Karol III Hiszpański
![]() |
Treść tego artykułu może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
| ||||
| ||||
![]() | ||||
![]() | ||||
![]() | ||||
książę Parmy | ||||
Okres | od 1731 do 1735 | |||
król Neapolu i Sycylii | ||||
Okres | od 1735 do 1759 | |||
Poprzednik | Karol VI Habsburg | |||
Następca | Ferdynand I Burbon | |||
król Hiszpanii | ||||
Okres | od 1759 do 1788 | |||
Dane biograficzne | ||||
Dynastia | Burbonowie | |||
Data i miejsce urodzenia | 20 stycznia 1716 Madryt | |||
Data i miejsce śmierci | 14 grudnia 1788 Madryt | |||
Ojciec | Filip V Hiszpański | |||
Matka | Elżbieta Farnese | |||
Żona | Maria Amalia Wettyn | |||
Odznaczenia | ||||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Karol III (ur. 20 stycznia 1716 w Madrycie, zm. 14 grudnia 1788 w Madrycie) – książę Parmy, Piacenzy i Guastalii w latach 1731-1735, król Neapolu (jako Karol VII) i Sycylii (jako Karol IV) w latach 1735-1759, król Hiszpanii w latach 1759-1788 z dynastii Burbonów.
Najstarszy syn króla Hiszpanii - Filipa V i jego drugiej żony - Elżbiety Farnese. Przyrodni brat królów Hiszpanii: Ludwika I i Ferdynanda VI .
Młodość[edytuj | edytuj kod]
W wieku 16 lat, Karol został księciem Parmy jako wnuk Edwarda II Farnese. 1 grudnia 1734, po zwycięstwie księcia Montemara nad Austriakami pod Bitonto, Karol został władcą Neapolu i Sycylii. Młody władca nie lubił jednak prowadzenia wojen, rzadko nosił mundur i tylko pod presją, dokonywał inspekcji wojska. W 1735 Karol zrzekł się Parmy na korzyść cesarza Karola VI Habsburga, w zamian uznania w nim króla Neapolu i Sycylii. Jako król tych ziem, Karol zaczął pracować nad reformami wewnętrznymi, które zresztą kontynuował później w Hiszpanii. Rozpoczął też budowę Pałacu Królewskiego w Casercie.
Zagraniczni ministrowie, którzy z nim pracowali, zgadzali się, że Karol nie miał wrodzonych zdolności administracyjnych, ale szczerze pragnął być dobrym królem i świetnie dobierał sobie ministrów-pomocników. Znaczny wpływ miał na niego Bernardo Tanucci. To podczas rządów Karola odkryto starożytne rzymskie miasta - Herkulanum (w 1738) i Pompeje (w 1748). Król zachęcał archeologów do prowadzenia badań i był zawsze na bieżąco informowany o odkryciach, nawet po powrocie do Hiszpanii.
Król Hiszpanii[edytuj | edytuj kod]
10 sierpnia 1759 zmarł bezdzietnie przyrodni brat Karola - Ferdynand VI, i Karol odziedziczył po nim tron. 6 października 1759 abdykował z tronów Neapolu i Sycylii na rzecz swojego trzeciego syna - Ferdynanda.
Jako król Hiszpanii Karol prowadził aktywną politykę zagraniczną zmierzającą do powrotu Hiszpanii do grona głównych mocarstw. Jego silne więzi rodzinne i niechęć do Anglii, doprowadziły do zawarcia sojuszu hiszpańsko-francuskiego. W ramach przygotowań do wojny polecił zbudować dużą flotę wojenną. Stanowiło to oczywiście nie lada wyzwanie i przedstawiciele marynarki stwierdzili, że zadania nie można wykonać szybciej jak w ciągu 6 miesięcy. Wtedy jednak Karol III pokazał swój charakter absolutnego władcy. Wezwał poddanych do posłuszeństwa i wyznaczył trzymiesięczny termin na wybudowanie wszystkich okrętów[1]. Hiszpania walczyła w wojnie 7-letniej i poniosła olbrzymią porażkę tracąc między innymi Florydę - za to uzyskując od Francji Luizjanę w formie rekompensaty. W 1770 Karol niemal nie rozpoczął innej wojny – o Falklandy, a w 1779 dołączył do wojsk francuskich wspierających Amerykanów przeciwko Anglikom i w tej wojnie Hiszpania odzyskała Florydę. Zreformował również strukturę kolonii hiszpańskich w Ameryce Południowej.
Jego krajowa polityka była korzystna dla Hiszpanii. Podczas ostatnich lat życia miał problemy ze swoim najstarszym synem i jego żoną. Kiedy zmarł w 1788 pozostawił po sobie wspomnienie króla filantropa i filozofa, nazywanego Panem Madrytu (z powodu licznych prac publicznych, jakie kazał tam wykonać). Mimo swojej niechęci do jezuitów (27 lutego 1767[2] wydał dekret nakazujący opuszczenie Hiszpanii przez jezuitów uzasadniony względami bezpieczeństwa kraju) i wszelkich zakonników oraz zazdrości o władzę Inkwizycji, był praktykującym katolikiem i okazywał to w życiu codziennym. Prywatnie król był wielkim pasjonatem polowań.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Order Ducha Świętego – Francja, 1760[3]
Małżeństwo[edytuj | edytuj kod]
Ożenił się z Marią Amalią Wettyn, córką elektora saskiego i króla Polski - Augusta III Sasa oraz Marii Józefy Habsburżanki (córki cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, króla Czech i Węgier Józefa I Habsburga).
Był ojcem m.in. Karola IV - króla Hiszpanii, Ferdynanda I - króla Neapolu i Sycylii (jako Ferdynand IV), a następnie króla Obojga Sycylii, i Marii Ludwiki - żony cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego - Leopolda II.
Genealogia[edytuj | edytuj kod]
Ludwik Burbon 1) ur. 1 XI 1661 zm. 14 IV 1711 |
Maria Anna Wittelsbach ur. 17 XI 1660 zm. 20 IV 1690 |
Edward II Farnese ur. 12 VIII 1666 zm. 6 IX 1693 |
Dorota Zofia Wittelsbach ur. 5 VII 1670 zm. 15 IX 1748 | ||||||||||
Filip Burbon ur. 19 XII 1683 zm. 9 VII 1746 |
Elżbieta Farnese ur. 25 X 1692 zm. 11 VII 1766 |
||||||||||||
Maria Amalia Wettyn 2) ur. 24 XI 1724 zm. 27 IX 1760 OO 19 VI 1738 |
Karol III Burbon ur. 20 I 1716 zm. 14 XII 1788 |
||||||||
Maria Izabela Burbon ur. 6 IX 1740 zm. 1 XI 1742 |
Maria Józefa Burbon ur. 20 I 1742 zm. 3 IV 1742 |
Maria Izabela Burbon ur. 30 IV 1743 zm. 5 III 1749 |
Maria Józefa Burbon ur. 6 VII 1744 zm. 8 XII 1801 |
Maria Ludwika Burbon 3) ur. 24 XI 1745 zm. 15 V 1792 | |||||
Filip Burbon ur. 13 VI 1747 zm. 19 IX 1777 |
Karol IV Burbon ur. 11 XI 1748 zm. 20 I 1819 |
Maria Teresa Burbon ur. 29 XI 1749 zm. 30 IV 1750 |
Ferdynand I Burbon ur. 12 I 1751 zm. 4 I 1825 |
Gabriel Burbon ur. 11 V 1752 zm. 23 XI 1788 | |||||
Maria Anna Burbon ur. 3 VII 1754 zm. 11 V 1755 |
Antoni Burbon ur. 31 XII 1755 zm. 20 IV 1817 |
Franciszek Burbon ur. 17 II 1757 zm. 10 IV 1771 |
- syn Ludwika XIV Burbona
- córka Augusta III Sasa i Marii Józefy Habsburżanki
- żona Leopolda II Habsburga
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Paweł Stefanek , Kulisy przystąpienia Hiszpanii do wojny siedmioletniej 1756-1763, w: Czasopismo Naukowe „Kultura i Historia”, 4 sierpnia 2011, ISSN 1642-9826 [dostęp 2019-03-25] .
- ↑ Manuel Tuñón de Lara, Julio Valdeón Baruque, Antonio Domínguez Ortiz: Historia Hiszpanii. Szymon Jędrusiak (tłum.). Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych, 1997, s. 341. ISBN 83-7052-226-2.
- ↑ Almanach royal. Paryż: 1790, s. 206
|
|
|
|
|
|
|
- ISNI: 0000 0001 2096 741X
- VIAF: 100902917
- ULAN: 500122380
- LCCN: n79065283
- GND: 118925059
- LIBRIS: 0xbdfblj24jdv74
- BnF: 119389764
- SUDOC: 027322394
- NLA: 35162934
- NKC: jn20000700280
- BNE: XX1035900
- NTA: 070383839
- BIBSYS: 90554263
- Open Library: OL848077A, OL6167376A
- PLWABN: 9810581346905606
- NUKAT: n02062857
- NLI: 000030835
- CANTIC: a10460950
- RISM: pe327252
- WorldCat: lccn-n79065283
- Burbonowie
- Władcy Hiszpanii
- Władcy Parmy
- Władcy Neapolu i Sycylii
- Odznaczeni Orderem Złotego Runa
- Urodzeni w 1716
- Ludzie urodzeni w Madrycie
- Zmarli w 1788
- Ludzie oświecenia
- Uczestnicy wojny o sukcesję polską
- Władcy, którzy abdykowali
- Odznaczeni Świętym Konstantyńskim Orderem Wojskowym Świętego Jerzego
- Odznaczeni Orderem Świętego Ducha