Patton (czołg)

M46/M47/M48/M60 Patton

M48A1 Patton
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	macdonald
Typ pojazdu	czołg podstawowy
Trakcja	spalinowa
Załoga	4
Historia
Prototypy	1964-1977
Produkcja	1949 – 1987
Wycofanie	2000
Egzemplarze	50000
Dane techniczne
Silnik	diesel
Transmisja	radiowa
Poj. zb. paliwa	5000l
Pancerz	1m
Długość	4m
Szerokość	2,5m
Wysokość	2,5m
Rozstaw osi	2m
Prześwit	1m
Masa	40t
Moc jedn.	100000000konimechanicznych
Nacisk jedn.	100t
Dane operacyjne

M47

M46, M47, M48, M60 Patton – seria amerykańskich czołgów podstawowych stanowiących główne wyposażenie wojsk pancernych armii amerykańskiej w czasie wojen w Korei i Wietnamie. Czołgi zostały nazwane na cześć generała George'a Pattona, dowódcy 3. armii amerykańskiej w czasie II wojny światowej i jednego z pierwszych zwolenników broni pancernej.

M46

Pierwszym modelem czołgu z serii nazwanej imieniem generała Pattona był przejściowy model M46 Patton, stanowiący rozwinięcie czołgu M26 Pershing. Zasadnicze zmiany w stosunku do M26 dotyczyły nowego, lepszego silnika i układu przeniesienia napędu, który, ze dalszymi modyfikacjami, pozostał wspólny dla całej rodziny czołgów.

M47

Prace nad nowym czołgiem mającym zastąpić M46, rozpoczęły się w październiku 1950. Nowa konstrukcja została uzbrojona w armatę 90 mm w nowo opracowanej wieży, natomiast z braku czasu zastosowano kadłub wywodzący się z czołgu M46 (i pośrednio M26). Produkcja seryjna czołgu M47 rozpoczęła się w 1952 i zbudowano 8676 sztuk.

M48

W kolejnej wersji, po zmianie przede wszystkim konstrukcji wieży oraz przedniej części kadłuba, czołg otrzymał nazwę M48 Patton.

W porównaniu z amerykańskimi czołgami II wojny światowej, była to zupełnie nowa konstrukcja, ze znacznie grubszym opancerzeniem oraz o dużo większych gabarytach niż dotychczasowe amerykańskie czołgi średnie. Właśnie wymiary czołgu były jego dużą wadą. Pojazd był niezwykle wysoki (przeszło 3 metry) - o prawie metr więcej niż czołg T-54. Duża wysokość powodowała, że czołg był łatwiejszy do zauważenia, łatwiejszy do trafienia oraz stosunkowo wywrotny. W zamian za to oferował wysoki (jak na czołg) komfort załodze. Czołg miał pancerz o grubości do 150 mm (jego przeciwnik T-54 miał opancerzenie do 200 mm).

W latach 1952-59 zbudowano ponad 12.000 egzemplarzy tego czołgu. Pierwsze modele napędzane były silnikiem benzynowym, który łatwo zapalał się, a duże zużycie paliwa ograniczało zasięg czołgu. Tę wersję uznano za nieudaną, w 1959 wszystkie M48 została zmodyfikowane do wersji M48A3 z silnikiem wysokoprężnym.

W połowie lat siedemdziesiątych, opracowany nowy model M48A5 który został uzbrojony w silniejszą armatę 105 mm, używaną już wtedy przez M60. W tym czasie większość M48 została już odstawiona do rezerwy.

Do połowy lat dziewięćdziesiątych wszystkie M48 zostały wycofane ze służby w armii amerykańskiej, są jednak jeszcze używane przez wojska innych krajów.

Użycie bojowe

M48 wzięły udział w wojnie wietnamskiej (używano tam także wariantu M67A2 z miotaczem ognia), używane były głównie w roli wsparcia piechoty, dobrze spisując się w tych zadaniach.

M47 i M48 po raz pierwszy starły się z innymi czołgami w 1965 w czasie wojny indyjsko-pakistańskiej. M47/48 w rękach Pakistańczyków zostały zdeklasowane przez indyjskie Centuriony (produkcji brytyjskiej) i Shermany (amerykańskie czołgi jeszcze z okresu II wojny światowej), ale decydującą rolę odegrało tu lepsze wyszkolenie i taktyka indyjskich czołgistów.

M48 wzięły także udział w wojnie sześciodniowej w 1967. Na froncie synajskim izraelskie M48 bez problemu poradziły sobie z egipskimi T-34 i T-54 dostarczonymi przez Związek Radziecki. Na Zachodnim Brzegu izraelskie Shermany bez problemu poradziły sobie z jordańskimi M48, choć tu decydujące znaczenie miała taktyka i wyszkolenie. Armia izraelska zdobyła około 100 M48 i M48A1, wcielając je później do własnej armii.

Bibliografia

• Tomasz Begier, Dariusz Użycki, Patton Cz.I - M-47 w: nowa Technika Wojskowa nr 2/1999, s. 12

Linki zewnętrzne

• M46 Patton
• "GlobalSecurity.org" o M48 Patton