Karol III Hiszpański

Karol III

— Jego Katolicka Mość z Bożej łaski król Kastylii, Leónu, Aragonii, Sycylii, Neapolu, Jerozolimy, Portugalii, Nawarry, Grenady, Toledo, Walencji, Galicji, Majorki, Sewilli, Sardynii, Kordoby, Korsyki, Murcji, Jaén, Algarve, Algeciras, Gibraltaru, Wysp Kanaryjskich, Wschodnich i Zachodnich Indii oraz innych wysp i ziem na zachodnim brzegu Atlantyku, arcyksiążę Austrii, książę Burgundii, Brabancji i Mediolanu, hrabia Habsburga, Flandrii, Tyrolu i Barcelony, pan Biskajów i Moliny etc. —
książę Parmy
Okres	od 1731 do 1735
król Neapolu i Sycylii
Okres	od 1735 do 1759
Poprzednik	Karol VI Habsburg
Następca	Ferdynand I
król Hiszpanii
Okres	od 1759 do 1788
Dane biograficzne
Dynastia	Burbonowie
Data i miejsce urodzenia	20 stycznia 1716 Madryt
Data i miejsce śmierci	14 grudnia 1788 Madryt
Ojciec	Filip V Hiszpański
Matka	Elżbieta Farnese
Żona	Maria Amalia Saska
Odznaczenia

Karol III (ur. 20 stycznia 1716 w Madrycie, zm. 14 grudnia 1788 w Madrycie) – książę Parmy, Piacenzy i Guastalii w latach 1731–1735, król Neapolu (jako Karol VII) i Sycylii (jako Karol IV) w latach 1735–1759, król Hiszpanii w latach 1759–1788 z dynastii Burbonów.

Najstarszy syn króla Hiszpanii – Filipa V i jego drugiej żony – Elżbiety Farnese. Przyrodni brat królów Hiszpanii: Ludwika I i Ferdynanda VI.

Młodość

W wieku 16 lat, Karol został księciem Parmy jako wnuk Edwarda II Farnese. 1 grudnia 1734, po zwycięstwie księcia Montemara nad Austriakami pod Bitonto, Karol został władcą Neapolu i Sycylii. Młody władca nie lubił jednak prowadzenia wojen, rzadko nosił mundur i tylko pod presją, dokonywał inspekcji wojska. W 1735 Karol zrzekł się Parmy na korzyść cesarza Karola VI Habsburga, w zamian uznania w nim króla Neapolu i Sycylii. Jako król tych ziem, Karol zaczął pracować nad reformami wewnętrznymi, które posłużyły za wzór dla jego późniejszych reform w Hiszpanii. Rozpoczął też budowę Pałacu Królewskiego w Casercie.

Statua Karola III w Madrycie

Zagraniczni ministrowie, którzy z nim pracowali, zgadzali się, że Karol nie miał wrodzonych zdolności administracyjnych, ale szczerze pragnął być dobrym królem i świetnie dobierał sobie ministrów-pomocników. Znaczny wpływ miał na niego Bernardo Tanucci. To podczas rządów Karola odkryto starożytne rzymskie miasta – Herkulanum (w 1738) i Pompeje (w 1748). Król zachęcał archeologów do prowadzenia badań i był zawsze na bieżąco informowany o odkryciach, nawet po powrocie do Hiszpanii.

Król Hiszpanii

10 sierpnia 1759 zmarł bezdzietnie przyrodni brat Karola – Ferdynand VI, i Karol odziedziczył po nim tron. 6 października 1759 abdykował z tronów Neapolu i Sycylii na rzecz swojego trzeciego syna – Ferdynanda.

Jako król Hiszpanii Karol prowadził aktywną politykę zagraniczną zmierzającą do powrotu Hiszpanii do grona głównych mocarstw. Jego silne więzi rodzinne i niechęć do Anglii, doprowadziły do zawarcia sojuszu hiszpańsko-francuskiego. W ramach przygotowań do wojny polecił zbudować dużą flotę wojenną. Stanowiło to oczywiście nie lada wyzwanie i przedstawiciele marynarki stwierdzili, że zadania nie można wykonać szybciej jak w ciągu 6 miesięcy. Wtedy jednak Karol III pokazał swój charakter absolutnego władcy. Wezwał poddanych do posłuszeństwa i wyznaczył trzymiesięczny termin na wybudowanie wszystkich okrętów. Hiszpania walczyła w wojnie 7-letniej i poniosła olbrzymią porażkę tracąc między innymi Florydę – za to uzyskując od Francji Luizjanę w formie rekompensaty. W 1770 Karol niemal nie rozpoczął innej wojny – o Falklandy, a w 1779 dołączył do wojsk francuskich wspierających Amerykanów przeciwko Anglikom i w tej wojnie Hiszpania odzyskała Florydę. Zreformował również strukturę kolonii hiszpańskich w Ameryce Południowej.

Jego krajowa polityka była korzystna dla Hiszpanii. Podczas ostatnich lat życia miał problemy ze swoim najstarszym synem i jego żoną. Kiedy zmarł w 1788 pozostawił po sobie wspomnienie króla filantropa i filozofa, nazywanego Panem Madrytu (z powodu licznych prac publicznych, jakie kazał tam wykonać). Mimo swojej niechęci do jezuitów (27 lutego 1767 wydał dekret nakazujący opuszczenie Hiszpanii przez jezuitów uzasadniony względami bezpieczeństwa kraju) i wszelkich zakonników oraz zazdrości o władzę Inkwizycji, był praktykującym katolikiem i okazywał to w życiu codziennym. Prywatnie król był wielkim pasjonatem polowań.

Odznaczenia

• Order Ducha Świętego – Francja, 1760

Małżeństwo

Ożenił się z Marią Amalią Saską, córką elektora saskiego i króla Polski – Augusta III Sasa oraz Marii Józefy Habsburżanki (córki cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, króla Czech i Węgier Józefa I Habsburga).

Był ojcem m.in. Karola IV – króla Hiszpanii, Ferdynanda I – króla Neapolu i Sycylii, a następnie króla Obojga Sycylii, i Marii Ludwiki – żony cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego – Leopolda II.

Genealogia

Ludwik Wielki Delfin 1) ur. 1 XI 1661 zm. 14 IV 1711

Maria Anna Wittelsbach ur. 17 XI 1660 zm. 20 IV 1690

Edward II Farnese ur. 12 VIII 1666 zm. 6 IX 1693

Dorota Zofia Wittelsbach ur. 5 VII 1670 zm. 15 IX 1748

Filip V ur. 19 XII 1683 zm. 9 VII 1746

Elżbieta Farnese ur. 25 X 1692 zm. 11 VII 1766

		Maria Amalia Saska 2) ur. 24 XI 1724 zm. 27 IX 1760 OO   19 VI 1738		Karol III ur. 20 I 1716 zm. 14 XII 1788
Maria Izabela  ur. 6 IX 1740  zm. 1 XI 1742		Maria Józefa  ur. 20 I 1742  zm. 3 IV 1742		Maria Izabela  ur. 30 IV 1743  zm. 5 III 1749		Maria Józefa  ur. 6 VII 1744  zm. 8 XII 1801		Maria Ludwika 3)  ur. 24 XI 1745  zm. 15 V 1792
Filip Antoni  ur. 13 VI 1747  zm. 19 IX 1777		Karol IV  ur. 11 XI 1748  zm. 20 I 1819		Maria Teresa  ur. 29 XI 1749  zm. 30 IV 1750		Ferdynand I  ur. 12 I 1751  zm. 4 I 1825		Gabriel  ur. 11 V 1752  zm. 23 XI 1788
Maria Anna  ur. 3 VII 1754  zm. 11 V 1755		Antoni Pascual  ur. 31 XII 1755  zm. 20 IV 1817		Franciszek Ksawery  ur. 17 II 1757  zm. 10 IV 1771

1. syn króla Francji Ludwika XIV
2. córka Augusta III Sasa i Marii Józefy Habsburżanki
3. żona cesarza Leopolda II