2 =
|w_imieniu_urząd2 =
|w_imieniu2 =
|w_imieniu2 =
|powierzchnia =
|powierzchnia =
|powierzchnia_wód =
|powierzchnia_wód =
|powierzchnia_miejsce =
|powierzchnia_miejsce =
|ludność =
|ludność =
|gęstość =
|gęstość =
|gęstość_miejsce =
|gęstość_miejsce =
|ludność_rok =
|ludność_rok =
|narodowości =
|narodowości =
|ludność_miejsce =
|ludność_miejsce =
|utworzenie_sposób =
|utworzenie_sposób =
|od_kogo =
|od_kogo =
|utworzenie_data = [[1285]]
|utworzenie_data = [[1285]]
|likwidacja_sposób = Utworzenie Królestwa Obojga Sycylii
|likwidacja_sposób = Utworzenie Królestwa Obojga Sycylii
|przez_kogo =
|przez_kogo =
|likwidacja_data = [[12 grudnia]] [[1816]]
|likwidacja_data = [[12 grudnia]] [[1816]]
|religia_dominująca =
|religia_dominująca =
|waluta_nazwa =
|waluta_nazwa =
|waluta_symbol =
|waluta_symbol =
|UTC =
|UTC =
|hymn =
|hymn =
|hymn_nazwa_polska =
|hymn_nazwa_polska =
|kod_ISO =
|kod_ISO =
|domena =
|domena =
|kod_samochodowy =
|kod_samochodowy =
|numer_kierunkowy =
|numer_kierunkowy =
|terytoria_zależne =
|terytoria_zależne =
|terytoria_autonomiczne =
|terytoria_autonomiczne =
|mapa_obraz =
|mapa_obraz =
|uwagi =
|uwagi =
}}
}}


[[Plik:Flag of the Kingdom of the Two Sicilies (1738).svg|200-px|thumb|right|Flaga Królestwa Neapolu i Sycylii w latach [[1738]]-[[1799]], [[1799]]-[[1805]] i [[1815]]-[[1860]] ([[Królestwo Obojga Sycylii]])]]
[[Plik:Flag of the Kingdom of the Two Sicilies (1738).svg|200-px|thumb|right|Flaga Królestwa Neapolu i Sycylii w latach [[1738]]-[[1799]], [[1799]]-[[1805]] i [[1815]]-[[1860]] ([[Królestwo Obojga Sycylii]])]]
[[Plik:Domenico Caracciolo marchese di Villamaina.jpg|thumb|20-0px|right|[[Domenico Caracciolo]] (1715-1789)]]
[[Plik:Domenico Caracciolo marchese di Villamaina.jpg|thumb|20-0px|right|[[Domenico Caracciolo]] (1715-1789)]]
'''Królestwo Neapolu''' – nieformalna nazwa państwa istniejącego w latach [[1282]]-[[1816]] na obszarze dzisiejszych południowych [[Włochy|Włoch]]; oficjalnie jego władcy posługiwali się tytułem [[Królestwo Sycylii|królów Sycylii]]. Przed [[1282]] r. była to kontynentalna część Królestwa Sycylii; jednak w wyniku [[nieszpory sycylijskie|powstania]] ludności wyspy [[Sycylia|Sycylii]] władza króla [[Karol I Andegaweński|Karola Andegaweńskiego]] została ograniczona do kontynentalnej części królestwa, podczas gdy wyspa Sycylia przeszła pod panowanie [[Władcy Aragonii|króla Aragonii]] [[Piotr III Aragoński|Piotra III]].
'''Królestwo Neapolu''' – nieformalna nazwa państwa istniejącego w latach [[1282]]-[[1816]] na obszarze dzisiejszych południowych [[Włochy|Włoch]]; oficjalnie jego władcy posługiwali się tytułem [[Królestwo Sycylii|królów Sycylii]]. Przed [[1282]] r. była to kontynentalna część Królestwa Sycylii; jednak w wyniku [[nieszpory sycylijskie|powstania]] ludności wyspy [[Sycylia|Sycylii]] władza króla [[Karol I Andegaweński|Karola Andegaweńskiego]] została ograniczona do kontynentalnej części królestwa, podczas gdy wyspa Sycylia przeszła pod panowanie [[Władcy Aragonii|króla Aragonii]] [[Piotr III Wielki|Piotra III]].


=== XIII-XV wiek ===
=== XIII-XV wiek ===
Linia 90: Linia 90:


=== XVI-XVII wiek ===
=== XVI-XVII wiek ===
W 1500 r. król Francji [[Ludwik XII Walezjusz]] i król Hiszpanii [[Ferdynand II Katolicki|Ferdynand]] zawarli układ w [[Grenada (miasto w Hiszpanii)|Grenadzie]], na mocy którego dokonali rozbioru Królestwa Neapolu; jego północna część - z miastem Neapolem - miała znaleźć się pod władzą Francji, południowa - pod władzą Hiszpanii. Wojska francuskie i hiszpańskie opanowały Królestwo Neapolu w 1501 r; wkrótce jednak doszło do sporów francusko-hiszpańskich o podział królestwa, które doprowadziły do wojny między Francją a Hiszpanią. Hiszpanie odnieśli w 1503 r. zwycięstwa pod Cerignolą i pod Garigliano, a w 1504 r. ostatnie oddziały francuskie w Królestwie Neapolu skapitulowały w [[Gaeta|Gaecie]]. Tym samym całość Królestwa Neapolu znalazła się pod kontrolą Hiszpanii, która utrzymała je do [[1707]] r.
W 1500 r. król Francji [[Ludwik XII|Ludwik XII Walezjusz]] i król Hiszpanii [[Ferdynand II Katolicki|Ferdynand]] zawarli układ w [[Grenada (miasto w Hiszpanii)|Grenadzie]], na mocy którego dokonali rozbioru Królestwa Neapolu; jego północna część - z miastem Neapolem - miała znaleźć się pod władzą Francji, południowa - pod władzą Hiszpanii. Wojska francuskie i hiszpańskie opanowały Królestwo Neapolu w 1501 r; wkrótce jednak doszło do sporów francusko-hiszpańskich o podział królestwa, które doprowadziły do wojny między Francją a Hiszpanią. Hiszpanie odnieśli w 1503 r. zwycięstwa pod Cerignolą i pod Garigliano, a w 1504 r. ostatnie oddziały francuskie w Królestwie Neapolu skapitulowały w [[Gaeta|Gaecie]]. Tym samym całość Królestwa Neapolu znalazła się pod kontrolą Hiszpanii, która utrzymała je do [[1707]] r.



=== XVIII wiek ===
=== XVIII wiek ===
W 1707 r, w toku [[Wojna o sukcesję hiszpańską|wojny o sukcesję hiszpańską]] Królestwo Neapolu zostało zajęte przez wojska koalicji antyburbońskiej; w wyniku tej wojny Królestwo Neapolu przeszło pod panowanie [[Austria|Austrii]].
W 1707 r, w toku [[Wojna o sukcesję hiszpańską|wojny o sukcesję hiszpańską]] Królestwo Neapolu zostało zajęte przez wojska koalicji antyburbońskiej; w wyniku tej wojny Królestwo Neapolu przeszło pod panowanie [[Austria|Austrii]].


W wyniku [[Wojna o sukcesję polską|wojny o polską sukcesję]] od [[1735]] Królestwa Neapolu i Sycylii znalazły się pod panowaniem młodszej linii [[Burbonowie|Burbonów]] hiszpańskich (w osobie [[Karol III Hiszpański|Karola]], syna króla Hiszpanii [[Filip V Burbon|Filipa V]]). W latach [[1734]]-[[1759]] Królem Neapolu był [[Karol III Hiszpański|Karola]] VII (''Carlo VII''), który w [[1734]] roku (jeszcze jako Don Carlos) podbił na czele armii hiszpańskiej [[austria]]cki wówczas [[Neapol]].
W wyniku [[Wojna o sukcesję polską|wojny o polską sukcesję]] od [[1735]] Królestwa Neapolu i Sycylii znalazły się pod panowaniem młodszej linii [[Burbonowie|Burbonów]] hiszpańskich (w osobie [[Karol III Hiszpański|Karola]], syna króla Hiszpanii [[Filip V Hiszpański|Filipa V]]). W latach [[1734]]-[[1759]] Królem Neapolu był [[Karol III Hiszpański|Karola]] VII (''Carlo VII''), który w [[1734]] roku (jeszcze jako Don Carlos) podbił na czele armii hiszpańskiej [[austria]]cki wówczas [[Neapol]].


Gdy Karol VII został w [[1759]] roku królem Hiszpanii (jako [[Karol III Hiszpański|Karol III]]) pozostawił władze w ręku swego małoletniego syna [[Ferdynand I Burbon|Ferdynanda IV]] (panował 1759-1806 i 1816-1825) i jego opiekuna pierwszego ministra [[Bernardo Tanucci]]ego, byłego profesora uniwersytetu w mieście [[Piza]]). Był to minister reformator. W jego programie reform uczestniczył także [[Leopoldo de Gregorio, markiz Esquilache]], którego [[Karol III Hiszpański]] zabrał ze sobą do [[Madryt]]u.
Gdy Karol VII został w [[1759]] roku królem Hiszpanii (jako [[Karol III Hiszpański|Karol III]]) pozostawił władze w ręku swego małoletniego syna [[Ferdynand I Burbon|Ferdynanda IV]] (panował 1759-1806 i 1816-1825) i jego opiekuna pierwszego ministra [[Bernardo Tanucci]]ego, byłego profesora uniwersytetu w mieście [[Piza]]). Był to minister reformator. W jego programie reform uczestniczył także [[Leopoldo de Gregorio, markiz Esquilache]], którego [[Karol III Hiszpański]] zabrał ze sobą do [[Madryt]]u.
Linia 121: Linia 120:
* Giuseppe Pitrè, ''La vita in Palermo cento e più anni fa'', Editrice Il Vespro, Palermo, prima edizione Barbera, Firenze, 1904.
* Giuseppe Pitrè, ''La vita in Palermo cento e più anni fa'', Editrice Il Vespro, Palermo, prima edizione Barbera, Firenze, 1904.
* Leonardo Sciascia, ''Le Parrocchie di Regalpetra- Morte dell’Inquisitore'', La Terza, Bari,1982.
* Leonardo Sciascia, ''Le Parrocchie di Regalpetra- Morte dell’Inquisitore'', La Terza, Bari,1982.



{{Kraje zależne od Francji 1792-1815}}
{{Kraje zależne od Francji 1792-1815}}
Linia 129: Linia 127:
[[Kategoria:Włochy w XVIII wieku]]
[[Kategoria:Włochy w XVIII wieku]]


{{Link FA|it}}
{{link FA|it}}
{{Link FA|it}}
{{link FA|it}}


[[ar:مملكة نابولي]]
[[ar:مملكة نابولي]]

Wersja z 22:50, 28 mar 2011

{{{nazwa}}}
Herb Flaga
[[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Stolica

Neapol

Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}
Flaga Królestwa Neapolu i Sycylii w latach 1738-1799, 1799-1805 i 1815-1860 (Królestwo Obojga Sycylii)
Domenico Caracciolo (1715-1789)

Królestwo Neapolu – nieformalna nazwa państwa istniejącego w latach 1282-1816 na obszarze dzisiejszych południowych Włoch; oficjalnie jego władcy posługiwali się tytułem królów Sycylii. Przed 1282 r. była to kontynentalna część Królestwa Sycylii; jednak w wyniku powstania ludności wyspy Sycylii władza króla Karola Andegaweńskiego została ograniczona do kontynentalnej części królestwa, podczas gdy wyspa Sycylia przeszła pod panowanie króla Aragonii Piotra III.

XIII-XV wiek

Do 1435 pod władzą Andegawenów (bocznej linii francuskich Kapetyngów wywodzącej się od Karola Andegaweńskiego). W 1435 r. po po śmierci królowej Joanny II Królestwo Neapolu przeszło pod panowanie młodszej linii Andegawenów (linia Anjou-Valois, boczna linia Walezjuszy) w osobie René I Andegaweńskiego; jednak roszczenia do tych terenów wysunął też Alfons V Aragoński, który po wieloletnich walkach ostatecznie opanował Królestwo Neapolu w 1442 r. Po śmierci Alfonsa V w 1458 r. Neapol odziedziczył jego nieślubny syn, Ferdynand I (Ferrante I). Po wymarciu młodszej linii Andegawenów w 1481 r. ich roszczenia do Neapolu przejęła Francja; roszczenia te podniósł król Francji Karol VIII Walezjusz, który w 1494 r. wkroczył na czele silnej armii do Włoch, a w lutym 1495 r. zajął Neapol. Jednak w wyniku zawiązania się antyfrancuskiej koalicji państewek włoskich, Hiszpanii i cesarstwa jeszcze w tym samym roku Karol VIII zmuszony został do wycofania się z powrotem do Francji i porzucenia Neapolu, gdzie na tron wrócił Ferdynand II, wnuk Ferdynanda I.

XVI-XVII wiek

W 1500 r. król Francji Ludwik XII Walezjusz i król Hiszpanii Ferdynand zawarli układ w Grenadzie, na mocy którego dokonali rozbioru Królestwa Neapolu; jego północna część - z miastem Neapolem - miała znaleźć się pod władzą Francji, południowa - pod władzą Hiszpanii. Wojska francuskie i hiszpańskie opanowały Królestwo Neapolu w 1501 r; wkrótce jednak doszło do sporów francusko-hiszpańskich o podział królestwa, które doprowadziły do wojny między Francją a Hiszpanią. Hiszpanie odnieśli w 1503 r. zwycięstwa pod Cerignolą i pod Garigliano, a w 1504 r. ostatnie oddziały francuskie w Królestwie Neapolu skapitulowały w Gaecie. Tym samym całość Królestwa Neapolu znalazła się pod kontrolą Hiszpanii, która utrzymała je do 1707 r.

XVIII wiek

W 1707 r, w toku wojny o sukcesję hiszpańską Królestwo Neapolu zostało zajęte przez wojska koalicji antyburbońskiej; w wyniku tej wojny Królestwo Neapolu przeszło pod panowanie Austrii.

W wyniku wojny o polską sukcesję od 1735 Królestwa Neapolu i Sycylii znalazły się pod panowaniem młodszej linii Burbonów hiszpańskich (w osobie Karola, syna króla Hiszpanii Filipa V). W latach 1734-1759 Królem Neapolu był Karola VII (Carlo VII), który w 1734 roku (jeszcze jako Don Carlos) podbił na czele armii hiszpańskiej austriacki wówczas Neapol.

Gdy Karol VII został w 1759 roku królem Hiszpanii (jako Karol III) pozostawił władze w ręku swego małoletniego syna Ferdynanda IV (panował 1759-1806 i 1816-1825) i jego opiekuna pierwszego ministra Bernardo Tanucciego, byłego profesora uniwersytetu w mieście Piza). Był to minister reformator. W jego programie reform uczestniczył także Leopoldo de Gregorio, markiz Esquilache, którego Karol III Hiszpański zabrał ze sobą do Madrytu.

Tanucci nałożył w 1741 roku podatki na Kościół neapolitański, a uzyskane fundusze przeznaczył na budowę dróg i pałaców reprezentacyjnych i siedzib urzędów.

Ministrowie Karola (Santostefano, Montealgre i Tanucci) utworzyli Real Giunta di Sicilia (Radę Królewską Sycylii) według wzorów hiszpańskich by ułatwić nadzór stolicy - Neapolu nad wyspą i by zabezpieczyć jej autonomię.

W 1776 roku znajdujący się w niełasce Tanucci uciekł z Neapolu. Jego następca Domenico Caracciolo był raczej nieudanym reformatorem.

Ferdynand (z siedziby na Sycylii) i jego żona (od 1768) Maria Karolina Habsburg odważnie wystąpili (1799) przeciw agresji Napoleona i jego ogromnej armii. Do walki królewską parę namówili dowódca neapolitańskiej floty, Anglik z pochodzenia John Acton, 6. baronet Acton (od 1779 roku minister marynarki) i ambasador brytyjski w Neapolu William Douglas Hamilton Dysproporcja sił był jednak tak wielka, że Napoleon zdołał podbić państwo.

XIX wiek

Na początku 1799 r. Królestwo Neapolu zostało na krótko opanowane przez wojska rewolucyjnej Francji, co Francuzi wykorzystali, by proklamować tam Republikę Partenopejską; jednak jeszcze w tym samym roku Francuzi zostali wyparci z Neapolu przez wojska II koalicji antyfrancuskiej. W 1806 r. Napoleon Bonaparte zajął Królestwo Neapolu, osadzając na jego tronie swego starszego brata Józefa, a po objęciu przez niego tronu Hiszpanii w 1808 r. - swego szwagra Joachima Murata. W 1815 r. Królestwo Neapolu zostało odzyskane przez Burbonów z Sycylii, a w 1816 formalnie połączone z Królestwem Sycylii w jedno Królestwo Obojga Sycylii.

Królowie Neapolu

Literatura

  • Giuseppe Bonomo, Pitrè la Sicilia e i siciliani, Sellerio, Palermo 1989.
  • Isidoro La Lumia, Palermo, il suo passato, il suo presente, i suoi monumenti, Antares editrice, 2004, 1° edizione Pedone Lauriel, 1875.
  • Francesco Renda, Storia della Sicilia , Sellerio, Palermo, 2003.
  • Rosario Romeo, Il risorgimento in Sicilia, La Terza, Bari, 1982.
  • Giuseppe Pitrè, La vita in Palermo cento e più anni fa, Editrice Il Vespro, Palermo, prima edizione Barbera, Firenze, 1904.
  • Leonardo Sciascia, Le Parrocchie di Regalpetra- Morte dell’Inquisitore, La Terza, Bari,1982.

Szablon:Kraje zależne od Francji 1792-1815

Szablon:Link FA Szablon:Link FA