Witebsk: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne redakcyjne, ilustracja |
drobne redakcyjne |
||
Linia 28: | Linia 28: | ||
[[Plik:Vitsebsk 19e eeuw Napoleon Orda.jpg|thumb|Od lewej cerkiew Zmartwychwstania, wieża ratuszowa, kościół św. Antoniego, autor: [[Napoleon Orda]]]] |
[[Plik:Vitsebsk 19e eeuw Napoleon Orda.jpg|thumb|Od lewej cerkiew Zmartwychwstania, wieża ratuszowa, kościół św. Antoniego, autor: [[Napoleon Orda]]]] |
||
[[Plik:PG Vitebsk panorama.jpg|thumb|Panorama miasta z 1912]] |
[[Plik:PG Vitebsk panorama.jpg|thumb|Panorama miasta z 1912]] |
||
[[Plik:View of Viciebsk, J. Pieška.jpg|thumb| |
[[Plik:View of Viciebsk, J. Pieška.jpg|thumb|Kościół farny św. Trójcy w Witebsku między 1793-1812, aut. [[Józef Peszka]]]] |
||
[[Plik:View 3 of Viciebsk, J. Pieška.jpg|thumb|Widok Witebska między 1793-1812, J.Peszka]] |
[[Plik:View 3 of Viciebsk, J. Pieška.jpg|thumb|Widok Witebska między 1793-1812, J.Peszka]] |
||
[[Plik:Uniate Church of St. Jazafat in Viciebsk, J. Peška.JPG|thumb|Kościół unicki św. Józafata między 1793-1812, J.Peszka]] |
[[Plik:Uniate Church of St. Jazafat in Viciebsk, J. Peška.JPG|thumb|Kościół unicki św. Józafata między 1793-1812, J.Peszka]] |
Wersja z 15:38, 1 mar 2011
Szablon:Miasto zagranica infobox Witebsk (biał. Віцебск, ros. Витебск) – miasto położone w północno-wschodniej części Białorusi, nad rzeką Dźwiną.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Viciebsk%2C_Vialikaja-Rynak._%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%2C_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%8F-%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%28N._Orda%2C_1875-76%29.jpg/220px-Viciebsk%2C_Vialikaja-Rynak._%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%2C_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%8F-%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%28N._Orda%2C_1875-76%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/PG_Vitebsk_panorama.jpg/220px-PG_Vitebsk_panorama.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Viciebsk%2C_Zaru%C4%8Da%C5%ADje-Ni%C5%BEni_Zamak._%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%2C_%D0%97%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B0%D1%9E%D0%B5-%D0%9D%D1%96%D0%B6%D0%BD%D1%96_%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA_%28J._Pie%C5%A1ka%2C_1800%29_%282%29.jpg/220px-Viciebsk%2C_Zaru%C4%8Da%C5%ADje-Ni%C5%BEni_Zamak._%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%2C_%D0%97%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B0%D1%9E%D0%B5-%D0%9D%D1%96%D0%B6%D0%BD%D1%96_%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA_%28J._Pie%C5%A1ka%2C_1800%29_%282%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Viciebsk%2C_Zad%C5%BAvi%C5%84nie%2C_Po%C5%82ackaja%2C_Bohaja%C5%ADlenskaja._%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%2C_%D0%97%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%BD%D1%8C%D0%BD%D0%B5%2C_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F%2C_%D0%91%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D1%8F%D1%9E%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%28J._Pie%C5%A1ka%2C_1800%29.jpg/220px-thumbnail.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Viciebsk%2C_Pra%C4%8Dy%C5%9Bcienskaja_hara._%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%2C_%D0%9F%D1%80%D0%B0%D1%87%D1%8B%D1%81%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B0_%28J._Pie%C5%A1ka%2C_1800%29.jpg/220px-Viciebsk%2C_Pra%C4%8Dy%C5%9Bcienskaja_hara._%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%2C_%D0%9F%D1%80%D0%B0%D1%87%D1%8B%D1%81%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B0_%28J._Pie%C5%A1ka%2C_1800%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Viciebsk%2C_Rynak-Vialikaja._%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%2C_%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA-%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%28J._Pie%C5%A1ka%2C_1800%29.jpg/220px-Viciebsk%2C_Rynak-Vialikaja._%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%2C_%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA-%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%28J._Pie%C5%A1ka%2C_1800%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Viciebsk%2C_Vialikaja-Rynak._%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%2C_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%8F-%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%28J._Pie%C5%A1ka%2C_1800%29.jpg/220px-Viciebsk%2C_Vialikaja-Rynak._%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%2C_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%8F-%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%28J._Pie%C5%A1ka%2C_1800%29.jpg)
Liczba mieszkańców: 348,8 tys. (dane z 2010 r.)
Historia
Witebsk wzmiankowany był po raz pierwszy w 1021, przez długi czas pozostawał ośrodkiem handlowym przy szlaku znad Morza Bałtyckiego do Konstantynopola. Od końcu X wieku przynależał do Księstwa Połockiego, od 1101 pełnił funkcję stolicy samodzielnego księstwa. W 1320 włączony został do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od 1503 był stolicą województwa witebskiego. W 1597 Witebsk otrzymał prawa miejskie. W 1708 r. miasto zostało spalone przez Kozaków i Kałmuków podczas wojny północnej. Po I rozbiorze Polski włączony został do Rosji. Od 1796 był stolicą guberni.
W 1812 pod Witebskiem wojska rosyjskie stoczyły bitwę z wojskami Napoleona I.
W latach 1924–1991 Witebsk znajdował się w Białoruskiej SRR. Podczas II wojny światowej, w latach 1941–1944 okupowany przez wojska niemieckie, był rejonem zaciętych walk radziecko-niemieckich i został niemal całkowicie zniszczony, a miejscowi Żydzi wymordowani.
Witebsk jest jednym z największych ośrodków gospodarczych Białorusi. Znajdują się tu zakłady przemysłu włókienniczego (dziewiarskiego i jedwabniczego, ponadto produkcja dywanów), odzieżowego, maszynowego, elektrotechnicznego, metalowego, chemicznego, drzewnego, materiałów budowlanych, spożywczego. Wybudowano jeden z głównych węzłów kolejowych, w Witebsku znajduje się również pięć szkół wyższych.
W latach 1988 i 1990 w Witebsku odbywał się Festiwal Piosenki Polskiej, jako przeciwwaga dla Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze. Został on następnie zamieniony na odbywający się dorocznie od 1992 Festiwal "Słowiański Bazar" na którym występują głównie wykonawcy z byłego ZSRR, ale także debiutanci z innych krajów. W 1994 miała tu swój pierwszy występ zagraniczny polska piosenkarka Anna Maria Jopek.
Zabytki
- Ratusz (1775) – barokowo-klasycystyczny, wielokrotnie przebudowywany. Obecnie w budynku muzeum krajoznawcze założone w 1918
- Pałac Gubernatora (XVIII w.)- klasycystyczny, wybudowany na wysokim brzegu Dźwiny. W 1812 r. stanowił sztab i kwaterę cesarza Napoleona. Spalony w czasie II wojny światowej, odbudowany – obecnie mieszczą się w nim urzędy
- Katedra św. Barbary z XIX w. – zbudowany w 1785 jako cmentarny, przebudowany w 1884 w stylu neoromańskim, zamknięty w latach 30. XX wieku, częściowo zniszczony w czasie II wojny światowej, w 1990 zwrócony wiernym. Obok kościoła kaplica z 1800 roku.
- Kościół bazylianów pw. Zmartwychwstania Pańskiego fundowany w 1690 r, przez podkomorzego witebskiego Adama Franciszka Kisiela na miejscu zabójstwa św. Jozafata Kuncewicza. Kościół został zniszczony w czasie II wojny światowej i odbudowany w 2008 roku. Zachowały się dwa budynki klasztorne z 1775. W jednym z nich mieści się obecnie technikum, w drugim muzeum krajoznawcze.
- Cerkiew prawosławna pw. MB Kazańskiej, wczesnoklasycystyczna z 1760 wybudowana jako cerkiew klasztorna Monastyru Markowego (istniejącego w Witebsku od XV w.) oraz przybudowana do niej cerkiew św. Mitriofana w 1847.
- miejsce po zamku zniszczonym w XVII w. – ulica Zamkowa, obok Pałacu Gubernatora
- Dom Marca Chagalla (w pobliżu dworca) – po remoncie w 1997 r. otwarto w nim Muzeum Chagalla, ekspozycja to wnętrze sklepu kolonialnego jego matki, pracownia artysty, pokoje mieszkalne i kuchnia
- Ruiny synagogi na Zadźwiniu z XIX wieku.
Zabytki nieistniejące:
- Kościół bernardynów św. Antoniego Padewskiego
- Klasztor bernardynów
- Kościół Św. Józefa
- klasztor Jezuitów
- Kościół i klasztor Dominikanów
- Kościół i klasztor pijarów
- Kościół Św. Michała Archanioła
- Cerkiew ŚŚ. Piotra i Pawła z 1780 roku
Ludzie związani z Witebskiem
- Władysław Blin (ur.1954) - polski rzymskokatolicki biskup witebski
- Tadeusz Brzozowski (generał jezuitów) - polski jezuita, dziewiętnasty z kolei generał zakonu jezuitów
- Marc Chagall - rosyjski malarz i grafik żydowskiego pochodzenia, przedstawiciel kubizmu i internacjonalizmu w malarstwie
- Władysław Marian Jakowicki - polski profesor, podpułkownik lekarz Wojska Polskiego, oficer I Brygady Legionów Polskich
- Franciszek Dionizy Kniaźnin - polski pisarz oświecenia
- Adam Sławoczyński - generał dywizji Wojska Polskiego
- Piotr Szymanowski - polski generał
Zobacz też
- Synagoga Chóralna w Witebsku
- Synagoga Chłodna w Witebsku
- Synagoga na Zadźwiniu w Witebsku
- Centralny sportkompleks w Witebsku
Bibliografia
- Shishanov V.A. Vitebsk Museum of Modern Art: a history of creation and a collection. 1918-1941. - Minsk: Medisont, 2007. - 144 p.[1] [2]
- Любезный мне город Витебск… Мемуары и документы. Конец XVIII — начало XIX в. / Вступ. ст., науч., коммент., сост., публ. В. А. Шишанова. Мн.: Асобны Дах, 2005. 40 с.[3]
- Шишанов В. 974, 947 или 914? // Витебский проспект. 2005. №45. 10 нояб. С.3.[4]
- Изобразительное искусство Витебска 1918 - 1923 гг. в местной периодической печати : библиограф. указ. и тексты публ. / сост. В. А. Шишанов. - Минск : Медисонт,2010. - 264 с.[5]