Rijeka

Rijeka, wieża zegarowa

HNK Ivana pl. Zajca

Rijeka (chorw. „rzeka”; wł. Fiume - „rzeka”, niem. St. Veit am Flaum, także Pflaum) – miasto w północno-zachodniej Chorwacji, nad Zatoką Rijecką Morza Adriatyckiego. Leży na wzgórzach u podnóża masywu Risnjak. Liczy 128 tys. mieszkańców. Stolica i największe miasto Primorsko-goranskiej županiji.

Ważny ośrodek przemysłowy kraju i największy chorwacki port handlowy (m.in. dowóz ropy naftowej), rybacki i tranzytowy. Rozwinięty przemysł: stoczniowy, maszynowy, chemiczny, papierniczy, materiałów budowlanych, włókienniczy i spożywczy. Znajduje się tu duża rafineria ropy naftowej z rurociągiem naftowym do rafinerii w Sisaku oraz port lotniczy.

Duży ośrodek naukowy – szkoły wyższe i liczne instytuty naukowo-badawcze oraz kulturalny – liczne ośrodki turystyczne, muzea.

Demografia

Historia

Największe znaczenie i świetność miasto przeżywało w średniowieczu – dogodne położenie sprzyjało bogaceniu się na handlu, wysokie mury chroniły przed najeźdźcami. Rijeka należała początkowo do Chorwacji, następnie przeszła we władanie węgierskie, a w XV wieku pod rządy Habsburgów. W 1723 proklamowana "wolnym portem". W XIX wieku rozwój gospodarczy; od 1870 samodzielna jednostka administracyjna wchodząca w skład Krajów Korony Świętego Stefana – węgierskiej części dualistycznych Austro-Węgier.

Początkowo po I wojnie światowej miasto stało się przedmiotem sporów pomiędzy Włochami a nowo powstałym Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców. W czasie negocjacji dotyczących przyszłości Rijeki miasto zajął włoski awanturnik Gabriele d'Annunzio (1919) i proklamował objęcie władzy na tym obszarze (Regencja Carnaro).

W 1920 Włochy i SHS porozumiały się i powstało Wolne Miasto Rijeka (Fiume), jednak w 1924 uległo ono podziałowi – większość terytorium i samo miasto zostało przyłączone do Królestwa Włoch. Granica pomiędzy Rijeką a miejscowością Sušak biegła jak dawna granica pomiędzy terytorium Rijeki i Królestwem Chorwacji (autonomicznym regionem w węgierskiej części Austro-Węgier).

Po II wojnie światowej w 1947 miasto oficjalnie zostało przyłączone do Jugosławii.

Zabytki

• średniowieczny kościół NMP (przebudowany w stylu barokowym)
• klasztor Augustianów z barokowym kościołem Św. Hieronima
• ratusz (XV wiek, XIX wiek)
• kościół Św. Wita (XVII wiek, XVIII wiek)
• cerkiew św. Mikołaja (XVIII wiek)
• wieża miejska (XV wiek, XVIII wiek)
• liczne budowle użyteczności publicznej z XIX wieku i początku XX wieku