Mikałajewa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne redakcyjne, WP:SK
Linia 64: Linia 64:


[[Kategoria:Komunistyczne represje na Białorusi]]
[[Kategoria:Komunistyczne represje na Białorusi]]
[[Kategoria:Polskie ofiary represji stalinowskich| ]]
[[Kategoria:Rejon szumiliński]]
[[Kategoria:Rejon szumiliński]]
[[Kategoria:Wsie w obwodzie witebskim]]
[[Kategoria:Wsie w obwodzie witebskim]]

Wersja z 12:25, 7 maj 2016

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Mikałajewa
Мікалаева
Ilustracja
Pomnik symbolizujący "drogę śmierci" w miejscu pochowania rozstrzelanych 26 czerwca 1941 więźniów z Berezwecza
Państwo

 Białoruś

Obwód

witebski

Rejon

szumiliński

Sielsowiet

Mikałajewa

Populacja
• liczba ludności


408
(2009)

Nr kierunkowy

+375 2130

Kod pocztowy

211269

Tablice rejestracyjne

2

Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
Multimedia w Wikimedia Commons

Mikałajewa (błr. Мікалаева; ros. Миколаево, Mikołajewo; Николаево, Nikołajewo) – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie szumilińskim, siedziba sielsowietu Mikałajewa[1]. Leży na prawym brzegu rzeki Dźwiny, 25 km na południowy zachód od Szumilina, 69 km od Witebska. Przez wieś biegnie droga R114.

Historia

Na początku XX wieku w pobliżu wsi znajdował się majątek Teklenwil z dworem von Faltynów[2]. W Teklenwilu mieszkały 53 osoby, a w Mikałajewie 57. Oba majątki należały do von Faltynów i podlegały parafii w Ule w dekanacie połockim. W okresie sowieckim majątek Teklenwil zmieniono w kołchoz Taklinowo. Po II wojnie światowej majątki połączono w jedną wieś Mikałajewa.

Od 1924 miejscowość leżała w granicach BSRR. W latach 1941-1944 była pod okupacją niemiecką, następnie ponownie w BSRR, a od 1991 w Republice Białorusi.

W 1999 we wsi mieszkało 569 osób w 248 domach[3].

Droga śmierci Berezwecz-Taklinowo

 Osobny artykuł: Droga śmierci Berezwecz-Taklinowo.

Po inwazji III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941 NKWD podjęło likwidację więzienia w Berezweczu, ob. Głębokie (patrz masakry więzienne NKWD 1941). Naczelnik więzienia nr 28 (mieściło się w byłym klasztorze bazylianów) sierżant Michaił Prijomyszew dostał rozkaz przeniesienia więźniów do Witebska. Kilkaset osób rozstrzelano na miejscu, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej (dwanaście osób w szeregu, przy długości kolumny około 1500 m) w kierunku Uszacza.

Kolumna marszowa więźniów (bez jedzenia i picia) na „drodze śmierci” pozostawiała ciała. Droga biegła m.in. przez Kowale, Hołubicze, Przewóz, Uszacz. Do zbiorowego mordu doszło w miejscowości Sierocino (Soroczyno), gdzie w związku z ucieczką więźnia naczelnik więzienia Prijomyszew oraz pięciu konwojentów rozstrzelali 27 (względnie 32) więźniów. W czasie całego marszu Prijomyszew zastrzelił osobiście z pistoletu 55 osób. Po dojściu do Ułły kolumna przeszła przez most nad Dźwiną. W okolicach kołchozu Taklinowo nadleciał niemiecki samolot i zbombardował most, który chwilę wcześniej opuścili więźniowie[4]. Strażnicy dostali rozkaz, by zlikwidować więźniów. Leżących więźniów rozstrzelano przy użyciu karabinów maszynowych, a tych co przeżyli dobito bagnetami. Czekiści tak się spieszyli, że pozostawili ciała na miejscu. Kilku osobom udało się uciec. Następnego dnia przyjechało speckomando NKWD, które zagnało wieśniaków do zasypania ciał w dołach po ziemniakach w kołchozie Mikałajewa. Po wkroczeniu Niemców ciała pomordowanych ekshumowano i przeniesiono do olbrzymiego grobu na skraju lasu koło Taklinowa[5].

Oficjalne źródła podają liczbę 714 (715[4]) zabitych, jednak ocalały świadek Paweł Kożuch, który leżał między ciałami zabitych, usłyszał od konwojentów liczbę 1773. Pięć lub sześć ocalałych osób uciekało do domu, lecz następnego dnia zostali złapani i rozstrzelani w wiosce Uboina, położonej na prawym brzegu Dźwiny, 15 km na północny zachód od Mikałajewa[6]. Większość zabitych nie miała wyroków, więc z punktu widzenia sowieckiego prawa byli niewinni[4].

Po tych zdarzeniach wojskowy prokurator garnizonu witebskiego Glinka rozkazał aresztować Prijomyszewa, jednak pierwszy sekretarz KC KPB Pantielejmon Ponomarienko uznał postępowanie naczelnika więzienia za uzasadnione i nakazał jego wypuszczenie[6].

Dwaj oficerowie odpowiedzialni za egzekucję 714 więźniów zostali skazani na śmierć we wrześniu 1941, a trzy osoby na 10 lat obozu[7].

Miejsce pamięci

Na miejscu pochowania ofiar, z inicjatywy krewnych i przy pomocy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[8], postawiono pomnik. Betonowy pas symbolizuje straszliwą drogę, którą pokonali więźniowie. Z jednej strony znajduje się okno z kratami i napisem Berezwecz, z drugiej krzyż, symbolizujący miejsce końcowego męczeństwa. Co roku, 26 czerwca, w dzień rozstrzelania, odbywa się tutaj msza święta pamięci ofiar. Więźniowie byli różnych narodowości, lecz dominowali Polacy. Wśród zamordowanych byli ks. Franciszek Kuksewicz – proboszcz parafii w Miorach oraz ks. Stanisław Eliasz – proboszcz parafii w Idołcie[5][9][10].

Parafia rzymskokatolicka

W Mikałajewie znajduje się parafia św. Klary i św. Faustyny Kowalskiej, leżąca w dekanacie lepielskim diecezji witebskiej[11].

  1. ↑ Государственный комитет по имуществу Республики Беларусь ГОСКАРТГЕОЦЕНТР: Николаево. maps.by. [dostęp 2016-04-17]. (biał.).
  2. ↑ Andrzej Rejman: Prof. Adam Hrebnicki. kresy.genealodzy.pl, 2009. [dostęp 2016-04-11].
  3. ↑ Г. П. Пашкоў: Беларуская энцыклапедыя. Mińsk: БелЭн, 2000. (biał.).
  4. ↑ a b c Sławomir Kalbarczyk. Sławomir Kalbarczyk – Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941 r. W 70. rocznicę. „Nasz Dziennik. Dodatek historyczny IPN nr 7/2011 (50)”. 29.07.2011, 2011-08-11. 
  5. ↑ a b Tadeusz Krahel. Ks. dziekan Franciszek Kuksewicz. „Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny”. PAŹDZIERNIK 2002 Nr 10(150). 
  6. ↑ a b Міхась Баўтовіч: Месца загубу грамадзянаў Беларусі і Польшчы - ахвяраў бальшавіцкага тэрору. Месца масавага расстрэлу 1941 году. www.radzima.org. [dostęp 2016-04-12]. (biał.).
  7. ↑ a_dyukov: Незаконный расстрел заключенных летом 1941 года: преступление и наказание. Записные книжки историка, 2012-07-12. [dostęp 2016-04-11]. (ros.).
  8. ↑ Sławomir Kowalczyk. Berezwecz - Nikołajewo. „Gazeta Wyborcza”. 21.07.1992. [dostęp 2016-04-12]. 
  9. ↑ Tadeusz Krahel. Ks. Stanisław Eliasz. „Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny”. CZERWIEC 2002 Nr 6(146). 
  10. ↑ Ks. Stanisław Eliasz, kapłan archidiecezji wileńskiej. katolicy1844.republika.pl. [dostęp 2016-04-12].
  11. ↑ Catholic.by - Мікалаева – парафія Св. Клары, панны, i св. Фаустыны Кавальскай, законніцы. catholic.by. [dostęp 2016-04-11]. (biał.).

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mikałajewa&oldid=45714179”