Stanisław Diabeł Stadnicki: Różnice pomiędzy wersjami

Stanisław Stadnicki
"Diabeł"
Rodzina	Stadniccy
Data i miejsce urodzenia	ok. 1551 ; Żmigród lub Dubiecko
Data i miejsce śmierci	4 sierpnia 1610 ; Tarnawiec
Ojciec	Stanisław Mateusz Stadnicki
Matka	Barbara Zborowska
Dzieci	Władysław; Zygmunt; Stanisław; Felicjana

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 12:30, 6 lip 2011

Stanisław "Diabeł" Stadnicki herbu Szreniawa (ur. ok. 1551 w Nowym Żmigrodzie lub Dubiecku, zm. 4 sierpnia 1610 w Tarnawcu) – starosta zygwulski. Był synem Stanisława Mateusza i Barbary ze Zborowskich, kalwinista.

Biografia

Jego bratem był Marcin Stadnicki h. Szreniawa (ok. 1552-1628) kasztelan sanocki, ochmistrz dworu carowej Maryny Mniszchówny.

Ożeniony z Anną Ziemięcką (z Ziemięcic k. Gliwic), miał z nią trzech synów: Władysława (zabitego w Krzemienicy w 1610 r.), Zygmunta i Stanisława, oraz jedną córkę - Felicjanę. Rodzina Stadnickich była wyznania ewangelicko-reformowanego (kalwińskiego) i utrzymywała w Łańcucie zbór.

Został zapamiętany jako awanturnik i sławny warchoł, nazwany "Diabłem Łańcuckim". Początkowo bardzo zasłużył się dla korony, jako rotmistrz biorąc udział w wyprawie Stefana Batorego na Gdańsk i Moskwę. Urażony, że jego wyczyny nie zostały docenione, wyjechał na Węgry, gdzie w wojsku cesarza Rudolfa II walczył przeciw Turkom. Później popierał arcyksięcia Maksymiliana w staraniach o koronę polską i przez jakiś czas przebywał na Śląsku. Brał udział po stronie austriackiej w oblężeniu zamku Olsztyn koło Częstochowy, gdzie przeszedł do historii jako antybohater^[1]. Był przeciwnikiem Jana Zamoyskiego. W latach 1606-1607 był jednym z przywódców rokoszu Zebrzydowskiego. Wziął udział jako jeden z dowódców w bitwie pod Guzowem, która miała miejsce 5 lipca 1607 roku podczas rokoszu Zebrzydowskiego. Później jednak niespodziewanie zmienił zdanie i uszedł ze swoim wojskiem.

W roku 1586 przejął za długi od Anny Sienińskiej miasto Łańcut. Toczył prywatną wojnę ze starostą Leżajska Łukaszem Opalińskim. Opaliński zdobył jego rezydencję w Łańcucie wraz z samym miastem w roku 1608. Stadnicki jednak w odwecie zdobył rezydencję Opalińskiego wraz z miastem Leżajsk. Ostatecznie pod Tarnawcem, gdzie zgromadzono 6000 ludzi 4 sierpnia 1610 roku przegrał wojnę z Opalińskim. Zginął w odwrocie po bitwie pod Tarnawcem, a wraz nim około pół tysiąca jego żołnierzy. Ukrył się w lesie, ale gdy nieostrożnie wychylił się zza kłód drewna został dostrzeżony przez Kozaków. "Diabła" dobił Tatar Persa. Po śmierci na ciele Stadnickiego naliczono 10 ran od ciosów i pchnięć. Opaliński żałował, że "Diabła" nie wzięto żywcem, wynagrodził jednak Persę, który na najbliższym sejmie otrzymał nobilitację i nazwisko Macedoński. Legenda głosi, że odrąbaną głowę "Diabła" przywiózł do Lublina jeden z zalotników pięknej panny Reginy Żegocianki, by serce jej zdobyć i obnosił ją zatkniętą na drzewcu po Lublinie.

Stadnicki w sztuce

Postać Stadnickiego została umieszczona na obrazie Jana Matejki "Kazanie Skargi".

Jest bohaterem powieści Diabeł Łańcucki (2007) Jacka Komudy, Pod czarcim kopytem (1983) Kazimierza Korkozowicza, oraz Starosta zygwulski Adama Krechowieckiego. Jest także bohaterem jednej z nowel (Z Diabłem sprawa) w Przypadkach starościca Wolskiego Józefa Hena. Opisany antybohater w powiesciach pisarzy jak Aleksander Fredro, Władysława Syrokomla czy Władysław Bełza^[1]^[2].

↑ ^a ^b OLSZTYN k/Częstochowy, LEGENDY. zamki.gower.pl. [dostęp 4 października 2010]. (pol.).
↑ Kacper Karliński - zapomniany bohater. forum.gazeta.pl. [dostęp 4 października 2010]. (pol.).

Bibliografia

Norman Davies: Boże igrzysko, t. I, Kraków 1991, ISBN 83-7006-400-0, s. 466-469.
Stanisław Stadnicki: rkps 1606, wyd. J. Czubek, w; Pisma polityczne z czasów rokoszu Zebrzydowskiego, t. II, Kraków 1918.

Linki zewnętrzne

Tygodnik Ilustrowany 1860 Łukasz Opaliński

Zobacz też

[autonazwa1-1] OLSZTYN k/Częstochowy, LEGENDY. zamki.gower.pl. [dostęp 4 października 2010]. (pol.).

[2] Kacper Karliński - zapomniany bohater. forum.gazeta.pl. [dostęp 4 października 2010]. (pol.).

[1]

[2]

@@ Linia 24: / Linia 24: @@
 Ożeniony z Anną Ziemięcką (z Ziemięcic k. Gliwic), miał z nią trzech synów: [[Władysław Stadnicki|Władysława]] (zabitego w [[Krzemienica (powiat łańcucki)|Krzemienicy]] w 1610 r.), [[Zygmunt Stadnicki|Zygmunta]] i [[Stanisław II Stadnicki|Stanisława]], oraz jedną córkę - Felicjanę. Rodzina Stadnickich była wyznania ewangelicko-reformowanego (kalwińskiego) i utrzymywała w Łańcucie zbór.
-Został zapamiętany jako awanturnik i sławny warchoł, nazwany "Diabłem Łańcuckim". Początkowo  bardzo zasłużył się dla korony, jako [[rotmistrz]] biorąc udział w wyprawie [[Stefan Batory|Stefana Batorego]] na [[Gdańsk]] i [[Moskwa|Moskwę]]. Urażony, że jego wyczyny nie zostały docenione, wyjechał na Węgry, gdzie w wojsku cesarza [[Rudolf II Habsburg|Rudolfa II]] walczył przeciw [[Turcy|Turkom]]. Później popierał arcyksięcia [[Maksymilian III Habsburg|Maksymiliana]] w staraniach o koronę polską i przez jakiś czas przebywał na [[Śląsk|Śląsku]]. Brał udział w oblężeniu Olsztyna po stronie Austriackiej, gdzie przeszedł do historii jako antybohater<ref name=autonazwa1>{{cytuj stronę| url = http://www.zamki.gower.pl/pages/zamki/olsztyn_jura/olsztyn_legendy.htm| tytuł = ''OLSZTYN k/Częstochowy, LEGENDY''| data dostępu = 4 października 2010|opublikowany = zamki.gower.pl|język = pl}}</ref>. Był przeciwnikiem [[Jan Zamoyski|Jana Zamoyskiego]]. W latach [[1606]]-[[1607]] był jednym z przywódców [[rokosz Zebrzydowskiego|rokoszu Zebrzydowskiego]]. Wziął udział jako jeden z dowódców w [[Bitwa pod Guzowem|bitwie pod Guzowem]], która miała miejsce 5 lipca 1607 roku podczas rokoszu Zebrzydowskiego. Później jednak niespodziewanie zmienił zdanie i uszedł ze swoim wojskiem.
+Został zapamiętany jako awanturnik i sławny warchoł, nazwany "Diabłem Łańcuckim". Początkowo  bardzo zasłużył się dla korony, jako [[rotmistrz]] biorąc udział w wyprawie [[Stefan Batory|Stefana Batorego]] na [[Gdańsk]] i [[Moskwa|Moskwę]]. Urażony, że jego wyczyny nie zostały docenione, wyjechał na Węgry, gdzie w wojsku cesarza [[Rudolf II Habsburg|Rudolfa II]] walczył przeciw [[Turcy|Turkom]]. Później popierał arcyksięcia [[Maksymilian III Habsburg|Maksymiliana]] w staraniach o koronę polską i przez jakiś czas przebywał na [[Śląsk|Śląsku]]. Brał udział po stronie austriackiej w oblężeniu [[Zamek w Olsztynie (województwo śląskie)|zamku Olsztyn koło Częstochowy]], gdzie przeszedł do historii jako antybohater<ref name=autonazwa1>{{cytuj stronę| url = http://www.zamki.gower.pl/pages/zamki/olsztyn_jura/olsztyn_legendy.htm| tytuł = ''OLSZTYN k/Częstochowy, LEGENDY''| data dostępu = 4 października 2010|opublikowany = zamki.gower.pl|język = pl}}</ref>. Był przeciwnikiem [[Jan Zamoyski|Jana Zamoyskiego]]. W latach [[1606]]-[[1607]] był jednym z przywódców [[rokosz Zebrzydowskiego|rokoszu Zebrzydowskiego]]. Wziął udział jako jeden z dowódców w [[Bitwa pod Guzowem|bitwie pod Guzowem]], która miała miejsce 5 lipca 1607 roku podczas rokoszu Zebrzydowskiego. Później jednak niespodziewanie zmienił zdanie i uszedł ze swoim wojskiem.
 W roku [[1586]] przejął za długi od [[Anna Sienińska|Anny Sienińskiej]] miasto [[Łańcut]].
-Toczył prywatną wojnę ze starostą [[Leżajsk]]a [[Łukasz Opaliński starszy|Łukaszem Opalińskim]]. Opaliński zdobył jego rezydencję w Łańcucie wraz z samym miastem w roku [[1608]]. Władca Łańcuta jednak w odwecie zdobył rezydencję wraz z miastem Leżajsk. Ostatecznie pod Tarnawcem, gdzie zgromadzono 6000 ludzi 4 sierpnia 1610 roku przegrał wojnę z Opalińskim. Zginął w odwrocie po bitwie pod [[Tarnawiec|Tarnawcem]], a wraz nim około pół tysiąca jego żołnierzy. Ukrył się w lesie, ale gdy nieostrożnie wychylił się zza kłód drewna został dostrzeżony przez [[Kozak]]ów. "Diabła" dobił Tatar Persa. Po śmierci na ciele Stadnickiego  naliczono 10 ran od ciosów i pchnięć. Opaliński żałował, że "Diabła" nie wzięto żywcem, wynagrodził jednak Persę, który na najbliższym sejmie otrzymał nobilitację i nazwisko Macedoński. Legenda głosi, że odrąbaną głowę "Diabła" przywiózł do [[Lublin]]a jeden z zalotników pięknej panny [[Regina Żegocianka|Reginy Żegocianki]], by serce jej zdobyć i obnosił ją zatkniętą na drzewcu po Lublinie.
+Toczył prywatną wojnę ze starostą [[Leżajsk]]a [[Łukasz Opaliński starszy|Łukaszem Opalińskim]]. Opaliński zdobył jego rezydencję w Łańcucie wraz z samym miastem w roku [[1608]]. Stadnicki jednak w odwecie zdobył rezydencję Opalińskiego wraz z miastem Leżajsk. Ostatecznie pod Tarnawcem, gdzie zgromadzono 6000 ludzi 4 sierpnia 1610 roku przegrał wojnę z Opalińskim. Zginął w odwrocie po bitwie pod [[Tarnawiec|Tarnawcem]], a wraz nim około pół tysiąca jego żołnierzy. Ukrył się w lesie, ale gdy nieostrożnie wychylił się zza kłód drewna został dostrzeżony przez [[Kozak]]ów. "Diabła" dobił Tatar Persa. Po śmierci na ciele Stadnickiego  naliczono 10 ran od ciosów i pchnięć. Opaliński żałował, że "Diabła" nie wzięto żywcem, wynagrodził jednak Persę, który na najbliższym sejmie otrzymał nobilitację i nazwisko Macedoński. Legenda głosi, że odrąbaną głowę "Diabła" przywiózł do [[Lublin]]a jeden z zalotników pięknej panny [[Regina Żegocianka|Reginy Żegocianki]], by serce jej zdobyć i obnosił ją zatkniętą na drzewcu po Lublinie.
 == Stadnicki w sztuce ==