Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 79: Linia 79:
Książęta głogowsko-żagańscy patronowali głównemu [[Kościół parafialny|kościołowi parafialnemu]] Zielonej Góry aż do roku [[1427]], kiedy książę [[Henryk IX Starszy|Henryk IX]] przekazał farę [[żagań]]skiemu [[Klasztor|konwentowi]] [[Augustianie|augustiańskiemu]]. Kiedy ostatni z augustiańskich proboszczów Zielonej Góry, Paweł Lenberg, przeszedł na [[luteranizm]], kościół przejęli w [[1544]] protestanci. Zmienne losy [[Wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]] w I poł. [[XVII wiek|XVII]] w. skutkowały w Zielonej Górze zmiennymi losami tak kościoła św. Jadwigi, jak i sporami wokół prawa korzystania z cmentarza przy ewangelickim kościele św. Trójcy. Trzy lata po zawarciu [[Pokój westfalski|pokoju westfalskiego]], w [[1651]], ostatni [[pastor]] [[Ewangelicy|ewangelicki]] opuścił Zieloną Górę i oba kościoły przeszły w posiadanie katolików.
Książęta głogowsko-żagańscy patronowali głównemu [[Kościół parafialny|kościołowi parafialnemu]] Zielonej Góry aż do roku [[1427]], kiedy książę [[Henryk IX Starszy|Henryk IX]] przekazał farę [[żagań]]skiemu [[Klasztor|konwentowi]] [[Augustianie|augustiańskiemu]]. Kiedy ostatni z augustiańskich proboszczów Zielonej Góry, Paweł Lenberg, przeszedł na [[luteranizm]], kościół przejęli w [[1544]] protestanci. Zmienne losy [[Wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]] w I poł. [[XVII wiek|XVII]] w. skutkowały w Zielonej Górze zmiennymi losami tak kościoła św. Jadwigi, jak i sporami wokół prawa korzystania z cmentarza przy ewangelickim kościele św. Trójcy. Trzy lata po zawarciu [[Pokój westfalski|pokoju westfalskiego]], w [[1651]], ostatni [[pastor]] [[Ewangelicy|ewangelicki]] opuścił Zieloną Górę i oba kościoły przeszły w posiadanie katolików.


W wyposażeniu kościoła św. Jadwigi zachował się [[barok]]owy [[Empora|chór]] z malowanymi przedstawieniami świętych z [[XVII wiek|XVII]] w. i [[renesans]]owa kuta krata przy wejściu do Kaplicy Oliwnej. Na zewnątrz i we wnętrzu zachowały się zabytkowe barokowe i renesansowe płyty nagrobne. Głównym ołtarzem jest tryptyk przedstawiający Tajemnice Różańcowe, konsekrowany w 1978<ref>{{Cytuj |autor=Robert Kufel, Krzysztof Garbacz |tytuł=Kościoły dekanatów zielonogórskich |miejsce=Zielona Góra |wydawca=Agencja Wydawnicza "PDN" |data=2012 |isbn=978-83-919914-8-0}}</ref>.
W wyposażeniu kościoła św. Jadwigi zachował się [[barok]]owy [[Empora|chór]] z malowanymi przedstawieniami świętych z [[XVII wiek|XVII]] w. i [[renesans]]owa kuta krata przy wejściu do Kaplicy Oliwnej. Na zewnątrz i we wnętrzu zachowały się zabytkowe barokowe i renesansowe płyty nagrobne. Głównym ołtarzem jest tryptyk przedstawiający Tajemnice Różańcowe, konsekrowany w 1978<ref>{{Cytuj |autor=Robert Kufel, Krzysztof Garbacz |tytuł=Kościoły dekanatów zielonogórskich |miejsce=Zielona Góra |wydawca=Agencja Wydawnicza "PDN" |data=2012 |isbn=978-83-919914-8-0}}</ref>. Przy południowej stronie konkatedry stoi [[Pomnik św. Jana Nepomucena w Zielonej Górze|figura św. Jana Nepomucena]] będąca najstarszym pomnikiem w mieście.


6 listopada 1966 roku, poranną, niedzielną mszę św. odprawił w kościele św. Jadwigi abp metropolita krakowski [[Karol Józef Wojtyła|Karol Wojtyła]], przyszły papież Jan Paweł II i święty Kościoła katolickiego<ref>List bpa Wilhelma Pluty do abpa Karola Wojtyły z 14.10.1966 r. dziękujący za przyjęcie zaproszenia na uroczystości millenijne w diecezji gorzowskiej w dniach 5 i 6 listopada 1966 r. Kronika parafii św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze.</ref>.
6 listopada 1966 roku, poranną, niedzielną mszę św. odprawił w kościele św. Jadwigi abp metropolita krakowski [[Karol Józef Wojtyła|Karol Wojtyła]], przyszły papież Jan Paweł II i święty Kościoła katolickiego<ref>List bpa Wilhelma Pluty do abpa Karola Wojtyły z 14.10.1966 r. dziękujący za przyjęcie zaproszenia na uroczystości millenijne w diecezji gorzowskiej w dniach 5 i 6 listopada 1966 r. Kronika parafii św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze.</ref>.
Linia 91: Linia 91:
[[Plik:Spiżowe drzwi zielonogórskiej konkatedry.jpg|left|thumb|Spiżowe drzwi konkatedry św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze]]
[[Plik:Spiżowe drzwi zielonogórskiej konkatedry.jpg|left|thumb|Spiżowe drzwi konkatedry św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze]]


W 2014 poświęcono odnowioną Kaplicę Ogrójcową, w której odsłonięto na ścianach zachowane fragmenty fresków przedstawiające sceny z Ogrójca. Kaplica ta w latach 1968-2008 była miejscem modlitwy miejscowej wspólnoty greckokatolickiej<ref>{{cytuj stronę| url = http://zgg.gosc.pl/doc/2204068.Swieci-potrzebni-zebysmy-zrozumieli| tytuł =Święci potrzebni, żebyśmy zrozumieli| data dostępu = 2014-10-16| autor = | opublikowany =zgg.gosc.pl| praca = | data = | język =}}</ref>.
W 2014 poświęcono odnowioną Kaplicę Ogrójcową, w której odsłonięto na ścianach zachowane fragmenty fresków przedstawiające sceny z Ogrójca. Kaplica ta w latach 1968-2008 była miejscem modlitwy miejscowej wspólnoty [[Grekokatolicy|greckokatolickiej]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://zgg.gosc.pl/doc/2204068.Swieci-potrzebni-zebysmy-zrozumieli| tytuł =Święci potrzebni, żebyśmy zrozumieli| data dostępu = 2014-10-16| autor = | opublikowany =zgg.gosc.pl| praca = | data = | język =}}</ref>.


[[Plik:Zielona_Góra_Pomnik_św._Jadwigi_Śląskiej.jpg|left|thumb|Pomnik św. Jadwigi Śląskiej przy zielonogórskiej konkatedrze]]
[[Plik:Zielona_Góra_Pomnik_św._Jadwigi_Śląskiej.jpg|left|thumb|Pomnik św. Jadwigi Śląskiej przy zielonogórskiej konkatedrze]]

Wersja z 15:12, 18 lis 2020

Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze
28 z dnia 31.01.1952 r.
konkatedra,
kościół parafialny
Ilustracja
Konkatedra w Zielonej Górze po remoncie w 2006
Państwo

 Polska

Miejscowość

Zielona Góra

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze

Wezwanie

św. Jadwigi Śląskiej

Wspomnienie liturgiczne

16 października

Położenie na mapie Zielonej Góry
Mapa konturowa Zielonej Góry, w centrum znajduje się punkt z opisem „Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze”
Ziemia51°56′20″N 15°30′25″E/51,938889 15,506944
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze - kościół ufundowany w II poł. XIII w. przez księcia Konrada I głogowskiego poświęcony św. Jadwidze (skądinąd babce fundatora), budowany od 1272, ukończony w 1294 przez Henryka Głogowczyka, syna Konrada; sam fundator został pochowany w obrębie świątyni. Kościół ten jest najstarszym zachowanym zabytkiem Zielonej Góry.

Historia

Po pożarze, który strawił kościół w 1419, powstała ceglana konstrukcja widocznej do dziś halowej bryły kościoła. Zachowane do dziś elementy gotyckie widoczne są w elewacji, w przyporach, w południowym portalu i niektórych oknach z ich ostrołukowym kształtem, a także wewnątrz, gdzie widoczne są gotyckie arkady międzynawowe, łuk tęczowy i portale.

Wnętrze konkatedry. Widok na prezbiterium i ołtarz główny

Kościół płonął jeszcze kilkakrotnie, m.in. w wielkim pożarze miasta w 1582 (spłonął wówczas także kościół św. Jana) runęło sklepienie, a także w 1627 i 1651. Po tym ostatnim, bardzo dotkliwym, kościół odbudowywano ćwierć wieku. W tym czasie m.in. mniejsze, półkoliste okna kościoła zastąpiły dotychczasowe gotyckie, podwyższono mury, a dotychczasowy wspólny dach dwuspadowy nakrywajacy całą świątynię zastąpiono łączonym, oddzielnym dla nawy głównej i dla naw bocznych[2]. W 1776 roku zawaliła się pękająca od dawna wieża kościoła, razem z nią runęły fragmenty ścian prezbiterium oraz nawy północnej, a także przęsła sklepień. Po tej katastrofie odbudowa trwała do 1780, dach budowli zyskał widoczny dziś kształt – niski i rozczłonkowany – zakłócający proporcje budowli. Klasycystyczna, czterokondygnacyjna, zwieńczona tarasem i kopułą wieża z 1832 roku dopełnia współczesnego obrazu kościoła.

Barokowa empora

Książęta głogowsko-żagańscy patronowali głównemu kościołowi parafialnemu Zielonej Góry aż do roku 1427, kiedy książę Henryk IX przekazał farę żagańskiemu konwentowi augustiańskiemu. Kiedy ostatni z augustiańskich proboszczów Zielonej Góry, Paweł Lenberg, przeszedł na luteranizm, kościół przejęli w 1544 protestanci. Zmienne losy wojny trzydziestoletniej w I poł. XVII w. skutkowały w Zielonej Górze zmiennymi losami tak kościoła św. Jadwigi, jak i sporami wokół prawa korzystania z cmentarza przy ewangelickim kościele św. Trójcy. Trzy lata po zawarciu pokoju westfalskiego, w 1651, ostatni pastor ewangelicki opuścił Zieloną Górę i oba kościoły przeszły w posiadanie katolików.

W wyposażeniu kościoła św. Jadwigi zachował się barokowy chór z malowanymi przedstawieniami świętych z XVII w. i renesansowa kuta krata przy wejściu do Kaplicy Oliwnej. Na zewnątrz i we wnętrzu zachowały się zabytkowe barokowe i renesansowe płyty nagrobne. Głównym ołtarzem jest tryptyk przedstawiający Tajemnice Różańcowe, konsekrowany w 1978[3]. Przy południowej stronie konkatedry stoi figura św. Jana Nepomucena będąca najstarszym pomnikiem w mieście.

6 listopada 1966 roku, poranną, niedzielną mszę św. odprawił w kościele św. Jadwigi abp metropolita krakowski Karol Wojtyła, przyszły papież Jan Paweł II i święty Kościoła katolickiego[4].

W 1992 roku bullą Totus Tuus Poloniae populus papież Jan Paweł II, w ramach reorganizacji administracji Kościoła w Polsce, powołał do istnienia diecezję zielonogórsko-gorzowską przenosząc jej stolicę z Gorzowa Wielkopolskiego do Zielonej Góry, a dotychczasowy kościół parafialny św. Jadwigi z dniem 7 czerwca 1992 r. podniósł do godności konkatedry diecezji zielonogórsko-gorzowskiej[5].

W 1993 roku przy konkatedrze została powołana Zielonogórska Kapituła Kolegiacka pw. św. Jadwigi[6][7].

W 2012 z okazji rozpoczęcia Roku Wiary i odpustu św. Jadwigi Śląskiej biskup Stefan Regmunt poświęcił drzwi spiżowe będące głównym wejściem do konkatedry zielonogórskiej[8].

Spiżowe drzwi konkatedry św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze

W 2014 poświęcono odnowioną Kaplicę Ogrójcową, w której odsłonięto na ścianach zachowane fragmenty fresków przedstawiające sceny z Ogrójca. Kaplica ta w latach 1968-2008 była miejscem modlitwy miejscowej wspólnoty greckokatolickiej[9].

Pomnik św. Jadwigi Śląskiej przy zielonogórskiej konkatedrze

16 października 2017 z okazji 750-lecia kanonizacji św. Jadwigi Śląskiej biskup Tadeusz Lityński poświęcił pomnik św. Jadwigi postawiony przy konkatedrze.

Bibliografia

  • dr Katarzyna Adamek-Pujszo, Paulina Celecka, Michał Błażejewski: Badania konserwatorskie wnętrza kaplicy ogrójcowej w kościele konkatedralnym pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze, w: Lubuskie Materiały Konserwatorskie, tom 9 (2012), Zielona Góra 2012.
  • dr Barbara Bielinis-Kopeć, Prace konserwatorskie i budowlane elewacji kościoła konkatedralnego p.w. św. Jadwigi w Zielonej Górze, w: Lubuskie Materiały Konserwatorskie, tom 3 (2005/2006), Zielona Góra 2006.
  • dr Tadeusz Dzwonkowski, Parafia pw. św. Jadwigi w Zielonej Górze – zarys dziejów, Zielona Góra 1994.

Zobacz też


Przypisy

  1. ↑ Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej [online], Polskie Wirtualne Centrum Organowe [dostęp 2020-03-21].
  2. ↑ Zdzisław Janek "Zielona Góra 2001-2002" plan miasta ISBN 83-7000-725-2
  3. ↑ Robert Kufel, Krzysztof Garbacz, Kościoły dekanatów zielonogórskich, Zielona Góra: Agencja Wydawnicza "PDN", 2012, ISBN 978-83-919914-8-0.
  4. ↑ List bpa Wilhelma Pluty do abpa Karola Wojtyły z 14.10.1966 r. dziękujący za przyjęcie zaproszenia na uroczystości millenijne w diecezji gorzowskiej w dniach 5 i 6 listopada 1966 r. Kronika parafii św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze.
  5. ↑ Kalendarium. [dostęp 2018-09-16]. (pol.).
  6. ↑ ks. Grzegorz Wejman: Kościół na Pomorzu Zachodnim i Środkowym Nadodrzu przed bullą papieża Pawła VI Episcoporum Poloniae coetus i po niej. Drogi do stabilizacji polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej. [dostęp 2018-09-12]. (pol.).
  7. ↑ Ks. Marcin Siewruk: Msza Krzyżma. [dostęp 2018-09-21]. (pol.).
  8. ↑ Krzysztof Król: Otwarto nowe drzwi konkatedry. zgg.gosc.pl. [dostęp 2012-10-16].
  9. ↑ Święci potrzebni, żebyśmy zrozumieli. zgg.gosc.pl. [dostęp 2014-10-16].

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konkatedra_św._Jadwigi_Śląskiej_w_Zielonej_Górze&oldid=61387085”