William Turner: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Uwagi, dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
m poprawa linków |
||
Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Joseph Mallord William Turner''' (ur. [[23 kwietnia]] [[1775]]<ref group=uwaga>Data urodzenia Turnera bywa kwestionowana.</ref> w Londynie, zm. [[19 grudnia]] [[1851]] tamże) – angielski malarz, znany przede wszystkim z romantycznych pejzaży. Uważany za prekursora [[ |
'''Joseph Mallord William Turner''' (ur. [[23 kwietnia]] [[1775]]<ref group=uwaga>Data urodzenia Turnera bywa kwestionowana.</ref> w Londynie, zm. [[19 grudnia]] [[1851]] tamże) – angielski malarz, znany przede wszystkim z romantycznych pejzaży. Uważany za prekursora [[Impresjonizm w sztuce|impresjonizmu]]. |
||
Jego obrazy charakteryzują się pięknymi barwami; głównie żółcieniami. Malarz świetnie umiał uchwycić światło na swoich pracach. |
Jego obrazy charakteryzują się pięknymi barwami; głównie żółcieniami. Malarz świetnie umiał uchwycić światło na swoich pracach. |
Wersja z 15:46, 2 lut 2018
Joseph Mallord William Turner (ur. 23 kwietnia 1775[a] w Londynie, zm. 19 grudnia 1851 tamże) – angielski malarz, znany przede wszystkim z romantycznych pejzaży. Uważany za prekursora impresjonizmu.
Jego obrazy charakteryzują się pięknymi barwami; głównie żółcieniami. Malarz świetnie umiał uchwycić światło na swoich pracach.
Jego najbardziej znane dzieła to Zachód słońca, Deszcz, para, szybkość, Upadek Kartaginy oraz Burza śnieżna na morzu.
Życiorys
Urodził się w rodzinie producenta peruk Williama Turnera, w domu nr 21 przy Maiden Lane w Covent Garden (aktualnie dzielnica Londynu). Matką Williama była Mary z domu Marshall. W roku 1785 został wysłany do wuja mieszkającego w Brentford, gdzie w wieku 14 lat rozpoczął naukę na kursach przygotowawczych do wstąpienia do Królewskiej Akademii Sztuki. Pierwszą akwarelę, scenę z Oxfordu, namalował mając 12 lat, w 1787 roku.
Odbył liczne podróże po Anglii i Europie. W 1790 po raz pierwszy wystawił swój obraz na Salonie Królewskiej Akademii Sztuki, a 10 lutego 1802 roku został członkiem tejże Akademii. Prowadził własną galerię, wiele podróżował po Anglii, wyjeżdżał do Francji (Paryż), Holandii, Szwajcarii i Włoch (Wenecja).
Zmarł w swoim domu w Chelsea, umierając miał powiedzieć: Słońce jest Bogiem. Został pochowany w londyńskiej Katedrze Św. Pawła.
William Turner zostawił po sobie blisko trzydzieści tysięcy prac, z których większość to szkice krajobrazu[1]. Większość z nich (282 płótna olejne, 19 049 szkiców) przekazał w testamencie Galerii Narodowej w Londynie[2].
Kalendarium
- 11 grudnia 1789 – został przyjęty do Królewskiej Akademii Sztuki po egzaminie zdanym przed Joshuą Reynoldsem, założycielem i pierwszym przewodniczącym Akademii.
- 1790 – czternastoletniemu artyście przyznano stypendium, umożliwiające nieodpłatne studia w Royal Academy
- 1791 – otrzymał pierwsze zlecenie – malowanie scenografii w londyńskim teatrze operowym Panteon przy Oxford Street
- 1792 – odbył podróż w górzyste rejony Walii
- 1793 – otrzymał nagrodę Wielkiej Srebrnej Palety Królewskiej Akademii Sztuki w kategorii rysunku pejzażowego
- 1794 – techniką akwaforty wykonano reprodukcję jednej z jego akwareli, przedstawiającej widok Rochester. Wkrótce ryciny oparte na jego obrazach zaczęły ukazywać się na łamach różnych ilustrowanych magazynów
- 1796 – Turner zaprezentował swój pierwszy obraz olejny – Rybacy na morzu
- 1797 – wyjechał do Krainy Jezior
- 1798 – związał się z Sarah Danby, wdową po muzyku Johnie Danby, matką trojga dzieci. Wyprowadził się od ojca, żeby zamieszkać przy Harley Street
- 1799 – przeprowadzka do Londynu i założenie samodzielnej pracowni malarskiej
- 4 listopada 1799 – został wybrany członkiem stowarzyszonym Królewskiej Akademii Sztuk
- 10 lutego 1802 – Turner został przyjęty w poczet pełnoprawnych członków Królewskiej Akademii Sztuki
- 15 lipca 1802 – wyruszył w podróż po Europie (odwiedził Francję (Muzeum w Luwrze), Szwajcarię (Alpy)) – wrażenia z tej podroży wywarły decydujący wpływ na jego twórczość
- 1803 – rozpoczął budowę własnej galerii – uwidocznił się zmysł ekonomiczny malarza
- 1804 – zmarła jego matka. Turner otworzył galerię przy Harley Street
- 1806 – artysta rozpoczął pracę nad zbiorem szkiców – Liber studiorum (Księga studiów)
- 1817-1820 – druga podróż Turnera do Europy, tym razem Turner dotarł do Włoch
- 1828 – trzecia podróż do Europy – tym razem głównym celem był Rzym
- 1829 – głęboko przeżył śmierć ojca. Poznał Sophię Booth
- 1833 – udał się w podróż do Drezna, Berlina, Pragi i Wiednia. Zamieszkał z Sophią
- 1834 – był świadkiem pożaru londyńskiego parlamentu. Wykonał liczne szkice, na podstawie których namalował później obraz (Pożar Izby Lordów i Izby Gmin)
- 19 grudnia 1851 – Turner zmarł we własnym domu
Niektóre dzieła
- Rybacy na morzu (znany także jako Pejzaż morski z Cholmeley) (1796, olej na płótnie, 91,5x122,4 cm, Tate Gallery, Londyn) – pierwszy publicznie zaprezentowany obraz olejny artysty)
- Poranek w górach Coniston Fells, w hrabstwie Cumberland (1798, olej na płótnie)
- Piąta plaga egipska (1800, olej na płótnie, 124x183 cm, Indianapolis Museum of Art)
- Bohater setki bitew (1800-1847, olej na płótnie, Galeria Tate, Londyn) został gruntownie przemalowany w 1847 r.: Turner, darzący księcia Wellingtona szczerym podziwem, przetworzył swój stary obraz w sposób wizjonerski: scenę zarejestrowaną najpewniej w słynnej hucie stali niedaleko Merthyr na południu Walii, przedstawiającą kobietę siedzącą wśród kół zębatych, uzupełnił o nowy, dominujący element – oglądamy proces odlewania posągu bohaterskiego wodza, wielką lawę rozgrzanego stopu metali.
- Holenderskie statki w wichurze (1801, olej na płótnie, 162,5x221 cm, National Gallery w Londynie) – jeden z pierwszych obrazów artysty ukazujący jego mistrzostwo w przedstawianiu żywiołów, dzięki niemu zdobył przychylność Benjamina Westa i Henry’ego Fuseli co otworzyło mu drogę do członkostwa Królewskiej Akademii Sztuki
- Śnieżyca: Hannibal ze swoim wojskiem przekracza Alpy 1812 obraz olejny, 146x237 cm, Tate Gallery, Londyn) – najbardziej imponujący obraz Turnera, realizujący romantyczną ideę wzniosłości
- Przejście przez strumień (1815, olej na płótnie, 193x165 cm, Tate Gallery, Londyn) – inspirowany przez obrazem Claude’a Lorraina Pejzaż z odpoczynkiem Świętej Rodziny do Egiptu. Czasami płótno jest interpretowane jako alegoria dojrzewania – smukłe drzewa z lewej strony kojarzą się z dorosłością
- Dydona wznosi Kartaginę (1815, olej na płótnie, 155,5x230 cm, National Gallery, Londyn)
- Zatoka Neapolitańska lub Gniew Wezuwiusza (ok. 1817, akwarela na papierze, 17,6 × 28,4 cm, Tate Gallery, London)
- Bitwa pod Trafalgarem (1823-1824, olej na płótnie, 261,5 × 368,5 cm, National Maritime Museum, Greenwich)
- Ramstage (1826–1828, ołówek i akwarela na papierze, 16 × 23,2 cm, Tate Gallery, London) z cyklu Porty Anglii
- Ulisses drwiący z Polifema (1829, olej na płótnie, 132,7x203,2 cm, National Gallery, Londyn) – obraz, którego wizjonerskie efekty kolorystyczne wiązano ze świetlistymi odcieniami renesansowych fresków, które malarz miał okazję podziwiać w trakcie pobytu w Pizie
- Pożar Izby Lordów i Izby Gmin (1834, 92,1 × 123,2 cm, Philadelphia Museum of Art, Filadelfia)
- Wenecja – widok z kanału Giudecca (1840, 61x91,5 cm, Muzeum Wiktorii i Alberta, Londyn – obraz namalowany na zamówienie bogatego handlarza tkaninami Johna Sheepshanksa, wystawiony w tym samym roku w Royal Academy, a w 1857 został podarowany przez właściciela muzeum w Londynie. Krytycy ten i inne tzw. weneckie obrazy uznali za rapsodie szalonego pędzla Turnera i czyste kaprysy maniakalnego koloryzmu
- Statek niewolniczy (1840, olej na płótnie, 90,8×122,6 cm, Museum of Fine Arts, Boston)
- Księżyc w nowiu lub Straciłem łódkę, nie będziesz mieć serca (1840, olej na desce mahoniowej)
- Deszcz, para, szybkość (1844, 91x122 cm, National Gallery, Londyn) – jeden z najnowocześniejszych obrazów Turnera wyrażający uczucie podniecenia związane z jazdą pociągiem (malując ten obraz artysta odwołał się do wydarzenia, kiedy to w czasie jednej ze swoich pierwszych podróży pociągiem wychylił się przez okno w czasie burzy, by głębiej przeżyć siłę żywiołu)
- Burza śnieżna (Parowiec wychodzący z portu) (1842, olej na płótnie, 91,5x122 cm, Tate Gallery, Londyn)
- Ostatnia droga Temeraire’a (1839, olej na płótnie, 91x122 cm, National Gallery, Londyn)
Uwagi
- ↑ Data urodzenia Turnera bywa kwestionowana.
Przypisy
- ↑ Deszcz, para, szybkość 1844 – Zwierciadlo.pl [online], zwierciadlo.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Monika Małkowska, Malowane ogniem i wodą, „Rzeczpospolita” nr 14.10.2011.
Bibliografia
- Praca zbiorowa, 2006, Wielka Kolekcja Sławnych Malarzy, t.12 William Turner , Polskie Media Amer.Com, ISBN 83-7425-498-X.
Literatura dodatkowa
- G. Crepaldi, Turner i Constable, Warszawa 2006 (Klasycy Sztuki)
- C. Jones, Turner, Warszawa 1997
- William Turner, Poznań 2006 (Wielka Kolekcja Sławnych Malarzy, t. 12)
- D. Zabunyan, William Turner, Siechnice 1999 (Wielcy Malarze, nr 21)
Linki zewnętrzne
- ISNI: 0000000121454990
- VIAF: 100900492
- ULAN: 500026846
- LCCN: n79060712
- GND: 11862475X
- NDL: 00459271
- LIBRIS: 20dhlvbl3qcz57x
- BnF: 121510346
- SUDOC: 027332446
- NLA: 35751158
- NKC: jn20000701851
- DBNL: turn007
- BNE: XX865570
- NTA: 068543573
- BIBSYS: 14033680, 90086560
- CiNii: DA00374237
- Open Library: OL5252296A
- PLWABN: 9810653788305606
- NUKAT: n97088094
- OBIN: 27854
- J9U: 987007269175705171
- PTBNP: 204704
- CANTIC: a10166099
- LNB: 000157400
- NSK: 000008165
- BNA: 000059625
- CONOR: 7460963
- ΕΒΕ: 220926
- BLBNB: 000370937
- KRNLK: KAC199627992
- LIH: LNB:V*103222;=yh
- WorldCat: lccn-n79060712
- PWN: 3990150
- Britannica: biography/J-M-W-Turner
- Treccani: william-turner
- Universalis: joseph-mallord-william-turner, les-voyages-de-turner-reperes-chronologiques
- БРЭ: 4189550
- NE.se: william-turner
- SNL: William_Turner
- VLE: joseph-mallord-william-turner
- Catalana: 0067975
- DSDE: William_Turner
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 62794