Unitra

Unitra – nieistniejące obecnie Zjednoczenie Przemysłu Elektronicznego i Teletechnicznego, powołane w 1961.

W 1978 dokonano podziału na Zjednoczenie Przemysłu Podzespołów i Materiałów Elektronicznych Unitra-Elektron i Zjednoczenie Przemysłu Elektronicznego Unitra-Dom. W 1982 zlikwidowano obydwa zjednoczenia. Z inicjatywy dyrektorów przedsiębiorstw dobrowolnie utworzono Zrzeszenie Przedsiębiorstw Przemysłu Elektronicznego UNITRA, do którego weszło około 30 zakładów – założycieli. Z Przedsiębiorstwa Handlu Zagranicznego UNITRA utworzono w 1983 spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Historia

W 1958 utworzono w Warszawie z siedzibą przy ulicy Kruczej 36 dwie jednostki organizacyjne wchodzące w skład Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego: Zjednoczenie Przemysłu Elektronicznego i Zjednoczenie Przemysłu Teletechnicznego. W skład zjednoczeń weszło większość przedsiębiorstw przemysłu elektronicznego, w tym również podległe poprzednio innym ministerstwom.

W 1961 obydwa zjednoczenia połączono w jedną organizację i powołano Zjednoczenie Przemysłu Elektronicznego i Teletechnicznego UNITRA.

W 1964 wydzielono z Unitry i przekazano do nowo utworzonego Zjednoczenia Przemysłu Automatyki i Aparatury Pomiarowej Mera zakłady Elpo w Warszawie i Elwro we Wrocławiu.

W 1971 z Unitry wydzielono Kombinat Źródeł Światła Polam, podporządkowany bezpośrednio Ministerstwu Przemysłu Maszynowego oraz Zjednoczenie Przemysłu Teleelektronicznego Telkom. Nazwę zmieniono na Zjednoczenie Przemysłu Elektronicznego Unitra, a wszystkie przedsiębiorstwa otrzymały nazwę dwuczłonową, z przedrostkiem Unitra- (na przykład Unitra-Eltra).

W 1978 nastąpił podział zjednoczenia Unitra na dwie części: Zjednoczenie Przemysłu Podzespołów i Materiałów Elektronicznych Unitra-Elektron i Zjednoczenie Przemysłu Elektronicznego Unitra-Dom. W skład zjednoczenia Unitra-Elektron weszły zakłady produkujące elementy elektroniczne i sprzęt profesjonalny, a Unitra-Dom – zakłady produkujące sprzęt elektroniczny powszechnego użytku. By wspomagać działania projektowe i logistyczne zjednoczenia Unitra-Dom, z części należącego do niego przedsiębiorstwa Unitech wydzielono Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Elektronicznego Sprzętu Powszechnego Użytku OBRESPU, a do Unitechu włączono kilka zakładów produkujących podzespoły.

Z dniem 12.01.1982 r. zlikwidowano zjednoczenia Unitra-Elektron i Unitra-Dom, a nadzór nad przedsiębiorstwami elektronicznymi przekazano do Biura Pełnomocnika Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego do spraw Przemysłu Elektronicznego.

27 maja 1982 na wniosek dyrektorów przedsiębiorstw powołano dobrowolne Zrzeszenie Przedsiębiorstw Przemysłu Elektronicznego UNITRA. Umowę podpisało 30 jednostek-założycieli. Z większych zakładów elektronicznych, wchodzących poprzednio w skład zjednoczeń UNITRA, w skład zrzeszenia nie weszły: OMIG, Warel oraz Zakład Techniki Próżniowej w Koszalinie. Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego UNITRA w 1983 przekształcono w spółkę z o.o. Przedsiębiorstwo to, po paru przekształceniach własnościowych, zajmuje się obecnie eksportem wyrobów firm Calisia, Diora - Świdnica i Unimor, a także wynajmem nieruchomości.

W wyniku przekształceń ustrojowych w 1989 wszystkie zjednoczenia i zrzeszenia uległy likwidacji. Poszczególne przedsiębiorstwa uzyskały samodzielność i z różnym stopniem powodzenia kontynuowały działalność, wiele upadło. Niektóre z nich zachowywały w nazwie człon „Unitra”.

Lista podległych zakładów

Radioodbiornik Zodiak DSS-402 produkcji Unitra-Diora

Wiele zakładów wchodziło w skład Unitry pod różnymi nazwami w różnych okresach – także jako części składowe większych przedsiębiorstw. Zaś już po rozwiązaniu Unitry różne zakłady przyjęły nazwy z członami Unitra-, pod którymi nigdy nie wchodziły w jej skład.

W 1975 zjednoczenie Unitra grupowało 27 przedsiębiorstw przemysłowych, 21 organizacji przemysłowych i 12 oddziałów filialnych i zamiejscowych przedsiębiorstw produkcyjnych.

W 1980 zjednoczenie Unitra-Dom liczyło 16 przedsiębiorstw przemysłowych i 12 oddziałów filialnych i zamiejscowych, a Unitra-Elektron 13 przedsiębiorstw i 13 oddziałów filialnych i zamiejscowych.

Na koniec 1985 Unitra zrzeszała 28 przedsiębiorstw produkcyjnych, 2 centrale techniczno-handlowe, 2 biura projektowo-technologiczne i jedno przedsiębiorstwo modernizacji przemysłu. Poniżej przedstawiono wszystkie przedsiębiorstwa i wydziały zjednoczenia Unitra, wchodzące w jej skład w którymkolwiek z okresu funkcjonowania:

• Biazet – Białystok
• CEMAT – Warszawa
• CEMI – Warszawa
• Cemont – Warszawa
• CERAD – Białogard
• CERPO
• COBRESPU
• Diora – Dzierżoniów
• Dolam – Wrocław
• Elmasz – Warszawa
• Elpod – Warszawa
• Elpol
• Eltra – Bydgoszcz
• Elwa – Kołobrzeg
• Fonica – Łódź
• Lamina – Piaseczno
• Unitra-Lipsk
• Unitra-Lubartów
• Magmor – Gdańsk
• Miflex – Kutno
• Mikrostyk – Gniew
• OBREP – Warszawa
• OBRPO – Warszawa
• OBRTT – Warszawa
• Omig – Warszawa
• Pewa – Warszawa
• Polam
• Polkolor – Piaseczno
• Polfer – Skierniewice
• Profel – Szydłowiec
• Radmor – Gdynia
• Radwar – Warszawa
• Rawar – Warszawa
• Unitra-Rzeszów
• Serwis – Warszawa, Kraków, Katowice, Łódź, Poznań, Wrocław, Gdańsk, Lublin, Olsztyn, Szczecin, Bydgoszcz
• Telekom – Warszawa
• Telam – Warszawa
• Telpod – Kraków
• Tonsil – Września
• Toral – Toruń
• Unima – Koszalin
• Unimor – Gdańsk
• Unipro – Warszawa
• Unitech – Gniew, Białogard, Mława, Lipsk, Żuromin, Maków Mazowiecki
• Unitronex – Warszawa
• Unizet – Warszawa
• Warel – Warszawa
• WZT – Warszawa
• Zapel – Boguchwała
• Zatra – Skierniewice
• Zelos – Piaseczno
• ZRK – Warszawa
• Zumet – Bartoszyce

Zobacz też

• Muzeum Unitry w Poznaniu
• Predom

Bibliografia

• Mieczysław Hutnik, Tadeusz Pachniewicz, Zarys historii polskiego przemysłu elektronicznego do 1985 r., SEP, Zeszyt Historyczny nr 2, Warszawa 1994.

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Unitra SA
• Niezależna strona z informacjami o byłym zjednoczeniu Unitra