Karol III Hiszpański

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Treść tego artykułu może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Karol III
— Jego Katolicka Mość z Bożej łaski król Kastylii, Leónu, Aragonii, Sycylii, Neapolu, Jerozolimy, Portugalii, Nawarry, Grenady, Toledo, Walencji, Galicji, Majorki, Sewilli, Sardynii, Kordoby, Korsyki, Murcji, Jaén, Algarve, Algeciras, Gibraltaru, Wysp Kanaryjskich, Wschodnich i Zachodnich Indii oraz innych wysp i ziem na zachodnim brzegu Atlantyku, arcyksiążę Austrii, książę Burgundii, Brabancji i Mediolanu, hrabia Habsburga, Flandrii, Tyrolu i Barcelony, pan Biskajów i Moliny etc. —
ilustracja
wizerunek herbu
książę Parmy
Okres panowania od 1731
do 1735
król Neapolu i Sycylii
Okres panowania od 1735
do 1759
król Hiszpanii
Okres panowania od 1759
do 1788
Dane biograficzne
Dynastia Burbonowie
Data i miejsce urodzenia 20 stycznia 1716
Madryt
Data i miejsce śmierci 14 grudnia 1788
Madryt
Ojciec Filip V Hiszpański
Matka Elżbieta Farnese
Żona Maria Amalia Wettyn
Odznaczenia
Order Świętego Januarego (Sycylia) Święty Konstantyński Order Wojskowy Świętego Jerzego Order Złotego Runa (Hiszpania) Łańcuch Orderu Karola III (Hiszpania) ESP Order of Santiago BAR.svg ESP Order of Calatrava BAR.svg ESP Order of Alcantara BAR.svg ESP Order of Montesa BAR.svg Order Ducha Świętego (Francja)
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Karol III (ur. 20 stycznia 1716 w Madrycie, zm. 14 grudnia 1788 w Madrycie) – książę Parmy, Piacenzy i Guastalii w latach 1731-1735, król Neapolu (jako Karol VII) i Sycylii (jako Karol IV) w latach 1735-1759, król Hiszpanii w latach 1759-1788 z dynastii Burbonów.

Najstarszy syn króla Hiszpanii - Filipa V i jego drugiej żony - Elżbiety Farnese. Przyrodni brat królów Hiszpanii: Ludwika I i Ferdynanda VI .

Młodość[edytuj]

W wieku 16 lat, Karol został księciem Parmy jako wnuk Edwarda II Farnese. 1 grudnia 1734, po zwycięstwie księcia Montemara nad Austriakami pod Bitonto, Karol został władcą Neapolu i Sycylii. Młody władca nie lubił jednak prowadzenia wojen, rzadko nosił mundur i tylko pod presją, dokonywał inspekcji wojska. W 1735 Karol zrzekł się Parmy na korzyść cesarza Karola VI Habsburga, w zamian uznania w nim króla Neapolu i Sycylii. Jako król tych ziem, Karol zaczął pracować nad reformami wewnętrznymi, które zresztą kontynuował później w Hiszpanii. Rozpoczął też budowę Pałacu Królewskiego w Casercie.

Statua Karola III w Madrycie

Zagraniczni ministrowie, którzy z nim pracowali, zgadzali się, że Karol nie miał wrodzonych zdolności administracyjnych, ale szczerze pragnął być dobrym królem i świetnie dobierał sobie ministrów-pomocników. Znaczny wpływ miał na niego Bernardo Tanucci. To podczas rządów Karola odkryto starożytne rzymskie miasta - Herkulanum (w 1738) i Pompeje (w 1748). Król zachęcał archeologów do prowadzenia badań i był zawsze na bieżąco informowany o odkryciach, nawet po powrocie do Hiszpanii.

Król Hiszpanii[edytuj]

10 sierpnia 1759 zmarł bezdzietnie przyrodni brat Karola - Ferdynand VI, i Karol odziedziczył po nim tron. 6 października 1759 abdykował z tronów Neapolu i Sycylii na rzecz swojego trzeciego syna - Ferdynanda.

Jako król Hiszpanii Karol prowadził aktywną politykę zagraniczną zmierzającą do powrotu Hiszpanii do grona głównych mocarstw. Jego silne więzi rodzinne i niechęć do Anglii, doprowadziły do zawarcia sojuszu hiszpańsko-francuskiego. Hiszpania walczyła w wojnie 7-letniej i poniosła olbrzymią porażkę tracąc między innymi Florydę - za to uzyskując od Francji Luizjanę w formie rekompensaty. W 1770 Karol niemal nie rozpoczął innej wojny – o Falklandy, a w 1779 dołączył do wojsk francuskich wspierających Amerykanów przeciwko Anglikom i w tej wojnie Hiszpania odzyskała Florydę. Zreformował również strukturę kolonii hiszpańskich w Ameryce Południowej.

Jego krajowa polityka była korzystna dla Hiszpanii. Podczas ostatnich lat życia miał problemy ze swoim najstarszym synem i jego żoną. Gdyby Karol żył kilka lat dłużej, byłby świadkiem początku rewolucji francuskiej i najprawdopodobniej byłby nią przerażony. Jednak, kiedy zmarł w 1788 pozostawił po sobie wspomnienie króla filantropa i filozofa, nazywanego Panem Madrytu (z powodu licznych prac publicznych, jakie kazał tam wykonać). Mimo swojej niechęci do jezuitów (27 lutego 1767[1] wydał dekret nakazujący opuszczenie Hiszpanii przez jezuitów uzasadniony względami bezpieczeństwa kraju) i wszelkich mnichów oraz zazdrości o władzę Inkwizycji, był prawdziwym katolikiem i okazywał to w życiu codziennym. Prywatnie król był wielkim pasjonatem polowań.

Odznaczenia[edytuj]

Małżeństwo[edytuj]

Ożenił się z Marią Amalią Wettyn, córką elektora saskiego i króla Polski - Augusta III Sasa oraz Marii Józefy Habsburżanki (córki cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, króla Czech i Węgier Józefa I Habsburga).

Był ojcem m.in. Karola IV - króla Hiszpanii, Ferdynanda I - króla Neapolu i Sycylii (jako Ferdynand IV), a następnie króla Obojga Sycylii, i Marii Ludwiki - żony cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego - Leopolda II.

Genealogia[edytuj]

Ludwik
Burbon 1)
ur. 1 XI 1661
zm. 14 IV 1711		 Maria Anna
Wittelsbach
ur. 17 XI 1660
zm. 20 IV 1690		 Edward II
Farnese
ur. 12 VIII 1666
zm. 6 IX 1693		 Dorota Zofia
Wittelsbach
ur. 5 VII 1670
zm. 15 IX 1748
         
     
  Filip
Burbon
ur. 19 XII 1683
zm. 9 VII 1746		 Elżbieta
Farnese
ur. 25 X 1692
zm. 11 VII 1766
     
   

Maria Amalia
Wettyn 2)
ur. 24 XI 1724
zm. 27 IX 1760
OO   19 VI 1738		 Karol III
Burbon
ur. 20 I 1716
zm. 14 XII 1788
                   
                   
                   
Maria Izabela
Burbon
 ur. 6 IX 1740
 zm. 1 XI 1742
 		 Maria Józefa
Burbon
 ur. 20 I 1742
 zm. 3 IV 1742
 		 Maria Izabela
Burbon
 ur. 30 IV 1743
 zm. 5 III 1749
 		 Maria Józefa
Burbon
 ur. 6 VII 1744
 zm. 8 XII 1801
 		 Maria Ludwika
Burbon 3)
 ur. 24 XI 1745
 zm. 15 V 1792
 
                   
Filip
Burbon
 ur. 13 VI 1747
 zm. 19 IX 1777
 		 Karol IV
Burbon
 ur. 11 XI 1748
 zm. 20 I 1819
 		 Maria Teresa
Burbon
 ur. 29 XI 1749
 zm. 30 IV 1750
 		 Ferdynand I
Burbon
 ur. 12 I 1751
 zm. 4 I 1825
 
Gabriel Burbon
 ur. 11 V 1752
 zm. 23 XI 1788
 
                   
Maria Anna
Burbon
 ur. 3 VII 1754
 zm. 11 V 1755
 		 Antoni
Burbon
 ur. 31 XII 1755
 zm. 20 IV 1817
 		 Franciszek
Burbon
 ur. 17 II 1757
 zm. 10 IV 1771
 
  1. syn Ludwika XIV Burbona
  2. córka Augusta III Sasa i Marii Józefy Habsburżanki
  3. żona Leopolda II Habsburga

Przypisy

  1. ↑ Manuel Tuñón de Lara, Julio Valdeón Baruque, Antonio Domínguez Ortiz: Historia Hiszpanii. Szymon Jędrusiak (tłum.). Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych, 1997, s. 341. ISBN 83-7052-226-2.
  2. ↑ Almanach royal. Paryż: 1790, s. 206
p • d • e
Władcy Parmy
Księstwo Parmy
(i Piacenzy od 1556)
(1545–1802)
Piotr Alojzy (1545–1547) • Oktawian (1547–1586) • Aleksander I (1586–1592) • Ranuccio I (1592–1622) • Edward I (1622–1646) • Ranuccio II (1646–1694) • Franciszek I (1694–1727) • Antoni I (1727–1731)
Karol I (1731–1735)
Karol (1735–1740) • Maria Teresa (1740–1748)
Burbonowie
Filip I (1748–1765) • Ferdynand I (1765–1802)
Parma-Stemma.png
panowanie francuskie
(1808–1814)
Honorowi
książęta
Jean Jacques Régis de Cambacérès (ksiązę Parmy) • Charles François Lebrun (ksiązę Piacenzy)
Księstwo Parmy i Piacenzy
(1814–1859)
Maria Ludwika (1814–1847)
Burbonowie
Karol II (1847–1849) • Karol III (1849–1854) • Robert I (1854–1859)
1859 – Księstwo włączone do Królestwa Sardynii (od 1861 Królestwa Włoch)
p • d • e
Władcy Neapolu
Hrabiowie Apulli i Kalabrii
Wilhelm Żelaznoręki (1042–1046) • Drogo de Hauteville (1046–1051) • Onufry (1051–1057) • Robert Guiscard (1057–1059)
Książęta Apulli i Kalabrii
Dynastia z Hauteville
Robert Guiscard (1059–1085) • Roger Borsa (1085–1111) • Wilhelm II (1111–1127) • Roger II (1127–1134) • Roger III (1134–1148) • Wilhelm I Zły (1148–1154) • Roger IV (1154–1161) • Wilhelm I Zły (1161–1166) • Boemund (1181) • Roger V (1189–1193)
1193-1282 – Królowie Sycylii
Królowie Neapolu
Karol I (1282–1285 (1266–1282 – król Sycylii, przed utratą wyspy) • Robert II d’Artois (regent 1285–1289) • Karol II Kulawy (1285–1309 ) • Robert I Mądry (1309–1343) • Joanna I (1343–1381) • Karol III z Durazzo (1381–1386) • Ludwik I (tytularny 1382–1384) • Ludwik II (tytularny 1384–1417) • Władysław I (1386–1414) • Joanna II (1414–1435) • Ludwik III (tytularny 1417–1426) • Rene Dobry (1435–1442)
Alfons I Wspaniały (1442–1458) • Ferdynand I (1458–1494) • Alfons II (1494–1495)
Karol VIII (1495)
Ferdynand II (1495–1496) • Fryderyk IV (1496–1501)
Ludwik XII (1501-1504)
Ferdynand III Katolicki (1504–1516) • Joanna III Szalona (1516-1555)
Królowie Neapolu
(unia z Hiszpanią)
Karol IV (1516–1556) • Filip I (1556–1598) • Filip II (1598–1621) • Filip III (1621–1665) • Karol V (1665–1700)
Filip IV (1700–1713)
Królowie Neapolu
Karol VI (1713–1735)
Burbonowie
Karol VII (1735–1759) • Ferdynand IV (1759–1806)
Józef I (1806–1808)
Ród Muratów
Joachim (1808–1815)
Burbonowie
Ferdynand IV (1815–1816)
1816 - zjednoczenie Sycyli z Neapolem - powstaje Królestwo Obojga Sycylii
p • d • e
Władcy Sycylii
Hrabiowie Sycylii
Roger I (1071–1101) • Szymon (1101–1105) • Roger II (1105–1139)
Aragon-Sicily Arms.svg
Królowie Sycylii
Roger II (1130–1154) • Wilhelm I Zły (1154–1166) • Wilhelm II Dobry (1166–1189) • Tankred z Lecce (1190–1194) • Roger III (1192–1193) • Wilhelm III (1194) • Konstancja (1194–1198)
Henryk I (1194–1197) • Fryderyk I (1198–1250) • Henryk II (1211–1242) • Konrad I (1250–1254) • Konrad II
(Konradyn) (1254–1258/1268) • Manfred (1258–1266)
Karol I (1266–1282; 1282 - utrata wyspy, od tego czasu król Sycylii jedynie w części kontynentalnej królestwa, jego następcy zobacz: królowie Neapolu)
Królowie Sycylii
(niezależni,
następnie unia z Aragonią)
Piotr I Wielki (1282–1285) • Jakub I Sprawiedliwy (1285–1296) • Fryderyk II (1296–1337) • Piotr II (1337–1342) • Ludwik I Dziecię (1342–1355) • Fryderyk III Prosty (1355–1377) • Maria I (1377–1401) • Marcin I Młodszy (1395–1409) • Marcin II Ludzki (1409–1410)
Ferdynand I (1412–1416) • Alfons I Wspaniały (1416–1458) • Jan I (1458–1479) • Ferdynand II Katolicki (1479–1516) • Joanna Szalona (1516-1555)
Królowie Sycylii
(unia z Hiszpanią)
Karol I/II (1516–1556) • Filip I (1556–1598) • Filip II (1598–1621) • Filip III (1621–1665) • Karol II/III (1665–1700)
Filip IV (1700–1713)
Królowie Sycylii
Wiktor Amadeusz II (1713–1720)
Karol III/IV (1720–1735)
Burbonowie
Karol IV/V (1735–1759) • Ferdynand III (1759–1816)
1816 - zjednoczenie Sycyli z Neapolem - powstaje Królestwo Obojga Sycylii
p • d • e
Władcy Hiszpanii
Habsburgowie
Karol I (1516-1555) • Filip II (1556-1598) • Filip III (1598-1621) • Filip IV (1621-1665)• Karol II (1665-1700)
 Escudo de España (mazonado).svg
Burbonowie
Filip V (1700-1724) • Ludwik I (1724) • Filip V (1724-1746) • Ferdynand VI (1746-1759) • Karol III (1759-1788) • Karol IV (1788-1808)
Bonaparte
Józef I (1808-1813)
Burbonowie
Ferdynand VII (1813-1833) • Izabela II (1833-1868/1870) • Francisco Serrano (regent 1869-1870)
Sabaudczycy
Amadeusz I (1870-1873)
Burbonowie
I Republika Hiszpańska (1873-1874) • Alfons XII (1874-1885) • Alfons XIII (1885-1931) • II Republika Hiszpańska (1931-1939) • Państwo Hiszpańskie (1936-1975) • Jan Karol I (1975-2014) • Filip VI (od 2014)
p • d • e
Wielcy mistrzowie zakonu Alcántara
przeor Suero Fernández Barrientos (1156–1174) • Gómez Fernández Barrientos (1174 – ok. 1200) • Benito Suárez (1200–1208) • Nuño Fernández (1208–1219) • Diego García Sánchez (1219–1227) • Arias Pérez (1227–1234) • Pedro Yáñez (1234–1254) • García Fernández de Barrantes (1254–1284) • Fernando Páez (1284–1292) • Fernando Pérez (1292–1294) • Gonzalo Pérez (1296–1312) • Ruy Vázquez (1312–1318) • Suero Pérez Maldonado (1318–1334) • Ruy Pérez Maldonado (1334–1335) • Fernando López (wielki mistrz) (1335) • Suero López (1335) • Gonzalo Martínez de Oviedo (1337–1338) • Nuño Chamizo (1338–1343) • Peralonso Pantoja (1343–1346) • Fernando Pérez Ponce de León (1346–1355) • Diego Gutiérrez de Ceballos (1355) • Suero Martínez Aldama (1355–1361) • Gutierre Gómez de Toledo (1361–1364) • Martín López de Córdoba (1364–1369) • Pedro Muñiz de Godoy (1369) • Melendo Suárez (1369–1371) • Ruy Díaz de la Vega (1371–1375) • Diego Martínez (wielki mistrz) (1375–1383) • Diego Gómez Barroso (1383–1384) • Gonzalo Núñez de Guzmán (1384–1385) • Martín de la Barruda (1385–1394) • Fernando Rodríguez de Villalobos (1394–1408) • Sancho de Castilla (1408–1416) • Juan de Sotomayor (1416–1432) • Gutierre de Sotomayor (1432–1456) • Gómez de Cáceres y Solís (1457–1470) • Alfonso de Monroy (1471–1473) • Juan de Zúñiga (1473–1504) • Karol I Habsburg (1516–1556) • Filip II Habsburg (1556–1598) • Filip III Habsburg (1598–1621) • Filip IV Habsburg (1621–1665) • Karol II Habsburg (1665–1700) • Filip V Hiszpański (1700–1724) • Ludwik I Hiszpański (1724) • Filip V Hiszpański (1724–1746) • Ferdynand VI Hiszpański (1746–1759) • Karol III Hiszpański (1759–1788) • Karol IV Burbon (1788–1813) • Ferdynand VII Hiszpański (1813–1833) • Izabela II Hiszpańska (1833–1868) • Alfons XII Burbon (1875–1885) • Alfons XIII Burbon (1886–1941) • Jan Burbon (1941–1975) • Jan Karol I Burbon (1975–2014) • Filip VI Burbon (od 2014)
 Cross Alcantara.svg
p • d • e
Wielcy mistrzowie zakonu Calatrava
García (1164–1169) • Fernando Escaza (1169–1170) • Martín Péres de Siones (1170–1182) • Nuño Pérez de Quiñones (1182–1199) • Martín Martínez (1199–1207) • Ruy Díaz de Yanguas (1207–1212) • Rodrigo García (1212–1216) • Martín Fernández de Quintana (1216–1218) • Gonzalo Ibáñez de Novoa (1218–1238) • Martín Ruiz (1238–1240) • Gómez Manrique (1240–1243) • Fernando Ordóñez (1243–1254) • Pedro Yáñez (1254–1267) • Juan González (1267–1284) • Ruy Pérez Ponce (1284–1295) • Diego López de Sansoles (1295–1296) • Garci López de Padilla (pierwszy) (1296–1322) • Juan Núñez de Prado (1322–1355) • Diego García de Padilla (1355–1365) • Martín López de Córdoba (1365–1371) • Pedro Muñiz de Godoy (1371–1384) • Pedro Álvares Pereira (1384–1385) • Gonzalo Núñez de Guzmán (1385–1404) • Enrique de Villena (1404–1407) • Luis González de Guzmán (1407–1443) • Fernando de Padilla (1443–1443) • Alonso de Aragón (1443–1445) • Pedro Girón (1445–1466) • Rodrigo Téllez-Girón (1466–1482) • Garci López de Padilla (drugi) (1482–1487) • Karol I Habsburg (1516–1556) • Filip II Habsburg (1556–1598) • Filip III Habsburg (1598–1621) • Filip IV Habsburg (1621–1665) • Karol II Habsburg (1665–1700) • Filip V Hiszpański (1700–1724) • Ludwik I Hiszpański (1724) • Filip V Hiszpański (1724–1746) • Ferdynand VI Hiszpański (1746–1759) • Karol III Hiszpański (1759–1788) • Karol IV Burbon (1788–1813) • Ferdynand VII Hiszpański (1813–1833) • Izabela II Hiszpańska (1833–1868) • Alfons XII Burbon (1875–1885) • Alfons XIII Burbon (1886–1941) • Jan Burbon (1941–1975) • Jan Karol I Burbon (1975–2014) • Filip VI Burbon (od 2014)
 Cross Calatrava.svg
p • d • e
Wielcy mistrzowie zakonu Santiago
Piotr Fernández (1170–1184) • Ferdynand Díaz (1184–1186) • Sancho Fernández (1186–1195) • Gonzalo Rodríguez (1195–1204) • Suero Rodríguez (1204–1206) • Ferdynand González de Marañón (1206–1210) • Piotr Arias (1210–1212) ) • García González de Arauzo (1212–1217) • Marcin Pelayo Barragán (1217–1221) • García González de Candamio (1221–1224) • Fernán Pérez Chacín (1224–1225) • Piotr González Mengo (1225–1237) • Rodrigo Íñiguez (1237–1242) • Pelay Pérez Correa (1242–1275) • Gonzalo Ruiz Girón (1275–1277) • Piotr Núñez (1277–1286) • Piotr Fernández Mata (1296–1293) • Jan Osórez (1293–1311) • Diego Múñiz (1311–1318) • García Fernández (1318–1327) • Vasco Rodríguez (1327–1338) • Vasco López (1338) • Alonso Meléndez de Guzmán (1338–1342) • Fadrique Alfonso de Castilla (1342–1358) • García Álvarez de Toledo (1359–1366) • Gonzal Mexía (1366–1371) • Ferdynand Osórez (1371–1383) • Piotr Fernández Cabeza de Vaca (1383–1384) • Rodrigo González de Mexia (1384) • Pedro Muñiz de Godoy (1384–1385) • Gercía Fernández de Villagarcía (1385–1387) • Lorenzo Suárez de Figueroa (1387–1409) • Enrique de Aragón (1409–1445) • Álvaro de Luna (1445–1453) • Jan II Kastylijski (1453 jako zarządzający) • Alfons de Castilla (1453–1454) • Henryk IV Kastylijski (1454–1462) • Beltrán de la Cueva (1462–1463) • Alfons de Castilla (po raz drugi, 1463–1467) • Juan Pacheco (1467–1474) • Rodrigo Manrique y Alonso de Cárdenas (1474–1476) • Ferdynand Aragoński (1476–1477) • Alonso de Cárdenas (1477–1493) • Karol I Hiszpański (1516–1556) • Filip II Habsburg (1556–1598) • Filip III Habsburg (1598–1621) • Filip IV Habsburg (1621–1665) • Karol II Habsburg (1665–1700) • Filip V Burbon (1700–1724) • Ludwik I Burbon (1724) • Filip V Burbon (1724–1746) • Ferdynand VI Burbon (1746–1759) • Karol III Burbon (1759–1788) • Karol IV Burbon (1788–1813) • Ferdynand VII Burbon (1813–1833) • Izabela II Burbon (1833–1868) • Alfons XII Burbon (1875–1885) • Alfons XIII Burbon (1886–1941) • Jan Burbon (1941–1975) • Jan Karol I Burbon (1975–2014) • Filip VI Burbon (od 2014)
 Cross Santiago.svg
p • d • e
Wielcy mistrzowie zakonu Montezy

Guillén de Eril (1319-1319) • Arnaldo de Soler (1319-1327) • Piotr de Thous (1327-1374) • Albert de Thous (1374-1382) • Berenguer March (1382-1409) • Romero de Corbera (1410-1445) • Gilaberto de Monsoriu (1445-1453) • Ludwik Despuig (1453-1482) • Filip Vivas de Cañamanes y Boll (1482-1484) • Filip de Aragón y Navarra (1484-1488) • Filip Vivas de Cañamanes y Boll (1488-1492) • Franciszek Sanz (1493-1506) • Franciszek Bernardo Despuig (1506-1537) • Franciszek Llanzol de Romaní (1537-1544) • Piotr Ludwik Garcerán de Borja (1545-1586) • Filip III Habsburg (1598–1621) • Filip IV Habsburg (1621–1665) • Karol II Habsburg (1665–1700) • Filip V Hiszpański (1700–1724) • Ludwik I Hiszpański (1724) • Filip V Hiszpański (1724–1746) • Ferdynand VI Hiszpański (1746–1759) • Karol III Hiszpański (1759–1788) • Karol IV Burbon (1788–1813) • Ferdynand VII Hiszpański (1813–1833) • Izabela II Hiszpańska (1833–1868) • Alfons XII Burbon (1875–1885) • Alfons XIII Burbon (1886–1941) •

Jan Burbon (1941–1975) • Jan Karol I Burbon (1975–2014) • Filip VI Burbon (od 2014)
 Cross montessa.svg
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karol_III_Hiszpański&oldid=48928360”